Czy napój sojowy jest zdrowy?

• Jak powstaje „mleko” sojowe”?
• Jaka jest wartość odżywcza napoju sojowego?
• Czy napój sojowy jest zdrowy?
• Kiedy warto, a kiedy nie warto korzystać z napojów sojowych?

Napój sojowy wyróżnia się wśród roślinnych alternatyw mleka swoim wysokim poziomem białka, takim jak w mleku krowim. Jednak w porównaniu do tradycyjnego mleka cechuje go niższa zawartość tłuszczu, przede wszystkim zawiera mniej nasyconych kwasów tłuszczowych. Dodatkowym atutem napoju sojowego jest obecność izoflawonów – naturalnych związków o działaniu antyoksydacyjnym, które wspierają ochronę organizmu przed stresem oksydacyjnym.

Jak powstaje „mleko” sojowe”?

Popularny w dietach roślinnych napój sojowy, powstaje w procesie polegającym na moczeniu ziaren soi, ich blendowaniu z wodą, a następnie filtrowaniu uzyskanej mieszanki. Jego zastosowanie szczególnie doceniają osoby z nietolerancją laktozy lub alergią na białka mleka krowiego (o ile nie występuje również uczulenie na soję). Dzięki roślinnemu pochodzeniu napój pozbawiony jest cholesterolu, co dodatkowo czyni go zdrową alternatywą dla mleka pochodzenia zwierzęcego.

Jaka jest wartość odżywcza napoju sojowego?

Napoje sojowe, dostarczają jedynie 44 kcal na 100 g, stanowią więc niskokaloryczną alternatywę dla mleka krowiego (3,2% tłuszczu), które dostarcza 60 kcal w takiej samej ilości. Porównywalna zawartość białka w obu produktach (3,1 g w napoju sojowym i 3,2 g w mleku) czyni napój sojowy atrakcyjnym źródłem tego makroskładnika, chociaż białko soi różni się składem – zawiera mniej aminokwasów siarkowych (metioniny i cysteiny). Niemniej jednak jego strawność dorównuje białku mleka krowiego.

Warto zwrócić uwagę na obecność izoflawonów w soi, takich jak genisteina i daidzeina, które mają działanie antyoksydacyjne. Dzięki niższej zawartości tłuszczu (1,7 g w porównaniu z 3,2 g w mleku krowim) oraz mniejszej ilości nasyconych kwasów tłuszczowych (0,26 g kontra 1,2 g), napój sojowy jest szczególnie korzystnym wyborem dla osób dbających o zdrowie układu sercowo-naczyniowego.

Tabela porównawcza – 100 g napoju sojowego w stosunku do 100 g mleka krowiego:

Czy napój sojowy jest zdrowy?

Ziarna soi są źródłem dwóch głównych izoflawonów: genisteiny oraz daidzeiny, które budzą coraz większe zainteresowanie wśród badaczy ze względu na ich korzystny wpływ na organizm. Ich adekwatności wykazują działanie przeciwnowotworowe, chroniące układ sercowo-naczyniowy i wspierające zdrowie kości. Warto więc bliżej przyjrzeć się temu, jak produkty sojowe mogą wspomagać zdrowie.

Właściwości przeciwnowotworowe genisteiny

Genisteina, jeden z kluczowych składników soi, ma szczególne znaczenie w profilaktyce nowotworów takich jak rak sutka, prostaty czy okrężnicy. Jej mechanizmy działania są wieloaspektowe i obejmują:

• hamowanie wzrostu komórek nowotworowych – genisteina ogranicza ich proliferację, co przyczynia się do zahamowania rozwoju choroby,
• inhibicję angiogenezy – zmniejsza możliwość powstawania nowych naczyń krwionośnych, odcinając komórkom nowotworowym dostęp do tlenu i składników odżywczych, co prowadzi do ich obumierania,
• działanie antyoksydacyjne – genisteina neutralizuje wolne rodniki tlenowe, które są jednym z czynników sprzyjających rozwojowi chorób przewlekłych, w tym nowotworów.

