Choroby autoimmunologiczne to podstępne schorzenia, w których nasz własny układ odpornościowy zwraca się przeciwko nam, atakując zdrowe tkanki. Mogą dotknąć każdego narządu, drastycznie obniżając jakość życia. Co wywołuje choroby autoimmunologiczne i czy można je skutecznie leczyć? Odkryj najnowsze osiągnięcia medycyny w walce z tymi tajemniczymi chorobami.
Co wywołuje choroby autoimmunologiczne? Przyczyny
Choroba autoimmunologiczna – co to takiego, skąd się bierze i dlaczego dotyka niektórych z nas? Odpowiedź kryje się w złożonej interakcji wielu czynników. Poznanie ich pomaga w profilaktyce i leczeniu. Choroby autoimmunologiczne powstają, gdy układ odpornościowy traci zdolność odróżniania „swoich” komórek od „obcych” i zaczyna atakować własne tkanki organizmu. Ten błąd w działaniu systemu immunologicznego może być wynikiem skomplikowanej interakcji czynników genetycznych, środowiskowych oraz zaburzeń w funkcjonowaniu samego układu odpornościowego.
Czynniki genetyczne
Czy choroby autoimmunologiczne są dziedziczne? Badania potwierdzają, iż genetyka odgrywa kluczową rolę. Szczególnie istotne są geny zgodności tkankowej HLA, których określone warianty zwiększają ryzyko zachorowania. Znaczenie mają również mutacje w genach regulujących układ odpornościowy, takich jak PTPN22 (w reumatoidalnym zapaleniu stawów) czy DNASE1L3 (w toczniu rumieniowatym układowym). Te geny wpływają na funkcjonowanie kluczowych komórek odpornościowych i mechanizmy tolerancji na własne tkanki.
Warto podkreślić, iż większość chorób autoimmunologicznych ma charakter poligenowy – dopiero współdziałanie wielu genów prowadzi do rozwoju choroby. Występują też rzadziej spotykane formy monogenowe, gdzie mutacja pojedynczego genu wywołuje autoimmunizację. Dziedziczność tych schorzeń nie jest jednak prosta – choćby identyczne bliźnięta nie zawsze chorują jednocześnie, co wskazuje na istotny udział czynników środowiskowych.
Czynniki środowiskowe
Co wywołuje choroby autoimmunologiczne poza genetyką? Kluczową rolę odgrywają czynniki środowiskowe działające jako „wyzwalacze”. Nasz styl życia, dieta, infekcje i substancje, na które jesteśmy narażeni, mogą uruchomić kaskadę reakcji immunologicznych prowadzących do autoagresji.
Infekcje wirusowe i bakteryjne często inicjują chorobę autoimmunologiczną przez zjawisko mimikry molekularnej. Przykładem jest wirus Epsteina-Barr (EBV), którego białka upodabniają się do białek jądrowych człowieka, co może prowadzić do rozwoju tocznia, stwardnienia rozsianego czy RZS. Organizm, zwalczając wirusa, zaczyna „przez przypadek” atakować również własne, podobne struktury.
Mikrobiota jelitowa, czyli złożony ekosystem bakterii zamieszkujących nasze jelita, ma ogromny wpływ na układ odpornościowy. Zaburzenia składu flory bakteryjnej mogą prowadzić do nieprawidłowych reakcji immunologicznych. Bakterie przedostające się z jelit do krwi inicjują stany zapalne, które mogą uruchamiać mechanizmy autoimmunologiczne w różnych narządach.
Dieta zachodnia, bogata w cukry i tłuszcze nasycone, a uboga w błonnik, zaburza relację między metabolitami pokarmowymi a komórkami odporności. Palenie tytoniu zwiększa ryzyko niektórych chorób, szczególnie reumatoidalnego zapalenia stawów, poprzez modyfikację białek i stymulację układu odpornościowego.
Wbrew obawom, rzetelne badania naukowe nie potwierdzają, by szczepienia powodowały choroby autoimmunologiczne. W niezwykle rzadkich przypadkach mogą być jednym z czynników wyzwalających u osób z już istniejącą silną predyspozycją genetyczną. Korzyści ze szczepień zdecydowanie przewyższają potencjalne ryzyko.
