Pojawiające się w głowie natrętne myśli, niepokój, potrzeba wykonywania określonych czynności wciąż na nowo – to tylko niektóre z objawów zaburzenia, które wielu osobom kojarzy się z „nerwicą natręctw”. Choć potoczne określenie przez cały czas bywa używane, adekwatna nazwa to zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (ang. OCD). To jedno z częściej występujących zaburzeń psychicznych, wokół którego narosło jednocześnie wiele mitów i nieporozumień. W tym artykule wyjaśniamy, co to jest nerwica natręctw, jakie daje objawy, jak wygląda w praktyce i – co najważniejsze – jak można ją skutecznie leczyć.
Nerwica natręctw – co to adekwatnie jest?
Co to jest nerwica natręctw? Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne to zaburzenie psychiczne, w którym osoba doświadcza uporczywych, niechcianych myśli (obsesji), a także czuje przymus powtarzania pewnych czynności (kompulsji), by zmniejszyć wewnętrzne napięcie. Nie chodzi tu jednak o zwykłe przyzwyczajenia czy skrupulatność. Nerwica natręctw znacząco wpływa na codzienne życie – może utrudniać pracę, relacje, a choćby proste codzienne aktywności.
Obsesje to myśli, obrazy lub impulsy, które pojawiają się mimowolnie i budzą lęk, wstyd lub poczucie winy. Kompulsje natomiast to powtarzalne rytuały, które mają na celu „zneutralizowanie” tych myśli – choć przynoszą ulgę, działa ona krótkotrwale, a cykl gwałtownie się powtarza. Osoba z OCD ma świadomość nieracjonalności tych zachowań, ale mimo to nie jest w stanie ich zatrzymać.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne – objawy
Jakie są objawy zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego (nerwicy natręctw)? Do najczęstszych obsesji należą lęk przed zabrudzeniem lub zarazkami, obawa przed zrobieniem komuś krzywdy, lęk przed popełnieniem błędu, a także natrętne myśli. Te myśli są mimowolne, niechciane i często bardzo sprzeczne z wartościami osoby, która ich doświadcza. Z kolei kompulsje mogą przyjmować postać przymusu ciągłego powtarzania określonych czynności. Jak zachowuje się osoba z nerwicą natręctw? Niektóre osoby wykonują swoje rytuały w określonej liczbie lub kolejności, bo inaczej pojawia się silny niepokój. Objawy nerwicy natręctw różnią się w zależności od osoby, ale łączy je jedno: wywołują silne cierpienie psychiczne i nieustanne napięcie.
OCD może więc wpływać nie tylko na jednostkę, ale też na jej najbliższe otoczenie. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne w związku mogą objawiać się w postaci np. nieustannych wątpliwości dotyczących uczuć wobec partnera, obsesji na punkcie wierności czy kompulsji kontrolujących relację.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o uporczywych, natrętnych myślach i sposobach radzenia sobie z nimi, przeczytaj także nasz artykuł: Natrętne myśli – jak sobie pomóc?
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne – przykłady zachowań
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne mogą przybierać bardzo różne formy. U osób z nerwicą natręctw klasycznymi przykładami mogą być mycie rąk kilkanaście razy dziennie z uwagi na silny lęk przed zarazkami, sprawdzanie zamków, świateł czy gazu – pomimo tego, iż dawno zostało już to wykonane choćby kilka razy, układanie przedmiotów w idealnym porządku, czy symetrii.
Innym przykładem mogą być mniej widoczne – wielokrotne wykonywane wewnętrzne nawyki myślowe – jak np. powtarzanie słów w głowie lub „unieważnianie” złych myśli.
Wiele osób z OCD nie pokazuje na zewnątrz swoich trudności – kompulsje mogą mieć charakter czysto mentalny. To sprawia, iż nerwica natręctw bywa niezauważona przez otoczenie, mimo iż wywołuje ogromne cierpienie wewnętrzne. Przykłady nerwicy natręctw mogą dotyczyć też obsesji moralnych, nieustannego poczucia winy, potrzeby przywracania „równowagi” poprzez konkretne rytuały – np. liczenie w myślach, powtarzanie słów, modlitw, czy mantr.
Jak radzić sobie z nerwicą natręctw?
Zrozumienie, iż to nie Ty jesteś problemem, tylko zaburzenie – to pierwszy krok. Osoba cierpiąca na OCD często czuje się winna, zawstydzona, a jednocześnie przerażona własnymi myślami. Warto pamiętać, iż nerwica natręctw to problem psychiczny, który wymaga współczucia i profesjonalnego podejścia, a nie wstydu czy tłumienia.
Co pomaga na nerwicę natręctw? W codziennym funkcjonowaniu pomocne może być prowadzenie dziennika natrętnych myśli i zachowań, ćwiczenie uważności, unikanie „nakręcania się” oraz stopniowe wystawianie się na lęk – jednak bez specjalistycznego wsparcia bywa to trudne. Zdarza się, iż OCD współwystępuje z innymi trudnościami, jak np. kompulsywne objadanie się. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj: Kompulsywne jedzenie – jak sobie z nim poradzić?
Nerwica natręctw – jak leczyć?
Czy zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne można wyleczyć? Dobra wiadomość jest taka, iż jest to możliwe. Najczęściej stosowaną i najlepiej przebadaną metodą jest terapia poznawczo-behawioralna (CBT), często z elementami ekspozycji i powstrzymywania reakcji (ERP). W ramach terapii pacjent uczy się rozpoznawać swoje wzorce myślowe i reagować inaczej na niepokój, bez konieczności wykonywania kompulsji.
W niektórych przypadkach nerwicy natręctw zalecane jest leczenie dzięki farmakoterapii – szczególnie gdy objawy są bardzo nasilone lub uniemożliwiają codzienne funkcjonowanie. Najważniejsze jednak, by leczenie było dostosowane do konkretnej osoby i jej potrzeb.
Psycholog we Wrocławiu – pomoc w leczeniu nerwicy natręctw
Jeśli zmagasz się z natrętnymi myślami, silnym lękiem lub przymusem powtarzania rytuałów – nie jesteś sam/a. W gabinecie psychologicznym Superego we Wrocławiu oferujemy specjalistyczne wsparcie dla osób cierpiących na zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, leczenie zarówno w formie indywidualnej terapii, jak i konsultacji psychologicznych, czy psychiatrycznych. Nasz doświadczony zespół pomoże Ci lepiej zrozumieć mechanizmy działania nerwicy natręctw i krok po kroku pracować nad odzyskaniem wewnętrznego spokoju.
Zapraszamy do kontaktu.
