Choroby oczu u osób starszych

Wraz z wiekiem zwiększa się ryzyko problemów związanych z narządem wzroku. Jakie choroby oczu szczególnie często dotyczą osób starszych? Czy jesteśmy w stanie je leczyć?

Spis treści

• Zaćma
  • Jak wyglądają objawy zaćmy?
  • Jak diagnozuje się zaćmę?
  • Operacja zaćmy
• Jaskra
  • Jakie objawy daje jaskra?
  • Diagnostyka jaskry
  • Jak leczymy jaskrę?
• Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem
  • Jak objawia się zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem?
  • Leczenie zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem

Zaćma

Zaćmę nazywa się również kataraktą.[1] W jej przebiegu dochodzi do zmętnienia soczewki oka (jednego z elementów oka umożliwiającego prawidłowe widzenie).[2,3] Choroba może powstawać na skutek starzenia się. Mówimy wtedy o zaćmie starczej. Czasami rozwija się np. jako wynik innego schorzenia. Większe ryzyko występuje u chorych na:

• nadciśnienie tętnicze,
• cukrzycę.[3]

Jak wyglądają objawy zaćmy?

Co istotne, na początku choroby osoba może nie odczuwać żadnych objawów. Kiedy schorzenie zacznie się rozwijać, pacjent zauważa pogorszenie wzroku w postaci:

• zamglonego, rozmazanego obrazu,
• słabszego widzenia w nocy.

Co więcej, dla osoby chorej, kolory stają się wyblakłe, a światło zbyt jaskrawe.[4] Nie każdy pacjent odczuwa dokładnie takie same objawy. Zaćma starcza zwykle rozwija się powoli, dlatego to istotne, aby obserwować wszelkie występujące symptomy.[3] Warto wiedzieć iż w przypadku tej choroby nie dochodzi do przekrwienia oczu, a także nie odczuwa się ich bólu. Jednak nieleczona zaćma może doprowadzić do ślepoty.[1]

Jak diagnozuje się zaćmę?

Diagnostyką zaćmy zajmuje się okulista. W celu wykonania badania lekarz może zalecić rozszerzenie źrenicy oka przy użyciu kropli.[5] Ich zastosowanie nie sprawia bólu, ale powoduje zamglone widzenie przez pewien czas. Z tego powodu warto na taki test wybrać się z osobą towarzyszącą, która może pomóc w bezpiecznym powrocie do domu.[6]

Operacja zaćmy

Jedyny sposób leczenia zaćmy to operacja. W czasie zabiegu usuwa się zmętniałą soczewkę i wszczepia sztuczną.[3] To skuteczna i bezpieczna forma terapii.[1]

Jaskra

U osób z jaskrą dochodzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego (nerwu łączącego oko z mózgiem). Wraz z postępem choroby może ona doprowadzić do nieodwracalnej utraty wzroku. Ryzyko jej wystąpienia rośnie wraz z wiekiem.[7]

Jakie objawy daje jaskra?

Wyróżniamy kilka typów jaskry. Z tego powodu, w zależności od jej rodzaju, objawy się różnią. W jaskrze pierwotnej otwartego kąta (najczęstszym typie jaskry) osoba chora na początku często nie odczuwa żadnych objawów. Wraz z rozwojem schorzenia może dojść do zwężenia pola widzenia. W przypadku jaskry zamykającego się kąta przesączania (inny, rzadszy rodzaj jaskry) chorzy częściej odczuwają dolegliwości, takie jak:

• ból oka,
• ból głowy,
• rozmazany obraz,
• zaczerwienienie oka.

Ponadto, taka osoba może widzieć tęczowe pierścienie, patrząc na źródło światła.[8]

Diagnostyka jaskry

Diagnostyka tej choroby opiera się na kilku różnych badaniach wykonywanych przez okulistę. Ze względu na to, iż schorzenie często zaczyna się bezobjawowo, bardzo istotną rolę pełnią tutaj badania profilaktyczne. Każdy, kto skończył 35 lat, powinien się badać w tym kierunku raz na 2 lata. Osoby z grupy ryzyka powinny to robić co roku. Wśród czynników zwiększających niebezpieczeństwo choroby warto wymienić:

• jaskrę występującą u członka rodziny,
• wysokie ciśnienie wewnątrz gałki ocznej,
• nadciśnienie tętnicze,
• cukrzycę,
• migrenę.[3]

Jak leczymy jaskrę?

Leczenie dobiera się w zależności od tego, jaki rodzaj jaskry występuje u pacjenta. Terapia ma na celu zatrzymanie lub spowolnienie postępu choroby. Trzeba jednak zdać sobie sprawę z tego, iż nie da się cofnąć uszkodzeń, jakie do tej pory spowodowało to schorzenie. Przy najczęstszym typie jaskry przede wszystkim stosuje się krople do oczu. U niektórych pacjentów pojawia się konieczność wykonania zabiegów laserowych. o ile żadna z tych metod nie pomaga, lekarz może zlecić wykonanie operacji.[8]

Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem

Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem prowadzi do nieodwracalnych zmian w oku. W przypadku braku leczenia, choroba może spowodować utratę wzroku.[9]

Jak objawia się zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem?

Wyróżniamy dwa typy tej choroby. Pierwszy ma przebieg łagodny, a drugi agresywny.[3] Często jako pierwszy objaw pacjenci zgłaszają skrzywienie tekstu w czasie czytania.[1] Ponadto może wystąpić:

• zmniejszenie ostrości wzroku,
• pogorszenie widzenia barw,
• pojawianie się mroczków w polu widzenia.[1,3]

Leczenie zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem

W przypadku postaci o łagodnym przebiegu stosuje się doustne przyjmowanie antyoksydantów (substancji, które hamują niekorzystne procesy utleniania).[3,10] Wśród nich warto wymienić, m.in.:

• cynk,
• zeaksantynę,
• luteinę.

Dodatkowo pozytywnie działa przyjmowanie kwasów omega-3. Preparaty z tymi substancjami można dostać w aptece bez recepty. W agresywnej postaci choroby wykorzystuje się inne metody leczenia, m.in. podaje się leki do oka lub wykonuje zabiegi z użyciem lasera.[3]

Wykaz źródeł

^[1] Pacjent.gov.pl: Choroby oczu u osób starszych. 2022. [Dostęp: 13.12.22]

^[2] Zpe.gov.pl: Zdolności akomodacyjne oka człowieka. [Dostęp: 13.12.22]

^[3] Wierzbowska J., Stankiewicz A. Choroby oczu u osób w wieku podeszłym. Medycyna po Dyplomie. 2011. 20(8), 46-51.

^[4] NIH – National Eye Institute: Cataracts. 2022. [Dostęp: 13.12.22]

^[5] American Academy of Ophthalmology. What are cataracts. 2022. [Dostęp: 13.12.22]

^[6] NIH – National Eye Institute: Get a Dilated Eye Exam. 2021. [Dostęp: 13.12.22]

^[7] NHS: Glaucoma. 2021. [Dostęp: 13.12.22]

^[8] Stodolska-Nowak A., Siwiec-Prościńska J. Jaskra. Okulistyka po Dyplomie. 2017. [Dostęp: 13.12.22]

^[9] Stankiewicz A., Figurska M. Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem – przewodnik diagnostyki i terapii. 2010. Wydanie I.

^[10] Dietetycy.org.pl: Antyoksydanty. Wszystko, co chcesz wiedzieć o ich wpływie na zdrowie. 2021. [Dostęp: 13.12.22]

Zdrowa Huta

• Obserwuj