Zaburzenia układu odpornościowego
Niezależnie od bodźca wyzwalającego, wspólnym mianownikiem chorób autoimmunologicznych jest utrata tolerancji immunologicznej na własne antygeny. W prawidłowych warunkach organizm posiada szereg mechanizmów zapobiegających atakowaniu własnych tkanek, jednak w chorobach autoimmunologicznych te zabezpieczenia zawodzą.
Kluczowym zaburzeniem są defekty w działaniu limfocytów T regulatorowych, które normalnie hamują nadmierną aktywność układu odpornościowego. Gdy te komórki nie funkcjonują prawidłowo, autoreaktywne limfocyty T i B wymykają się spod kontroli i zaczynają atakować własne tkanki. Prowadzi to do produkcji autoprzeciwciał i nacieków zapalnych w narządach.
Równie istotne są zaburzenia szlaków sygnałowych (np. cząstek kostymulujących CD28/CTLA-4), które w normalnych warunkach regulują aktywację limfocytów. Nieprawidłowości w tych ścieżkach przekazywania sygnału mogą prowadzić do nadmiernej i niewłaściwie ukierunkowanej odpowiedzi immunologicznej.
Ważną rolę odgrywa też nadmierna produkcja cytokin prozapalnych (TNF-α, IL-17, interferony), które napędzają stan zapalny i uszkodzenie tkanek. Te białkowe mediatory działają jak chemiczne przekaźniki, rekrutując kolejne komórki odpornościowe do miejsca zapalenia i tworząc błędne koło autoagresji.
Objawy chorób autoimmunologicznych
Objawy chorób autoimmunologicznych różnią się zależnie od schorzenia i zajętych narządów. Czas ich wystąpienia i nasilenie są bardzo indywidualne. Niektóre choroby autoimmunologiczne rozwijają się gwałtownie, z wyraźnymi, ostrymi objawami, inne postępują powoli, a ich symptomy narastają subtelnie przez lata. Choroby autoimmunologiczne mają często charakter systemowy – dotykają wielu narządów i układów jednocześnie. Dlatego pacjenci mogą doświadczać pozornie niezwiązanych ze sobą objawów, co utrudnia diagnostykę. Poniżej przedstawiamy najczęstsze symptomy wybranych chorób.
Objawy RZS (reumatoidalnego zapalenia stawów)
Objawy reumatoidalnego zapalenia stawów są bardzo charakterystyczne i w większości przypadków pozwalają lekarzowi na postawienie wstępnej diagnozy już podczas pierwszej wizyty. Najbardziej typowym objawem jest ból i obrzęk stawów, szczególnie nasilony w godzinach porannych. Pacjenci opisują często sztywność stawów trwającą ponad 60 minut po przebudzeniu, co znacząco utrudnia rozpoczęcie codziennych aktywności. Inną charakterystyczną cechą RZS jest symetryczne zajęcie stawów. Zmiany zapalne pojawiają się jednocześnie w odpowiadających sobie stawach po obu stronach ciała (np. oba nadgarstki, oba kolana). W początkowych etapach choroby zmiany dotyczą najczęściej drobnych stawów rąk i stóp, z czasem obejmując większe stawy.
Pacjenci z RZS cierpią również na dotkliwe przewlekłe zmęczenie, nieproporcjonalne do wysiłku fizycznego. Ten objaw, często bagatelizowany, może znacząco obniżać jakość życia. Towarzyszą mu czasem stany podgorączkowe i ogólne osłabienie organizmu, przypominające objawy grypopodobne.
W bardziej zaawansowanych stadiach choroby pojawiają się guzki reumatoidalne – podskórne zgrubienia występujące najczęściej w okolicach stawów łokciowych, na palcach rąk czy w okolicy ścięgna Achillesa. Z czasem, nieleczone RZS prowadzi do postępujących deformacji stawów, których charakterystyczny wygląd (np. odchylenie palców w stronę łokciową) jest patognomoniczny dla tej choroby.
Objawy choroby Hashimoto
Objawy choroby Hashimoto mogą rozwijać się powoli, przez lata, i początkowo bywają mylone z naturalnym starzeniem się organizmu lub przepracowaniem. Dominującym symptomem jest przewlekłe, narastające zmęczenie. Pacjenci czują się wyczerpani choćby po odpowiednim wypoczynku. To zmęczenie wynika z postępującego niedoczynności tarczycy, która jest „silnikiem metabolicznym” organizmu.
