Ciekawy związek pomiędzy przebytą infekcją dróg oddechowych a rozwojem AAV

Zapalenia naczyń związane z przeciwciałami przeciwko cytoplazmie neutrofilów (AAV – ang. ANCA-associated vasculitis) są grupą chorób obejmujących małe naczynia krwionośne i skutkujących martwiczym lub ziarniniakowym zapaleniem w zajętym układzie narządów. Według aktualnie obowiązującego podziału wyróżnia się: ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń (GPA – ang. granulomatosis with polyangiitis), mikroskopowe zapalenie naczyń (MPA – ang. microscopic polyangiitis) oraz eozynofilową ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń (EGPA – ang. eosinophilic granulomatosis with polyangiitis).

ANCA to przeciwciała, które można wykryć w większości przypadków AAV. Antygenami docelowymi dla tych przeciwciał są głównie mieloperoksydaza (MPO) i proteinaza serynowa 3 (PR3), obecne w ziarnistościach neutrofili i w monocytach. Wiązanie się ANCA z ich docelowymi antygenami może prowadzić do aktywacji procesów zapalnych, skutkujących uszkodzeniem ściany naczynia krwionośnego. Etiologia AAV jest wciąż nieznana, ale sugeruje się złożone mechanizmy obejmujące m.in. czynniki genetyczne, środowiskowe oraz zakaźne. Wykazano, iż obecność ANCA można wykryć wiele lat przed wystąpieniem objawów AAV, a czynniki zakaźne mogą nasilać wcześniej istniejącą autoimmunizację, np. poprzez zwiększoną ekspresję antygenów docelowych dla ANCA w komórkach, ułatwiając progresję subklinicznej autoimmunizacji do aktywnej choroby.

Poinfekcyjny rozwój AAV

W grudniu 2022 r. w renomowanym czasopiśmie „Rheumatology” ukazała się interesująca publikacja o wpływie przebytej infekcji na rozwój AAV. W badaniu wzięło udział 270 chorych na AAV (diagnostykę przeprowadzono w Szwecji w latach 2010–2016). Wyniki badań serologicznych w kierunku ANCA były następujące: u 134 chorych wykryto PR3-ANCA, a u 117 – MPO-ANCA; 19 pacjentów uzyskało negatywny wynik testu na obecność ANCA. Grupę kontrolną stanowiło 2687 osób dobranych pod względem wieku, płci i miejsca zamieszkania. Analiza wykazała związek pomiędzy przebyciem zakażenia a rozwojem AAV, w szczególności zaobserwowano silną korelację pomiędzy infekcją górnych dróg oddechowych przebiegającą z zapaleniem płuc a późniejszym rozpoznaniem MPO-ANCA AAV. Ponadto ustalono, iż wcześniejsza infekcja wiąże się z większą aktywnością choroby w chwili rozpoznania AAV. Co ciekawe, nie stwierdzono tej zależności dla PR3-ANCA AAV. Dotyczy to 3-miesięcznego okresu utajenia między infekcją a diagnozą AAV, ale podobne wyniki zaobserwowano również w okresie 6-miesięcznym.

Chociaż niewątpliwie potrzebne są dalsze badania nad związkiem między przebytymi infekcjami a rozwojem AAV, to opisane w czasopiśmie „Rheumatology” zależności wydają się niezwykle interesujące i przyczynią się do lepszego zrozumienia, wciąż nie w pełni poznanej, patogenezy AAV.

Diagnostyka przeciwciał ANCA z wykorzystaniem testów EUROIMMUN

Portfolio produktów EUROIMMUN obejmuje szeroki wachlarz testów, które zapewniają kompleksowe wsparcie diagnostyki zapaleń małych naczyń krwionośnych.

Dowiedz się więcej o diagnostyce przeciwciał ANCA

Piśmiennictwo:

1. Rathmann J., Stamatis P., Jönsson G., Englund M., Segelmark M., Jayne D., Mohammad A.J. Infection is associated with increased risk of MPO- but not PR3-ANCA-associated vasculitis. Rheumatology (Oxford) 2022 Nov 28; 61(12): 4817–4826. doi: 10.1093/rheumatology/keac163.