Napój Sojowy Bezglutenowy Bio 1 L – Natumi SPRAWDŹ

Napój sojowy z wanilią bez glutenu 1l EKO The Bridge SPRAWDŹ

Napój Owsiano – Sojowy Barista Bez Dodatku Cukrów Bio 1 L – Berief SPRAWDŹ

Napój sojowy bezglutenowy BIO 1 l Isola Bio SPRAWDŹ

Wsparcie dla układu sercowo-naczyniowego

Spożywanie produktów sojowych wiąże się także z poprawą parametrów lipidowych we krwi, co obniża ryzyko chorób serca. Dzięki izoflawonom sojowym:

• wzrasta poziom „dobrego” cholesterolu (HDL), który pomaga w usuwaniu nadmiaru cholesterolu z organizmu,
• spada poziom „złego” cholesterolu (LDL), którego nadmiar może prowadzić do miażdżycy i innych schorzeń sercowo-naczyniowych.

Zdrowsze kości dzięki genisteinie

Działanie genisteiny przypomina efekty hormonów estrogennych, co sprawia, iż jest ona szczególnie wartościowa w profilaktyce osteoporozy. Może ona ograniczać proces resorpcji tkanki kostnej, wspierając utrzymanie gęstości kości na odpowiednim poziomie, co ma szczególne znaczenie dla kobiet w okresie menopauzy.

Kiedy warto, a kiedy nie warto korzystać z napojów sojowych?

Napoje sojowe zdobyły uznanie wśród osób o różnorodnych potrzebach dietetycznych. Chociaż napoje te oferują wiele korzyści, warto wiedzieć, w jakich sytuacjach ich spożycie jest zalecane, a kiedy należy zachować ostrożność.

Dla niemowląt – nieodpowiedni substytut

Nie zaleca się podawania „mleka” sojowego niemowlętom w pierwszym roku życia, ponieważ nie zawiera ono pełnego zestawu składników odżywczych, które są niezbędne dla rozwoju maluchów. Dlatego napój sojowy nie może zastępować mleka matki ani specjalnych preparatów mlekozastępczych, które są wzbogacone w składniki najważniejsze dla wzrostu i zdrowia dziecka.

Dla starszych dzieci – dobry wybór pod pewnymi warunkami

Dzieci, które przeszły na zbilansowaną dietę po okresie karmienia mlekiem matki lub preparatami zastępczymi, mogą spożywać napoje roślinne, takie jak sojowe, migdałowe, czy owsiane. Ważne, aby wybierać produkty:

• wzbogacone w wapń, który jest niezbędny dla prawidłowego rozwoju kości,
• pozbawione dodatku cukru, co pomaga uniknąć nadmiaru pustych kalorii w diecie dziecka.

Napoje sojowe a zdrowie tarczycy

Związki izoflawonowe obecne w soi wzbudzają obawy w kontekście zdrowia tarczycy, szczególnie u osób z niedoczynnością tego gruczołu. Izoflawony mogą utrudniać wchłanianie jodu – pierwiastka kluczowego dla syntezy hormonów tarczycy. Niemniej jednak nie ma konieczności całkowitego rezygnowania z produktów sojowych. Należy jedynie stosować je w sposób umiarkowany, uwzględniając kilka zaleceń:

• zachowaj przerwę między lekiem a spożyciem – przyjmowanie preparatów hormonalnych na tarczycę i spożywanie produktów sojowych powinno być oddzielone co najmniej 4 godzinami,
• dbaj o źródła jodu w diecie, takie jak:
  • sól jodowana,
  • ryby morskie, owoce morza i algi,
  • zielone warzywa, jaja oraz produkty mleczne.

Napoje sojowe mogą być wartościowym dodatkiem do diety, zarówno dla dzieci, jak i dorosłych, pod warunkiem ich odpowiedniego stosowania. Włączenie ich do jadłospisu wymaga uwzględnienia potrzeb organizmu, szczególnie w kontekście wieku, stanu zdrowia oraz innych produktów dostarczających kluczowych składników odżywczych.