Czy inspekcja farmaceutyczna może kontrolować i kwestionować recepty farmaceutyczne? To pytanie zadał niedawno ministerstwu zdrowia poseł Konrad Frysztak. Odpowiedzi na nie udzieliła wiceminister Katarzyna Kacperczyk. Wynika z niej, iż wojewódzcy inspektorzy farmaceutyczni jak najbardziej mogą przyglądać się receptom wystawianym przez farmaceutów.
Przypomnijmy, iż zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy Prawo farmaceutyczne, farmaceuta w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia pacjenta, może mu wydać lek zastrzeżony do wydawania na receptę. Fakt ten jest dokumentowany wystawieniem recepty farmaceutycznej. Farmaceuta może skorzystać z tego uprawnienia w oparci o samodzielną i niezależną ocenę czy takie zagrożenie wystąpiło.
– Powyższe uprawnienie przyznane farmaceucie nie wyłącza i nie ogranicza jednak kompetencji Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej do kontroli schematy wydawania produktów leczniczych z aptek, w tym na podstawie recepty farmaceutycznej. Jest to bowiem forma obrotu produktami leczniczymi, który pozostaje pod ustawowym nadzorem organów Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej – wskazuje wiceminister Kasperczak.
Farmaceuta bierze pełną odpowiedzialność…
W odpowiedzi na interpelację posła Frysztaka, wiceminister podkreśla, iż wystawianie i realizowanie recept farmaceutycznych jest szczególnym uprawnieniem zawodowym farmaceuty. Jako takie powinno być w każdym przypadku realizowane sumiennie, rzetelnie i zgodnie zobowiązującymi przepisami.
– Farmaceuta, jako wysoce wykwalifikowany specjalista, powinien być szczególnie wyczulony na sytuacje stwarzające zagrożenie życia lub zdrowia pacjentów lub mogące prowadzić do pozamedycznego wykorzystania produktów leczniczych. Powinien przy tym kierować się posiadaną wiedzą fachową, doświadczeniem życiowym, przepisami prawa oraz zasadami logiki. Realizacja szczególnego uprawnienia do wystawienia recepty farmaceutycznej powinna być poprzedzona rzetelną weryfikacją zasadności takiego działania – wskazuje Katarzyna Kasperczak.
- Czytaj również: Inspekcja kontroluje recepty farmaceutyczne. Czy ma do tego prawo?
Podkreśla też, iż farmaceuta nie jest zobowiązany do bezrefleksyjnego uwzględniania próśb pacjentów o wystawienie recepty farmaceutycznej. W sytuacjach budzących wątpliwości co do legalności lub ryzyka pozorowanego nabycia produktów leczniczych, powinien odmówić wystawienia takiej recepty.
– Do odmowy nie jest niezbędny dowód. Wystarczy uzasadnione podejrzenie, iż produkt leczniczy wydany na podstawie recepty farmaceutycznej będzie wykorzystany w celach pozamedycznych – wskazuje również wiceminister.
Nieprawidłowości i recepty farmaceutyczne
Przedstawicielka resortu zdrowia wskazuje, iż w ramach czynności kontrolnych prowadzonych przez inspektorów farmaceutycznych w aptekach niejednokrotnie ujawniane są nieprawidłowości. Wskazują one na uzasadnione podejrzenie nadużyć związanych z wystawianiem recept farmaceutycznych.
– W takich sytuacjach inspektorzy farmaceutyczni są nie tylko uprawnieni, a wręcz zobowiązani do zweryfikowania, czy nie jest to działanie niezgodne z prawem. Tego rodzaju działania nie podlegają ochronie wynikającej z przepisów zabezpieczających swobodę decyzyjną farmaceuty przy wykonywaniu zawodu. Co więcej, niezależność zawodowa farmaceuty, o której mowa w art. 35 ustawy o zawodzie farmaceuty, nie stanowi podstawy do wyłączenia ani ograniczenia kompetencji kontrolnych organów administracji publicznej – wskazuje wiceminister.
- Czytaj również: Inspektorzy kwestionują zasadność wystawienia recept farmaceutycznych?
Jednocześnie informuje, iż od 1 stycznia 2023 do 30 września 2025 r. wojewódzkie inspektoraty farmaceutyczne przeprowadziły łącznie 4 652 kontrole w aptekach i punktach aptecznych.
– Skontrolowano recepty farmaceutyczne, w tym wystawianie i realizację recept farmaceutycznych oraz prowadzenie ewidencji ww. recept. Nieprawidłowości w tym obszarze stwierdzono w 973 przeprowadzonych kontrolach. Średnio w 20,9% przeprowadzonych kontroli stwierdzono nieprawidłowości, w niektórych województwach kontrole z nieprawidłowościami stanowiły ponad 50%, a choćby do 70% – wylicza Katarzyna Kacperczyk.
Co farmaceuci robią źle?
W odpowiedzi na interpelację posła Krysztaka, wiceminister zdrowia wymienia też całą listę nieprawidłowości i niezgodności dotyczących recept farmaceutycznych. A należą do nich:
1) Wystawianie recepty farmaceutycznej w postaci papierowej, a nie w postaci elektronicznej, pomimo dostępu do systemu teleinformatycznego, z powodu innego niż wskazane w art. 96 ust. 4 pkt. 1 u.p.f.;
2) Wystawianie recepty farmaceutycznej przez farmaceutę dla siebie lub dla rodziny z podaniem przyczyny „pro auctore” lub „pro familiae” zamiast recept „pro auctore” lub „pro familiae” (poprzez portal gabinet.gov.pl) – niezgodność z art. 96 ust. 4 pkt. 1 u.p.f.;
3) Wystawianie recepty farmaceutycznej z podawaniem lakonicznych przyczyn wydania, jak np. „zagrożenie zdrowia pacjenta”, „brakło leku”, „lek stosowany z przepisu lekarza”, „recepta przeterminowana”, „lek w stałym stosowaniu” lub „kontynuacja”, co nie potwierdzało stanu zagrożenia zdrowia–niezgodność z art.96 ust. 4 u.p.f.
4) Wystawianie recepty farmaceutycznej bez podania dawkowania–niezgodność z art. 96a ust. 1 pkt. 4 lit. e oraz w związku z art.96 ust. 4 pkt 3 u.p.f.
5) Wydawanie na podstawie recepty farmaceutycznej produktu leczniczego, który ma być stosowany u zwierzęcia (co wynikało z przyczyny wydania)–niezgodność z art. 86 ust. 5 oraz art. 96 ust. 4 u.p.
6) Wystawianie recepty przez technika farmaceutycznego – naruszenie art. 96 ust. 4 u.p.f.
7) Wystawianie recept farmaceutycznych na leki zawierające w swoim składzie środki odurzające lub substancje psychotropowe–naruszenie art. 96 ust. 4 pkt 2 u.p.f.
8) Brak, niepełna lub błędnie prowadzona ewidencja recept farmaceutycznych. Niezgodność z zapisami §6 Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie zapotrzebowań oraz wydawania z apteki produktów leczniczych.
©MGR.FARM
