Czy MRI realnie przewiduje progresję niesprawności w SM?

Na łamach „BMJ Neurology Open” ukazała się analiza, której autorzy zadają pytanie: czy pomiary objętości mózgu, wykonywane w zróżnicowanych (rzeczywistych) warunkach klinicznych, przez cały czas pozwalają na wiarygodne prognozowanie przebiegu choroby? Wyniki okazały się zaskakujące.

Atrofia mózgu, oceniana w badaniu rezonansu magnetycznego (MRI), jest uznawana za ważny biomarker postępu stwardnienia rozsianego (SM) - tempo utraty objętości tkanki często koreluje dodatnio z obserwowanym narastaniem niesprawności pacjentów. W codziennej praktyce klinicznej chorzy są jednak badani na różnych aparatach i według różnych protokołów.

Na łamach „BMJ Neurology Open” ukazała się analiza, której autorzy zadają pytanie: czy pomiary objętości mózgu, wykonywane w zróżnicowanych (rzeczywistych) warunkach klinicznych, przez cały czas pozwalają na wiarygodne prognozowanie przebiegu choroby?

Wieloośrodkowe badanie kohortowe objęło 260 pacjentów z rzutową postacią SM, z których każdy miał wykonane dwa badania MRI w odstępie około 12 miesięcy. Porównywano dwa rodzaje pomiarów: zmiany objętości mózgu zachodzące w czasie (np. roczną procentową utratę objętości) oraz bezwzględną objętość mózgu zmierzoną w jednym punkcie czasowym (podczas drugiego badania MRI). Dane te zestawiono ze zmianami w Rozszerzonej Skali Niesprawności (EDSS) oraz oceną kliniczną w dalszej obserwacji.

Analizowana grupa pacjentów była w większości (93%) skutecznie leczona, z niewielkim tempem narastania niesprawności w okresie obserwacji (tylko 12% doświadczyło potwierdzonej progresji choroby).

Wyniki analizy prognostycznej okazały się zaskakujące. Nie stwierdzono żadnego istotnego statystycznie związku między tempem atrofii mózgu (procentową zmianą objętości mózgu lub istoty szarej w ciągu roku) a przyszłym pogorszeniem stanu neurologicznego – ani z wystąpieniem progresji niepełnosprawności, ani ze zmianą w skali EDSS.

Jedynym parametrem, który wykazał wyraźny związek z niesprawnością, była bezwzględna objętość mózgu - niższa objętość tkanki wiązała się z wyższym wynikiem w skali EDSS oraz z szybszym tempem jego narastania w czasie.

Prezentowane badanie stanowi istotny głos w dyskusji na temat realnej wartości prognostycznej MRI w stwardnieniu rozsianym. W dobie skutecznego leczenia, gdzie postęp niesprawności jest znacznie spowolniony, tradycyjne markery, takie jak roczne tempo atrofii mózgu, mogą tracić swoją moc predykcyjną w krótkim horyzoncie czasowym. Odkrycia te są cennym przypomnieniem o ograniczeniach przenoszenia wyników z kontrolowanych badań naukowych do zróżnicowanej, codziennej praktyki lekarskiej podkreślając tym samym potrzebę poszukiwania bardziej czułych biomarkerów choroby.