Metotreksat stanowi złoty standard leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów, a lista wskazań do jego stosowania jest dość długa. Aktualne dane naukowe podają, iż stosunek odpowiedzi na leczenie metotreksatem do jej braku wynosi około 30 do 50 proc.
Niejednokrotnie podejmowano szeroko zakrojone wysiłki w celu zbadania mechanizmu i skutecznych biomarkerów oporności na leczenie metotreksatem.
Zespół francuskich badaczy ze szpitala w Saint-Etienne dokonał analizy proteomicznej próbek surowicy u 56 dorosłych pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów i co najmniej trzymiesięcznym czasem leczenia metotreksatem w formie podskórnej, którzy w zależności od nasilenia choroby (wg skali DAS28) zostali podzieleni na dwie grupy: tych w remisji (DAS28 poniżej 2,6) oraz z aktywną chorobą (powyżej 3,2). Obie grupy pacjentów z RZS były jednorodne pod względem charakterystyki epidemiologicznej, z wyjątkiem czasu trwania leczenia, który był dłuższy w grupie z remisją.
Nieukierunkowana analiza proteomiczna ujawniła 8 białek osocza o zróżnicowanej ekspresji między dwiema grupami pacjentów. Wśród nich izomeraza triosefosforanowa (TPI-1) i izomeraza glukozo-6-fosforanowa (GPI), będące enzymami biorącymi udział w procesie glikolizy, zostały obniżone w grupie aktywnej. Wynik ten został potwierdzony dla TPI-1 w ukierunkowanej analizie proteomicznej.
Powyższe badanie stanowi pewien wyznacznik miejsca dalszych poszukiwań, po których można się spodziewać pozytywnych rezultatów. Następnym krokiem będzie potwierdzenie powyższych odkryć w większej kohorcie, w tym w próbkach od pacjentów wcześniej nieleczonych. Istnienie zwalidowanego biomarkera oporności na leczenie metotreksatem z pewnością byłoby jednym z ważniejszych praktycznych odkryć w reumatologii w ostatnich latach.
Opracowanie: lek. Damian Matusiak
