Co wpływa na rozwój cukrzycy? To nie tylko zła dieta i brak ruchu

zdrowie.gazeta.pl 1 tydzień temu
Zdjęcie: Fot. Suriyawut Suriya / Shutterstock


Dwie najczęściej spotykane postaci cukrzycy, cukrzyca typu 1 i cukrzyca typu 2, mają odmienne przyczyny. Jakie czynniki sprzyjają tej chorobie?Dokładne przyczyny cukrzycy nie są w pełni poznane i zwykle obejmują wiele czynników, takich jak genetyka i interakcje ze środowiskiem. Cukrzyca należy do grupy chorób związanych z nieprawidłowym przetwarzaniem składników odżywczych, w tym przypadku węglowodanów. Glukoza (cukier) jest głównym źródłem energii dla organizmu. Jest pozyskiwana z pożywienia w wyniku procesów trawiennych i wchłaniana przez układ krwionośny, a następnie dostarczana komórkom. W tym procesie pośredniczy insulina - hormon produkowany przez trzustkę. Cukrzyca to stan, gdy organizm albo nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny, albo komórki nie są w stanie jej w pełni wykorzystać. W takiej sytuacji nadmiar cukru przez cały czas krąży we krwi, a jego wysoki poziom staje się groźny dla organizmu - stopniowo uszkadza naczynia krwionośne i nerwy oraz ważne organy. W konsekwencji rozwijają się choroby sercowo-naczyniowe, diabetykom grożą utrata wzroku, choroba nerek, neuropatie i inne schorzenia.
REKLAMA


Czytaj także:
Czym się różni cukrzyca typu 1 i typu 2? Jakie badania wykonać, by być pewnym?Przyczyny rozwoju cukrzycy typu 1Cukrzyca typu 1 należy do chorób, za rozwój których wini się zarówno geny, jak i układ immunologiczny. W wyniku nie do kończą rozpoznanych przyczyn komórki odpornościowe niszczą trzustkę, a dokładniej rzecz biorąc, komórki beta wysp trzustki, odpowiedzialne za wydzielanie insuliny. Eksperci są zdania, iż aby rozwinęła się cukrzyca typu 1 nie wystarczą jednak same nieprawidłowe geny, musi zaistnieć jeszcze jakiś czynnik środowiskowy. Podejrzewa się wirusy, na które zostaliśmy narażeni w młodym wieku, a także złą dietę i niezdrowy styl życia. Takie okoliczności mogą uaktywnić "uśpioną" w genach chorobę.- (...) przyczyną choroby nie są wyłącznie czynniki genetyczne. Wpływ środowiska jest silny i może wynikać z połączenia kilku czynników, takich jak narażenie na wirusy w jelicie cienkim lub na obce białka w pożywieniu w czasie, gdy układ odpornościowy przewodu pokarmowego jest zbyt niedojrzały, aby je przetworzyć - piszą amerykańscy eksperci z Narodowego Instytutu Zdrowia (NIH).Mowa tutaj o białkach mleka krowiego, gdy takie mleko podawane jest dzieciom zbyt wcześnie. Naukowcy przez cały czas badają, czy narażenie na tego rodzaju obce białko, pochodzące z mleka krowiego lub preparatów dla niemowląt produkowanych na bazie mleka krowiego, może skończyć się cukrzycą typu 1, zwłaszcza u dzieci, u których ryzyko wystąpienia tej choroby jest duże ze względu na historię rodzinną i profil genetyczny.


Zobacz wideo


Cukrzyca u dzieci - objawy i leczenie


Skąd się bierze cukrzyca typu 2?Cukrzyca typu 2 stanowi około 90-95 proc. przypadków. Chorują na nią ponad 422 miliony osób na całym świecie, w tym około 3 mln Polaków. Od cukrzycy typu 1 odróżnia ją przede wszystkim to, iż w tym przypadku trzustka przez cały czas jest w stanie produkować insulinę, jednak organizm nie potrafi jej w pełni spożytkować. Innymi słowy, u źródeł cukrzycy typu 2 leży insulinooporność, czyli zmniejszona wrażliwość komórek na działanie insuliny. Jednak objawy oraz skutki są dość podobne w obu typach cukrzycy.


Za podstawowy czynnik ryzyka cukrzycy typu 2 uznaje się otyłość, która zmniejsza zdolność organizmu do kontrolowania poziomu cukru we krwi - w efekcie trzustka produkuje nadmierną ilość insuliny, aby to zrekompensować. I tak w kółko, aż dochodzi do momentu, w którym wyczerpany narząd traci zdolność wytwarzania wystarczającej ilości insuliny.W rzeczywistości dokładna przyczyna cukrzycy typu 2 nie jest znana. Istnieją jednak pewne czynniki ryzyka, które poważnie zwiększają ryzyko zachorowania. Są to:przypadki cukrzycy typu 2 w rodzinie;nadwaga lub otyłość, zwłaszcza otyłość brzuszna (BMI powyżej 25);niewielka aktywność fizyczna;zła dieta (nadmiar wysoko przetworzonej żywności, bogatej w węglowodany i tłuszcze nasycone);wiek (większą skłonność do cukrzycy mają osoby powyżej 55. roku życia);przejście cukrzycy ciążowej;zespół policystycznych jajników (PCOS - zaburzenie o charakterze hormonalnym);urodzenie dziecka o masie ciała powyżej 4,5 kg;długotrwałe stosowanie niektórych leków, w tym kortykosteroidów;zaburzenia hormonalne, takie jak niedoczynność tarczycy i zespół Cushinga;wysokie ciśnienie krwi i/lub wysoki poziom cholesterolu;chroniczny stres i brak dobrej jakości snu.Eksperci szacują, iż ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 wynosi 40 proc., jeżeli mamy jednego biologicznego rodzica chorego na cukrzycę i 70 proc., jeżeli chorują oboje rodzice. Do tej pory zidentyfikowano co najmniej 150 odmian DNA, powiązanych z ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2, przy czym niektóre zwiększają ryzyko, a inne je zmniejszają. Te różnice genetyczne prawdopodobnie współdziałają z czynnikami zdrowotnymi i stylem życia.
Idź do oryginalnego materiału