Stłuszczenie wątroby często mylnie kojarzy się wyłącznie z nadużywaniem alkoholu. Tymczasem choroba ta może dotyczyć także osób, które nigdy nie sięgnęły po napoje wysokoprocentowe.
Charakteryzuje się ona gromadzeniem kropel tłuszczu wewnątrz komórek wątroby. Rozróżniamy dwie główne formy tego schorzenia: alkoholową oraz niealkoholową postać stłuszczenia wątroby.
Niealkoholowe stłuszczenie wątroby, określane skrótem NAFLD (Non-Alcoholic Fatty Liver Disease), dotyka osoby niepijące lub spożywające alkohol w minimalnych ilościach.
Przyczyny rozwoju NAFLD najczęściej wiążą się z zaburzeniami metabolicznymi, do których należą:
- Otyłość, szczególnie brzuszna,
- insulinooporność oraz cukrzyca typu 2,
- zaburzenia lipidowe, np. podwyższone stężenie triglicerydów,
- nadciśnienie tętnicze,
- oraz zespół metaboliczny.
Nie bez znaczenia pozostają również brak aktywności fizycznej oraz dieta bogata w cukry proste i nasycone tłuszcze.
Objawy, które trudno powiązać z wątrobą
We wczesnych stadiach stłuszczeniowa choroba wątroby zwykle przebiega bezobjawowo. Pacjenci często dowiadują się o niej przypadkowo podczas rutynowego badania USG jamy brzusznej lub na podstawie nieprawidłowych wyników badań biochemicznych, które wykazują podwyższone enzymy wątrobowe (ALT, AST).
W miarę postępu choroby można zaobserwować takie symptomy jak:
- uczucie ciężaru w prawym podżebrzu,
- ogólne zmęczenie i apatia,
- wzdęcia,
- utrata apetytu,
- stopniowe chudnięcie.
Kiedy stłuszczenie przechodzi w zapalenie lub marskość wątroby, pojawiają się znacznie poważniejsze objawy, w tym: obrzęki kończyn dolnych, żółtaczka, wodobrzusze oraz zaburzenia krzepliwości krwi.
Diagnostyka – jak wykryć stłuszczenie?
Podstawową metodą diagnozy stłuszczenia wątroby jest USG jamy brzusznej, które pozwala zobaczyć wzmożoną echogeniczność tego narządu. Lekarz może także zlecić dodatkowe badania, takie jak:
- oznaczenie poziomów enzymów wątrobowych (ALT, AST, GGTP),
- badania obrazowe, na przykład rezonans magnetyczny (MRI) czy tomografię komputerową (CT),
- a w szczególnych przypadkach biopsję wątroby.
Istotne jest również szczegółowe zebranie wywiadu medycznego oraz ocena stylu życia pacjenta.
Leczenie – powrót do zdrowia
Podstawą terapii NAFLD są zmiany stylu życia, dzięki którym można znacząco poprawić funkcję wątroby. Najważniejsze elementy leczenia to:
- redukcja masy ciała – utrata choćby 7–10% wagi sprzyja poprawie kondycji wątroby,
- regularna aktywność fizyczna – rekomendowane minimum to 150 minut ćwiczeń aerobowych lub siłowych tygodniowo,
- rezygnacja z alkoholu oraz leków o działaniu hepatotoksycznym, jeżeli są przyczyną problemu.
W niektórych sytuacjach specjalista może zalecić leki wspierające funkcje wątroby. Jednak farmakoterapia zwykle jest uzupełnieniem, a nie podstawą terapii – najważniejsze są zmiany codziennych nawyków.
Dieta – podstawowy filar terapii
Prawidłowo zbilansowana dieta odgrywa centralną rolę w leczeniu stłuszczenia wątroby. Powinna ona być:
- niskokaloryczna – zwykle w granicach 1200–1500 kcal na dobę, w zależności od potrzeb i płci,
- oparta na produktach naturalnych i nieprzetworzonych: warzywach, owocach, pełnoziarnistych zbożach, roślinach strączkowych, chudym mięsie, rybach oraz nabiale,
- uboga w cukry proste – zwłaszcza fruktozę zawartą w syropie glukozowo-fruktozowym – oraz tłuszcze trans.
Trzeba unikać produktów typu fast food, potraw smażonych, słodzonych napojów, alkoholu, a także tłustych mięs i przetworzonych wędlin.
Za wzór diety uznaje się modele śródziemnomorską i DASH, które dostarczają cennych składników przeciwzapalnych i wspomagających metabolizm.
Należy pamiętać, iż redukcja masy powinna przebiegać stopniowo — zbyt szybka utrata wagi może pogłębić stan stłuszczenia.
źródło: Magdalena Pietras, dziennikarka Wirtualnej Polski / abczdrowie