Charakterystyczna dla choroby Hashimoto jest zwiększona wrażliwość na zimno. Osoby dotknięte tą chorobą często noszą dodatkowe warstwy ubrań choćby w ciepłe dni i mają stale zimne dłonie i stopy. Jest to skutek spowolnienia metabolizmu i zaburzeń w produkcji energii cieplnej przez organizm.
Z upływem czasu pojawiają się zmiany w wyglądzie zewnętrznym – sucha, łuszcząca się skóra, łamliwe paznokcie i wypadanie włosów. Zmiany te wynikają z zaburzeń w gospodarce białkowej i niedoboru hormonów tarczycy. Pacjenci mogą również doświadczać zaparć wynikających ze spowolnionej perystaltyki jelit. Bardzo frustrującym dla pacjentów objawem jest przybieranie na wadze mimo braku zmian w diecie czy aktywności fizycznej. Towarzyszy temu często obrzęk twarzy i kończyn, nadający charakterystyczny „opuchnięty” wygląd. W bardziej zaawansowanych stadiach dołącza się osłabienie mięśniowe i bóle mięśni, które mogą znacząco ograniczać sprawność ruchową.
Objawy stwardnienia rozsianego
Pierwsze objawy stwardnienia rozsianego często pojawiają się między 20. a 40. rokiem życia i mogą być mylnie przypisywane przemęczeniu lub stresowi. Choroba ta ma szczególnie podstępny charakter, gdyż jej symptomy mogą pojawiać się i ustępować, prowadząc do opóźnienia diagnozy. Jednym z najczęstszych pierwszych objawów stwardnienia rozsianego są zaburzenia widzenia – pacjenci doświadczają podwójnego widzenia, zamazanego obrazu lub czasowej utraty widzenia w jednym oku (tzw. pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego). Objawy te wynikają z demielinizacji nerwów odpowiedzialnych za funkcje wzrokowe.
Równie charakterystyczne są drętwienia i mrowienia różnych części ciała, które mogą wędrować i zmieniać swoją lokalizację. Pacjenci opisują te sensacje jako uczucie „chodzenia mrówek” pod skórą lub wrażenie, iż dana część ciała jest „znieczulona”. Te objawy są następstwem uszkodzenia dróg czuciowych w układzie nerwowym. Z czasem dołącza się osłabienie siły mięśniowej, najczęściej w kończynach dolnych, co prowadzi do trudności w chodzeniu i utrzymaniu równowagi. Pojawiają się problemy z koordynacją ruchową i drżenie zamiarowe, utrudniające wykonywanie precyzyjnych czynności, jak pisanie czy zapinanie guzików.
Charakterystycznym objawem stwardnienia rozsianego jest także nadmierne zmęczenie, niewspółmierne do podejmowanego wysiłku. Pacjenci często doświadczają również zaburzeń funkcji poznawczych – problemów z pamięcią, koncentracją i jasnym myśleniem, co może wpływać na ich zdolność do pracy i codzienne funkcjonowanie.
Diagnostyka chorób autoimmunologicznych
Rozpoznanie chorób autoimmunologicznych bywa wyzwaniem, szczególnie we wczesnych stadiach. najważniejsze jest połączenie badań laboratoryjnych, obrazowych i oceny objawów klinicznych. Pacjenci niejednokrotnie odwiedzają wielu specjalistów, zanim otrzymają adekwatne rozpoznanie. Wynika to z faktu, iż objawy początkowe bywają niecharakterystyczne – zmęczenie, bóle stawów czy stany podgorączkowe mogą sugerować wiele różnych schorzeń. Dodatkowo, choroby autoimmunologiczne potrafią „naśladować” inne jednostki chorobowe, co komplikuje diagnostykę.
Jakie badania krwi na choroby autoimmunologiczne są najczęściej wykonywane? To pytanie często zadają pacjenci z niejasnym obrazem klinicznym. Diagnostyka tych schorzeń opiera się na wykrywaniu autoprzeciwciał – przeciwciał skierowanych przeciwko własnym tkankom. Obecność i poziom tych markerów we krwi mogą potwierdzić diagnozę i pomóc monitorować aktywność choroby.
