Trwa dyskusja, czy całkowicie zakazać stosowania przymusu bezpośredniego wobec osób z zaburzeniami psychicznymi. Na przypadki niehumanitarnego traktowania pacjentów zwracają uwagę Najwyższa Izba Kontroli, Rzecznik Praw Pacjenta i Rzecznik Praw Obywatelskich. Temu rozwiązaniu przeciwne jest jednak prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej.
Petycję skierowała prawniczka Katarzyna Dąbrowska, działaczka pro bono na rzecz pacjentów oraz zapewnienia optymalnych warunków leczenia psychiatrycznego w Polsce - pisze portal Prawo.pl. Powołuje się w niej na raport Najwyższej Izby Kontroli. Z dokumentu wynika, iż stosowanie przymusu, które miało być wykorzystywane w wyjątkowych sytuacjach, jest nadużywane przez personel szpitali psychiatrycznych, co wiąże się z łamaniem praw człowieka i naruszaniem godności chorych.
Koniec z używaniem przemocy
Dąbrowska wskazała w petycji, iż w każdym szpitalu objętym kontrolą NIK stosowano przymus bezpośredni wobec pacjentów (dzieci i młodzieży) z naruszeniem przepisów regulujących tę ingerencję w sferę wolności człowieka oraz zasad jej dokumentowania.
– Przestrzeganie tych zasad jest szczególnie istotne w kontekście dolegliwości tego środka, jak i okresów, na które przymus jest stosowany. Np. w Szpitalu Klinicznym im. Karola Jonschera w Poznaniu pacjent był unieruchomiony bez przerwy przez ponad 2 miesiące (63 dni), a przymus przedłużano aż 235 razy – wskazuje w petycji.
Potrzebne pilne uregulowanie opieki psychiatrycznej
To tylko jeden z nielicznych przykładów ujawnionych w raporcie NIK, który przytacza posłanka. Z tego powodu postuluje o podjęcie działań zmierzających do zmian obowiązującego prawa w celu cofnięcia prawa do przymusu bezpośredniego w postaci wiązania chorych w pasy. Jej zdaniem konieczna jest pilna nowelizacja ustawy o ochronie zdrowia psychicznego.
Na problem nadużyć w stosowaniu przymusu bezpośredniego zwracali też uwagę Rzecznik Praw Pacjenta i Rzecznik Praw Obywatelskich.
Sejmowa Komisja do spraw Petycji podjęła decyzję o przekazaniu petycji wraz z opinią Biura Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji Kancelarii Sejmu ministrowi zdrowia do wykorzystania w pracach resortu.
Najwyższa Izba Kontroli również zawnioskowała do ministra zdrowia o podjęcie prac legislacyjnych mających na celu m.in. uregulowanie opieki psychiatrycznej.
Stanowisko NRL
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej wskazuje na konieczność zachowania obecnych przepisów z ewentualnym ich doprecyzowaniem.
– Przymus bezpośredni jest narzędziem stosowanym w wyjątkowych sytuacjach, gdy zachowanie pacjenta zagraża jego życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu innych osób. Jego wyeliminowanie mogłoby prowadzić do poważnego zagrożenia dla pacjentów, personelu medycznego i otoczenia. Ponadto w niektórych przypadkach stosowanie przymusu bezpośredniego jest jedynym sposobem na zapobieżenie samookaleczeniom lub atakom agresji u osób w stanie ostrego kryzysu psychicznego – zaznaczają przedstawiciele samorządu lekarskiego.
NRL postuluje utrzymanie przepisów regulujących stosowanie przymusu bezpośredniego z jednoczesnym wprowadzeniem dodatkowych środków kontrolnych i szkoleniowych, stanowczo sprzeciwiając się wprowadzeniu całkowitego zakazu stosowania przymusu bezpośredniego wobec osób z zaburzeniami psychicznymi.
– Ponadto pragniemy podkreślić, iż rozwiązania zaproponowane w petycji nie uwzględniają realiów pracy w ochronie zdrowia psychicznego oraz mogą prowadzić do pogorszenia bezpieczeństwa pacjentów i personelu medycznego – argumentuje samorząd.