W 2024 roku w polskich aptekach wystawiono ponad 1 850 000 recept farmaceutycznych. Takie dane opublikował kilka dni temu mgr farm. Marcin Piątek – Prezes Pomorsko-Kujawskiej Okręgowej Rady Aptekarskiej. Dla porównania w 2020 roku takich recept było około 740 000. Od tego czasu ich liczba cały czas rośnie. To przede wszystkim efekt zmiany przepisów, jaka nastąpiła kilka lat temu…
W trakcie pandemii Ministerstwo Zdrowia niejako ułatwiło wystawianie recept farmaceutycznych. Przed zmianą farmaceuta mógł wydać pacjentowi lek o kategorii Rp (wydawany z przepisu lekarza) tylko w sytuacji nagłego zagrożenia zdrowia lub życia. W odpowiedzi na apele środowiska aptekarskiego, resort zdrowia usunął jednak s ustawy słowo „nagłego”, otwierając farmaceutą drogę do szerszej interpretacji przepisów. W rezultacie zaczęli oni odważniej korzystać z tego uprawnienia. A w jakich sytuacjach najbardziej się ono przydaje?
– Zabrakło leku przed weekendem lub w szczycie sezonu grypowego i brak jest szybkiego kontaktu z lekarzem? Zbiła się butelka z antybiotykiem dla dziecka, a zbliża się pora podania kolejnej dawki? Pacjent wyjechał na urlop i zapomniał swoich najważniejszych leków stosowanych przy chorobie przewlekłej? – wymienia mgr farm. Marcin Piątek.
Receptę farmaceutyczna można też w niektórych aptekach uzyskać na szczepionkę przeciw grypie (również refundowaną) lub antykoncepcję awaryjną. Jest to uprawnienie, które pozwala farmaceucie zareagować i wydać lek, w sytuacji gdy pacjent tego pilnie potrzebuje.
- Czytaj również: Recepta farmaceutyczna dla uchodźcy z Ukrainy? Komunikat GIF!
Po ataku Rosji na Ukrainę i napływie uchodźców do Polski, recepty farmaceutyczne pozwalały na zapewnienie im niezbędnych leków w jakże dramatycznych okolicznościach. choćby Główny Inspektor Farmaceutyczny wydał wtedy komunikat, poniekąd zachęcający farmaceutów do korzystania z tej możliwości.
Kwestia opłaty za receptę farmaceutyczną
Wystawienie recepty farmaceutycznej to uprawnienie farmaceuty – nie obowiązek. To do niego należy ocena sytuacji i to on ponosi odpowiedzialność za wydanie pacjentowi leku, na podstawie recepty farmaceutycznej. Jest to więc niestandardowa usługa, za którą część farmaceutów pobiera dodatkową opłatę. Kwestia ta budzi jednak czasami wątpliwości…
Pobieranie opłat za wystawienie recepty farmaceutycznej to dość nowe zagadnienie. Jeszcze kilka lat temu, temat poruszali tylko nieliczni farmaceuci. Przepisy nic bowiem na ten temat nie mówią – ani nie zezwalają, ani nie zabraniają. W rezultacie kwestia ta początkowo rodziła wiele i pytań. Czy farmaceuta powinien pobierać taką opłatę? Ile powinna wynosić opłata? Co z kwestiami podatkowymi? Farmaceuci szukali odpowiedzi na te pytania, z czasem udowadniając, iż pobieranie opłaty za wystawienie recepty farmaceutycznej jest zgodne z prawem i zasadne.
- Czytaj również: Czy farmaceuta lub apteka może pobrać opłatę za wystawienie recepty farmaceutycznej?
W sprawie wypowiedział się choćby Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, gdy jedna z farmaceutek zwróciła się do niego z pytaniem o to czy opłata za wystawienie recepty farmaceutycznej jest zwolniona z podatku VAT.