Podstawowym badaniem przesiewowym jest oznaczenie przeciwciał przeciwjądrowych (ANA), które mogą być podwyższone w wielu chorobach autoimmunologicznych. W przypadku dodatniego wyniku ANA wykonuje się bardziej szczegółowe testy, ukierunkowane na konkretne schorzenia. Równie ważne są badania wskaźników stanu zapalnego, takich jak CRP (białko C-reaktywne) i OB (odczyn Biernackiego), które pokazują ogólny poziom zapalenia w organizmie.
Podstawowe testy diagnostyczne dla najczęstszych chorób autoimmunologicznych
Reumatoidalne zapalenie stawów | Czynnik reumatoidalny (RF), przeciwciała anty-CCP | OB, CRP, morfologia |
Toczeń rumieniowaty układowy | Przeciwciała anty-dsDNA, ANA | Dopełniacz C3 i C4, morfologia, badanie moczu |
Choroba Hashimoto | Przeciwciała anty-TPO, anty-TG | TSH, FT3, FT4 |
Stwardnienie rozsiane | Brak specyficznych autoprzeciwciał | MRI mózgu i rdzenia, badanie płynu mózgowo-rdzeniowego |
Cukrzyca typu 1 | Przeciwciała anty-GAD, anty-IA2, anty-ZnT8 | Glukoza na czczo, HbA1c, test obciążenia glukozą |
Nowoczesna diagnostyka zmierza ku wykrywaniu chorób autoimmunologicznych na wczesnym etapie – zanim dojdzie do nieodwracalnych uszkodzeń narządów. Co fascynujące, autoprzeciwciała mogą pojawić się we krwi miesiące lub choćby lata przed wystąpieniem pierwszych objawów klinicznych, co stwarza potencjalną możliwość wczesnej interwencji u osób z grupy ryzyka.
Współczesna medycyna coraz częściej wykorzystuje zaawansowane techniki diagnostyczne, takie jak sekwencjonowanie receptorów limfocytów T i B czy analizy profilów cytokin. Badania genetyczne markerów predyspozycji (np. HLA-B27 w zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa) pomagają określić ryzyko zachorowania i potencjalny przebieg choroby. Nieocenione są również nowoczesne techniki obrazowania (specjalistyczne MRI, PET), które pozwalają uwidocznić zmiany zapalne w narządach wewnętrznych.
Leczenie chorób autoimmunologicznych
Podejście do terapii chorób autoimmunologicznych jest coraz bardziej kompleksowe i zindywidualizowane. Współczesna medycyna odchodzi od uniwersalnych schematów leczenia na rzecz terapii „szytej na miarę” dla konkretnego pacjenta. Standardem jest dążenie do remisji klinicznej i immunologicznej. Oznacza to nie tylko brak objawów, ale także zahamowanie procesów patologicznych na poziomie komórkowym i molekularnym. Wczesne, intensywne leczenie, pozwala zapobiec nieodwracalnym uszkodzeniom narządów.
Nie istnieje jeden konkretny lek na choroby autoimmunologiczne. W terapii tych złożonych schorzeń stosuje się kombinacje różnych preparatów. Klasyczne leki immunosupresyjne, takie jak glikokortykosteroidy (np. prednizon), stanowią od lat podstawę terapii większości chorób autoimmunologicznych. Działają one szybko, hamując stan zapalny, jednak ich długotrwałe stosowanie wiąże się z licznymi skutkami ubocznymi, takimi jak osteoporoza, cukrzyca, nadciśnienie czy zwiększona podatność na infekcje. Dlatego zwykle stosuje się je w pulsach lub jako terapię pomostową do czasu zadziałania wolniej działających leków modyfikujących.
Drugą grupę stanowią konwencjonalne leki modyfikujące przebieg choroby (csDMARDs), takie jak metotreksat, azatiopryna, cyklosporyna czy leflunomid. Preparaty te hamują określone procesy immunologiczne i metaboliczne, prowadząc do spowolnienia progresji choroby. Ich działanie rozwija się powoli, często po kilku tygodniach lub miesiącach, ale za to może prowadzić do stabilizacji choroby na dłuższy czas.
Przełomem ostatnich dekad było wprowadzenie leków biologicznych – przeciwciał monoklonalnych lub białek fuzyjnych, które precyzyjnie blokują wybrane cząsteczki zapalne. Leki anty-TNF (adalimumab, etanercept, infliksimab), przeciwciała anty-IL-6 (tocilizumab) czy anty-CD20 (rytuksymab) zrewolucjonizowały leczenie wielu chorób autoimmunologicznych, umożliwiając osiągnięcie remisji u pacjentów opornych na terapię konwencjonalną.
