Diagnostyka w psychiatrii nierzadko nie jest łatwa – różne tak naprawdę zaburzenia psychiczne prowadzą do występowania u pacjentów podobnych objawów. Jedne z większych trudności pojawiać się mogą przy różnicowaniu choroby afektywnej dwubiegunowej z osobowością borderline, tymczasem ustalenie odpowiedniej diagnozy jest niezwykle ważne w kontekście dobrania odpowiedniego dla danego pacjenta leczenia.
Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) zaliczana jest do grupy zaburzeń nastroju i związana jest z występowaniem epizodów depresyjnych oraz epizodów maniakalnych, oprócz nich możliwe są również epizody mieszane. Osobowość borderline to natomiast problem z grupy zaburzeń osobowości, związany m.in. z nadmierną impulsywnością, wahaniami nastroju czy zachowaniami typu acting-out. Pacjenci ze wspomnianym zaburzeniem osobowości odczuwać mogą bardzo choćby nasilony lęk przed odrzuceniem, oprócz tego miewają oni tendencją do przechodzenia ze skrajności w skrajność (dotyczyć ona może choćby ich najbliższych relacji międzyludzkich, gdzie pacjent może w krótkim czasie przechodzić ze stanu zakochania do nienawidzenia tej samej osoby). Teoretycznie jednostki te nie tylko należą do innych grup zaburzeń psychicznych, ale i mają inną charakterystykę, w praktyce różnicowanie ich ze sobą może jednak przysparzać dość dużo trudności.
Choroba afektywna dwubiegunowa i borderline: podobieństwa
ChAD i osobowość borderline mają ze sobą wiele cech wspólnych. Oba problemy związane mogą bowiem być z nadmierną impulsywnością, tendencją do podejmowania ryzykownych zachowań czy nadmiernego stosowania substancji psychoaktywnych. U pacjentów występować mogą również wahania nastroju oraz drażliwość. Różnicowania obu jednostek nie ułatwia to, iż obie zwykle rozpoczynają się we wczesnej dorosłości.
Ostatecznie zdarzać się może również i tak, iż u jednego pacjenta występować będzie jednocześnie choroba afektywna dwubiegunowa i osobowość borderline.
Różnicowanie ChAD i borderline
Tak jak diagnostyka różnicowa ChAD i borderline nie jest łatwa, tak zdecydowanie jest ona konieczna – w końcu diagnoza ma wpływ na to, jakie leczenie proponowane jest pacjentowi. W przypadku choroby afektywnej dwubiegunowej leczenie opiera się na farmakoterapii (stosowane są przede wszystkim leki stabilizujące nastrój), pacjentom z borderline jako podstawowa metoda leczenia zalecana jest natomiast psychoterapia. Różnice są więc zdecydowanie znaczące, szczęśliwie istnieją pewne aspekty, które mogą ułatwić różnicowanie ChAD i osobowości borderline.
W diagnostyce różnicowej pod uwagę należy wziąć chociażby nastrój pacjentów. U osób z ChAD pojawiają się zwykle okresy remisji, podczas których ich nastrój określić można ogólnie jako stabilny. Inaczej jest w przebiegu borderline, gdzie pacjenci raczej miewają bardziej utrwalone wahania nastroju czy drażliwość.
Istotnym aspektem jest również występowanie epizodów podwyższonego nastroju. W przypadku choroby afektywnej dwubiegunowej nasilenie objawów w trakcie epizodu maniakalnego jest raczej dość duże i ciężko je przeoczyć. U osób borykających się z borderline epizody podwyższonego nastroju również mogą występować, realizowane są one jednak typowo krócej i manifestują się zdecydowanie mniej wyraźnie niż w przypadku ChAD.
W różnicowaniu ChAD i borderline uwzględniać należy także odpowiedź pacjenta na zastosowane leczenie. W przypadku choroby afektywnej dwubiegunowej – pomijając jej lekooporne postacie – zastosowanie farmakoterapii powinno dawać poprawę stanu pacjenta. U osób z borderline leczenie farmakologiczne może z kolei nie dawać żadnych rezultatów lub prowadzić do niespotykanych w przypadku danych leków efektów.
lek. Tomasz Nęcki
Bibliografia:
„Psychiatria”, red. naukowa M. Jarema, J. Rabe-Jabłońska, wyd. PZWL, Warszawa 2011
„Psychiatria. Podręcznik dla studentów”, B. K. Puri, I. H. Treasaden, red. wyd. I polskiego J. Rybakowski, F. Rybakowski, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014
Zachęcamy do lektury innych naszych artykułów:
https://czpfeniks.pl/osobowosc-narcystyczna-czyli-przekonanie-o-wlasnej-wyjatkowosci/
https://czpfeniks.pl/osobowosc-borderline-nadmierna-impulsywnosc-i-popadanie-w-skrajnosci/
https://czpfeniks.pl/objawy-choroby-afektywnej-dwubiegunowej-chad/
https://czpfeniks.pl/terapia-psychodynamiczna-na-czym-polega-i-kiedy-jest-wskazana/
