Czym grozi cukrzyca i po co ją leczyć?

nieslodze.com 5 miesięcy temu

Cukrzyca to choroba, która nie boli. I to prawdopodobnie największy jej problem…

Nawet przez wiele lat zaniedbywania cukrzycy można nie odczuwać żadnych poważniejszych jej skutków. Może nam się chcieć bardziej spać, możemy mieć większe pragnienie i częściej chodzić do toalety. To z pozoru niewiele.

Jednak w tym czasie nasz niewidzialny przeciwnik rośnie w siłę i prędzej, czy później da nam o sobie znak. I to boleśnie.

Przewlekłe powikłania cukrzycy to bardzo częste zjawisko i występuje u wielu diabetyków. To przede wszystkim ze względu na nie, powinniśmy dbać o swoje zdrowie. W tym wpisie omówię najważniejsze powikłania wysokiego poziomu cukru.

POWIKŁANIA OSTRE I PRZEWLEKŁE

Powikłania cukrzycy dzielimy na ostre i przewlekle.

Ostre to:

hipoglikemia,
hiperglikemia,
czy kwasica ketonowa, które pojawiają się gwałtownie i nagle.

Tak jak kwasica ketonowa oczywiście jest bardzo niebezpieczna i może skończyć się śmiercią tak hipo- i hiperglikemia nie zawsze są dla nas niebezpieczne i u wielu z nas występują niemal codziennie.

Więcej na temat tych powikłań dowiecie się w Module 2. Kursu na cukrzycę. Kursnacukrzyce.pl to jest mój nowy serwis z kursem wideo. Zajrzyjcie sobie w wolnej chwili. To świetne miejsce do nauki.

Drugą grupą są powikłania przewlekle. One rozwijają się przez wiele lat. Nie można tak naprawdę stwierdzić przez ile dokładnie, bo to zależy od ogromnej ilości czynników jak:

geny,
typ cukrzycy,
wiek,
czas trwania choroby,
czy oczywiście jakość wyrównania poziomu cukru. W tym zakresie możemy bazować jedynie na statystykach.

POWIKŁANIA MIKRO- I MAKRONACZYNIOWE

Same powikłania przewlekłe, czy inaczej późne możemy podzielić na 2 grupy: makroangiopatie i mikroangipatie. Te 2 słowa oznaczają zmiany w obrębie naczyń krwionośnych: tych dużych i tych małych.

Zacznijmy sobie od powikłań makronaczyniowych. Głównym mechanizmem, który do nich doprowadza jest proces miażdżycowy, który prowadzi do zwężenia naczyń krwionośnych w całym organizmie. Przez to zwężenie krew gorzej dostarcza niezbędne substancje jak choćby tlen do poszczególnych miejsc w naszym ciele jak mózg, serce, czy nogi.

Warto też wiedzieć, iż cukrzyca jest niezależnym czynnikiem ryzyka rozwoju miażdżycy, czyli sam fakt chorowania na cukrzycę przyspiesza rozwój miażdżycy.

Skutkiem rozwoju powikłań makro naczyniowych są między innymi:

zawał serca,
udar mózgu,
choroba niedokrwienna serca,
czy zespół stopy cukrzycowej.

Właśnie te powikłania są według statystyk najczęstszą przyczyną zgonów osób z cukrzycą.

To co znacząco zwiększa ryzyko wystąpienia tych powikłań to:

palenie,
brak aktywności fizycznej,
zbyt wysokie ciśnienie,
niewyrównana cukrzyca, czyli stężenie hemoglobiny glinowanej wyższe niż 6,5%,
nadwaga i otyłość,
oraz zaburzenia lipidowe, czyli nieprawidłowe stężenia wybranych frakcji cholesterolu.

Teraz przejdźmy sobie do powikłań dotyczących mniejszych naczyń krwionośnych. Tutaj warto rozwinąć glikacji białek.

GLIKACJA BIAŁEK

Podwyższony poziom cukru krąży sobie w naszym układzie krwionośnym. Część cząsteczek glukozy łączy się z napotkanymi na swojej drodze białkami. To nie jest zbyt fajne dla nas, bo powstają z tego połączenia tak zwane AGE-sy, czyli końcowe produkty zaawansowanej glikacji. One są szkodliwe, ponieważ mogą wpływać na strukturę i funkcje białek i finalnie to one mogą przyczyniać się do uszkadzania naczyń krwionośnych. Uszkodzone naczynia krwionośne dostarczają mniej krwi tam gdzie powinna ona trafić, przez co część komórek jest niedotleniona, więc dochodzi do martwicy tkanek, które te komórki tworzą.