Najnowszą grupą preparatów są małe cząsteczki – doustne inhibitory wewnątrzkomórkowych szlaków sygnałowych, takie jak inhibitory JAK (tofacytynib, barycytynib). Blokują one przekazywanie sygnału zapalnego wewnątrz komórki, hamując kaskadę reakcji prowadzących do autoagresji. Ich zaletą jest forma doustna i brak immunogenności (nie wywołują przeciwciał neutralizujących, jak niektóre leki biologiczne).
Oprócz leczenia ukierunkowanego na mechanizmy immunologiczne, nie można zapominać o terapii wspomagającej. Rehabilitacja i fizykoterapia pomagają utrzymać sprawność stawów w RZS czy mięśni w stwardnieniu rozsianym. Odpowiednie leczenie bólu umożliwia normalne funkcjonowanie i pracę. Wsparcie psychologiczne jest niezwykle istotne, gdyż choroby przewlekłe często prowadzą do depresji i lęku, które same w sobie mogą nasilać objawy autoimmunologiczne. Edukacja pacjenta i zrozumienie natury choroby pozwala na aktywny udział w terapii i szybkie reagowanie na zaostrzenia. Promowanie zdrowego stylu życia, w tym zbilansowanej diety i regularnej aktywności fizycznej, wspomaga działanie leków i poprawia ogólny stan zdrowia. Szczególnie podkreśla się korzyści z diety przeciwzapalnej bogatej w kwasy omega-3 i przeciwutleniacze, a ubogiej w cukry proste i tłuszcze nasycone.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Czy choroby autoimmunologiczne są wyleczalne?
Klasyczne podejście zakłada, iż choroby autoimmunologiczne są nieuleczalne, ale można je kontrolować. To założenie jednak powoli się zmienia. Najnowsze badania dają nadzieję na osiągnięcie długotrwałych remisji, a choćby wyleczenia dzięki terapiom indukującym tolerancję immunologiczną. Każda choroba ma inny potencjał terapeutyczny. Kluczem do sukcesu jest wczesna diagnoza i natychmiastowe rozpoczęcie odpowiedniego leczenia, zanim dojdzie do nieodwracalnych uszkodzeń narządów. Najważniejsze jest to, iż coraz więcej pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi prowadzi pełnowartościowe, aktywne życie dzięki nowoczesnym terapiom celowanym.
Czy stres może wywołać chorobę autoimmunologiczną?
Tak, przewlekły stres może być jednym z czynników wyzwalających chorobę autoimmunologiczną u osób z predyspozycją genetyczną. Stres wpływa na układ odpornościowy poprzez hormony, które mogą zaburzać naturalną równowagę immunologiczną. Kortyzol, główny hormon stresu, w normalnych warunkach działa przeciwzapalnie, jednak jego długotrwałe podwyższone stężenie prowadzi do dysregulacji odpowiedzi immunologicznej. Szczególnie niebezpieczne są silne, traumatyczne przeżycia oraz chroniczny, długotrwały stres. Techniki zarządzania stresem, takie jak medytacja, joga czy terapia poznawczo-behawioralna, mogą być cennym uzupełnieniem leczenia.
Jak odżywiać się przy chorobach autoimmunologicznych?
Dieta przeciwzapalna może wspomagać leczenie chorób autoimmunologicznych. Nie istnieje uniwersalna „dieta autoimmunologiczna”, ale pewne zasady żywieniowe mogą pomóc w łagodzeniu objawów i wspomaganiu działania leków. Warto zwiększyć spożycie kwasów omega-3 (tłuste ryby, orzechy, nasiona lnu), które mają właściwości przeciwzapalne. Antyoksydanty zawarte w kolorowych warzywach i owocach chronią komórki przed stresem oksydacyjnym, który nasila procesy autoimmunologiczne. Błonnik (pełnoziarniste produkty, warzywa) wspiera zdrową mikrobiotę jelitową, która odgrywa kluczową rolę w regulacji odpowiedzi immunologicznej. Probiotyki (fermentowane produkty) również pozytywnie wpływają na florę bakteryjną jelit. Jednocześnie należy ograniczyć cukry proste, tłuszcze nasycone i wysoko przetworzoną żywność, które mogą nasilać stan zapalny.