– …wykonywane przez Panią jako farmaceutę (posiadającą odpowiednie kwalifikacje) usługi wystawiania na podstawie art. 96 ust. 4 ustawy Prawo Farmaceutyczne recept farmaceutycznych, które umożliwiają pacjentowi natychmiastowy dostęp do leku w sytuacji zagrożenia zdrowia pacjenta, jako usługi w zakresie opieki medycznej, służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, będą korzystały ze zwolnienia od podatku na podstawie powołanego art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy – wskazał wówczas dyrektor KIS.
- Czytaj również: Aptekarka pobiera opłatę za wystawienie recepty farmaceutycznej. A co z podatkiem VAT?
Ta interpretacja nie tylko wyjaśniła kwestie podatkowe dotyczące opłaty za wystawienie recepty farmaceutycznej, ale niejako potwierdziła, iż opłata taka jest zgodna z przepisami.
Recepta farmaceutyczna na szczepionkę…
Nieco niepewności w tym zakresie wprowadziła jednak zmiana, którą wprowadzono w 2023 roku. Na drodze poprawki poselskiej, wprowadzono wtedy do ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, nowe zapisy dotyczące recepty farmaceutycznej. Zapisy, o które zabiegało środowisko farmaceutów. Umożliwiono nią farmaceutom zaangażowanym w program szczepień przeciw grypie wystawianie recept farmaceutycznych na szczepionki. Do tej pory kwestia ta nie była jednoznaczna. choćby Ministerstwo Zdrowia, nie potrafiło jednoznacznie odpowiedzieć czy na produkty immunologiczne (które nie są lekami stosowanymi w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia pacjenta) mogą być przepisywane przez farmaceutów.
Wątpliwości te rozstrzygnięto odpowiednią zmianą we wspomnianej ustawie. Znalazł się jednak w niej i zapis, który wzbudził kolejne wątpliwości. A mówi on, że:
W przypadku przeprowadzenia szczepienia na podstawie recepty farmaceutycznej, o której mowa w art. 96 ust. 4 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne, osoba poddana szczepieniu ponosi jedynie koszt, o którym mowa w ust. 7.”.
Ów koszt, o którym bowiem mowa „w ust. 7.” to koszt zakupu samej szczepionki. Dla części farmaceutów taki zapis oznacza, iż nie można pobrać opłaty za wystawienie recepty farmaceutycznej na szczepionkę. To stanowiłoby bowiem dla pacjenta dodatkowy koszt szczepienia. W rezultacie część farmaceutów, w obawie przed naruszaniem nieprecyzyjnego przepisu, nie pobiera opłaty za receptę farmaceutyczną na szczepionkę (zarówno refundowaną, jak i nierefundowaną).
Uregulowane opłaty za receptę farmaceutyczną
Okazuje się, iż temat pobierania opłaty za wystawienie recepty farmaceutycznej dotarł ostatnio aż do Sejmu. Dwoje posłów – Barbara Grygorcewicz i Maciej Tomczykiewicz – zwróciło się do Minister Zdrowia z interpelacją „w sprawie recept wystawionych przez farmaceutów”.
– W związku z licznymi sygnałami od mieszkańców, chciałabym zwrócić uwagę na problem, który dotyczy osób, znajdujących się w sytuacji zagrożenia zdrowia, gdy nie przyjmą danego leku na czas, a jego wydanie wymaga recepty. Specjalną receptę może wówczas odpłatnie wypisać farmaceuta, który ma prawo wykonywania zawodu – czytamy w interpelacji
W związku z tym posłowie zwrócili się do Minister Zdrowia z pytaniem od czego zależna jest wysokość pobierania opłaty za wystawienie recepty przez farmaceutę?
– W niektórych aptekach jest to koszt 30 zł a w innych już 100 zł za wystawienie recepty na ten sam lek. Zdarzają się apteki, które wystawiają recepty farmaceutyczne za darmo. Jakie kroki mogą zostać podjęte, aby całkowicie zrezygnować lub ujednolicić pobieranie opłaty za wystawienie recepty farmaceutycznej? – pytają posłowie.
©MGR.FARM
