Mieli zakazać wapowania
W Polsce handel jednorazowymi e-papierosami kwitnie. Używka jest szczególnie popularna wśród młodzieży, która bez problemu może wapować, ponieważ produkty, które nie zawierają nikotyny, są szeroko dostępne niezależnie od wieku kupującego. Jeszcze większym problemem są te z nikotyną, które co prawda są dostępne dla klientów od 18. roku życia, ale młodzież znajduje sposoby na to, by zdobyć jednorazówki bez okazywania dowodu tożsamości.
Ministerstwo Zdrowia już w 2024 roku zapowiadało, iż planuje ograniczenia w sprzedaży, by zjawisko wapowania wśród nastolatków przestało być plagą. Teraz Izabela Leszczyna, minister zdrowia, wróciła do tematu e-papierosów, po tym jak w zeszłym roku w lutym zapowiadała hucznie możliwie jak najszybsze zmiany.
– Te papierosy to plaga – oceniła szefowa resortu edukacji w zeszłorocznej rozmowie z TVP Info. – Będziemy chronić szczególnie młodych ludzi. Z Departamentem Zdrowia Publicznego i Lecznictwa rozpoczynamy – w porozumieniu z Ministerstwem Finansów – prace nad problemem. Chciałabym zakazać sprzedaży jednorazowych papierosów, natomiast prawnicy mają co do takiego całkowitego zakazu obiekcje. Będę jednak o to występować i prosić Radę Ministrów, żeby się ze mną zgodziła – powiedziała Leszczyna.
Teraz jej wypowiedzi nie są już tak optymistyczne. Minister przyznaje, iż początkowo jej pomysłem była całkowita zakaz sprzedaży jednorazowych e-papierosów. Leszczyna chciała, by główny inspektor sanitarny wprowadził taki zakaz ze względu na szkodliwość tych produktów.
Teraz resort wycofuje się z obietnic zakazu
Po niemal roku okazuje się jednak, iż zmian w prawie handlowym być może nie uda się wprowadzić tak szybko. – Mówi się 12 miesięcy, ale doświadczenie Belgii pokazuje, iż to mogłoby trwać choćby 3 lata. Nie chciałam tak długo narażać naszych dzieci na kontakt z tymi bardzo szkodliwymi produktami. Jednak nie powiedzieliśmy w tej kwestii ostatniego słowa – przyznaje Leszczyna w najnowszym komunikacie Polskiej Agencji Prasowej.
W rozmowie w "Faktach po Faktach" w TVN24 szefowa resortu zdrowia powiedziała też, iż już teraz jednorazówek beznikotynowych nie można kupić w automatach, internecie, a sprzedawcy w specjalnych punktach muszą prowadzić rejestr sprzedaży dla Biura do Spraw Substancji Chemicznych.
Mimo iż e-papierosy były wprowadzone na rynek jako zdrowszy zamiennik tradycyjnych papierosów, wcale nie są mniej szkodliwe. Te, w których nie ma nikotyny, mają szereg innych chemicznych substancji. Być może są jeszcze gorsze właśnie ze względu na to, iż mają kolorowe opakowania, atrakcyjne zapachy, więc wielu nastolatków sięga po nie, choćby jeżeli nigdy nie zdecydowaliby się na tradycyjne wyroby tytoniowe.
Obecnie sprzedaż jednorazówek wymknęła się spod kontroli i stała się plagą wśród młodzieży. Rząd jest zdania, iż jednorazówki powinny być zakazane (także te bez nikotyny) dla wszystkich poniżej 18. roku życia, ale niestety ministerstwo zdrowia wciąż odwleka konkretne kroki prowadzące do tej zmiany.
Nie ma zakazu, jest wyższa akcyza
Teraz 5 lutego 2025 roku Sejm skierował do Komisji Finansów Publicznych projekt nowelizacji ustawy o akcyzie, w tym podwyższenia akcyzy na jednorazowe e-papierosy. W projekcie jest również mowa o objęciu podatkiem urządzeń wielorazowych do używania z e-papierosami (akcyza w wysokości 40 zł).
Posłowie liczą na to, iż wyższa cena produktów może nieco przyhamować plagę uzależnienia od wapowania u nastolatków. Dodatkowo coraz wyższa akcyza będzie też nałożona na saszetki nikotynowe. Podatek za te wyroby będzie rósł z roku na rok i będzie wynosił:
150 zł za kg w roku 2025,
200 zł za kg w roku 2026,
250 zł za kg w roku 2027.
Przepisy o wyższej akcyzie mają być początkiem konkretnych zmian, choć po słowach Leszczyny o opóźnieniach, nie wiadomo, kiedy i jakie będą kolejne ograniczenia w sprzedaży e-papierosów. Wyższa akcyza wejdzie w życie 1 lipca 2025, ale sklepy będą mogły wyprzedawać posiadany już towar po starych cenach. Od 1 września wszystkie urządzenia i e-papierosy będą miały wyższą akcyzę.