Czy leki biologiczne są bezpieczne?
Leki biologiczne są generalnie bezpieczniejsze niż klasyczne immunosupresanty, ponieważ działają bardziej selektywnie. Zamiast tłumić cały układ odpornościowy, blokują tylko konkretne mechanizmy zaangażowane w proces chorobowy. Dzięki temu ryzyko niektórych działań niepożądanych, jak uszkodzenie wątroby czy nerek, jest mniejsze w porównaniu z konwencjonalnymi lekami. Ryzyko działań niepożądanych polega na zwiększonej podatności na infekcje. Blokując najważniejsze cząsteczki układu odpornościowego, mogą osłabiać zdolność organizmu do zwalczania patogenów. Dlatego przed rozpoczęciem terapii biologicznej pacjenci są dokładnie badani w kierunku utajonych infekcji (np. gruźlicy). Każdy pacjent powinien być regularnie monitorowany podczas terapii, a wszelkie objawy infekcji należy niezwłocznie zgłaszać lekarzowi.
Czy ciąża jest bezpieczna dla kobiet z chorobami autoimmunologicznymi?
Ciąża przy chorobach autoimmunologicznych wymaga szczególnej opieki medycznej. Wpływ ciąży na przebieg choroby autoimmunologicznej jest zróżnicowany – niektóre schorzenia, jak toczeń rumieniowaty układowy, mogą się nasilać w ciąży, inne, jak reumatoidalne zapalenie stawów, często łagodnieją, zwłaszcza w drugim i trzecim trymestrze. najważniejsze jest planowanie ciąży w okresie remisji choroby i dostosowanie leczenia pod nadzorem specjalistów (reumatologa i ginekologa-położnika). Niektóre leki stosowane w terapii chorób autoimmunologicznych są przeciwwskazane w ciąży ze względu na teratogenność (np. metotreksat, mykofenolan mofetylu, cyklofosfamid), dlatego konieczna jest zmiana terapii przed zajściem w ciążę. Kobiety z chorobami autoimmunologicznymi mają podwyższone ryzyko powikłań ciążowych, takich jak poronienie, poród przedwczesny czy stan przedrzucawkowy. Dodatkowo, niektóre autoprzeciwciała (np. anty-Ro/SS-A) mogą przenikać przez łożysko i wpływać na płód. Z tego powodu konieczne są regularne badania kontrolne i monitorowanie stanu zdrowia matki i dziecka.
Czy witamina D pomaga w chorobach autoimmunologicznych?
Tak, badania wykazują związek między niedoborem witaminy D a zwiększonym ryzykiem i aktywnością chorób autoimmunologicznych. Witamina D pełni funkcję hormonu o szerokim działaniu immunomodulującym. Receptory witaminy D znajdują się na komórkach układu odpornościowego, gdzie regulują ekspresję genów związanych z odpowiedzią immunologiczną. Może łagodzić stany zapalne poprzez hamowanie produkcji cytokin prozapalnych i stymulację wytwarzania cytokin przeciwzapalnych. Wspiera również funkcję regulatorowych limfocytów T, które „uspokajają” nadmiernie aktywny układ odpornościowy. Suplementacja witaminy D może zmniejszać ryzyko rozwoju chorób autoimmunologicznych i łagodzić ich przebieg, szczególnie w przypadku stwardnienia rozsianego, cukrzycy typu 1 i reumatoidalnego zapalenia stawów.
Bibliografia
Autoimmune Association. (2024, 15 lutego). 5 promising areas in autoimmune research. https://autoimmune.org/5-promising-areas-in-autoimmune-research/
Li, Y., & Zhang, J. (2024). Molecular mimicry as a driver of autoimmune disease. Signal Transduction and Targeted Therapy, 9, 263. https://doi.org/10.1038/s41392-024-01952-8
Autor: dr Jan Pielak, specjalista chorób wewnętrznych
Dr Jan Pielak jest doświadczonym specjalistą chorób wewnętrznych z ponad 15-letnim doświadczeniem w diagnozowaniu i leczeniu chorób autoimmunologicznych. Aktywnie uczestniczy w międzynarodowych konferencjach poświęconych immunologii klinicznej i reumatologii.