Przez to na przykład w naszych stopach, kiedy się skaleczymy rana goi się wolniej, albo wcale, wdaje się zakażenie, które może zakończyć się choćby amputacją kończyny.

Glikacja białek jest procesem związanym z procesem starzenia się organizmu. Wiąże się jednak ściśle z występowaniem hiperglikemii, czyli jej nasilenie możemy zaobserwować w każdym typie cukrzycy, przy stanie przedcukrzycowym, czy też przy samej podwyższonej glukozie na czczo, czy przy stwierdzonej nieprawidłowej tolerancji glukozy.

Zmiany w małych naczyniach krwionośnych prowadzą do takich powikłań cukrzycy jak:

Retinopatia, czyli zmiany w obrębie oczu.
Nefropatia, czyli zmiany związane z nerkami.
Retinopatia, która ma kilka odmian i może dotyczyć chorób wielu narządów w naszym ciele.

Retinopatia to jest schorzenie, które według statystyk rozwija się u większości osób z cukrzycą, ale częściej u osób z cukrzycą typu 1 niż cukrzycą typu 2. Niektóre dane mówią o 90% osób przy typie 1 i o 60% przy typie 2. Mowa o stanie po pierwszych 20 latach z chorobą. Ponadto, retinopatia jest najczęstszą przyczyną całkowitej utraty wzroku w krajach rozwiniętych.

To co powinniśmy robić to badać regularnie wzrok, nie tylko kiedy nosimy okulary. Każdorazowo na badaniu powinniśmy poinformować okulistę o tym, iż mamy cukrzycę.

Bardzo ważnym badaniem w kierunku zmian cukrzycowych jest badanie dna oka.

Według zaleceń badania powinniśmy wykonywać:

W typie 1 w ciągu pierwszych 5 lat od diagnozy i powtarzać je co roku.
U młodzieży z cukrzycą badanie wykonuje się od razu po diagnozie.
W typie 2 badanie też wykonuje się od razu po rozpoznaniu i powtarza co 3 lata.

Jeśli w oku zachodzą zmiany, to badania zaleca się wykonywać dużo częściej. To powikłanie cukrzycy można, iż tak powiem ratować, kiedy już się rozwija. Są specjalne zabiegi wykonywane laserem, które w pewnym stopniu potrafią cofnąć zmiany.

Nefropatia, czyli cukrzycowa choroba nerek to czynnościowe i strukturalne uszkodzenie nerek, które rozwija się na skutek przewlekłej hiperglikemii.

Badania w kierunku nefropatii cukrzycowej powinno się wykonywać raz w roku, ale dopiero od 5 lat po diagnozie, jeżeli mowa o cukrzycy typu 1, oraz raz w roku w typie 2 cukrzycy od razu po diagnozie.

Badania powinny obejmować:

Pomiar wskaźnika albumina/kreatynina, który wykonuję się podczas badania próbki moczu i powinien być niższy niż 30 mg/g.
We krwi natomiast oznacza się stężenie kreatyniny.

To co wymienia się jako elementy leczenia nefropatii to:

Dbanie o jak najlepsze wyrównanie cukrzycy.
Leczenie zaburzeń lipidowych, jeżeli występuje.
Leczenie nadciśnienia, jeżeli występuje.
Stosowanie leków, które mają działanie nefroprotekcyjne, jak inhibitory SGLT2, czy agoniści receptora GLP-1.
Dodatkowo zaleca się ograniczenie ilości białka i sodu w diecie. Tutaj często pojawia się niezrozumienie, iż należy profilaktycznie unikać większej ilości białka, bo ono powoduje problemy z nerkami. To nie jest prawda, dopiero kiedy mamy uszkodzone nerki, to pojawić się może potrzeba ograniczenia białka w dicie.
Zaleca się też unikanie palenia, picia alkoholu oraz nadmiernego spożywania kofeiny, ponieważ są to substancje toksyczne dla naszych nerek.

Ostatnie przewlekłe powikłanie, które sobie omówimy to neuropatia, czyli uszkodzenie nerwów. W wyniku przewlekłej hiperglikemii dochodzi o uszkodzenia naczyń krwionośnych, które mają odżywiać komórki nerwowe. To może z czasem prowadzić do rozwoju neuropatii, którą dzieli się na 2 rodzaje: