Bajkoterapia – po co nam bajki i baśnie.

Bajkoterapia

polega na wykorzystywaniu bajek w celach terapeutycznych, edukacyjnych i relaksacyjnych. To także świetny sposób na wytłumaczenie maluchowi, iż strach, wstyd, czy smutek to normalne uczucia, które dotykają też innych, i z którymi można sobie poradzić. Dzięki temu dziecko będzie potrafiło określać swoje potrzeby, wytyczać granice, odmawiać, cechować się empatią i chęcią pomocy innym. Bajki terapeutyczne mogą być wykorzystywane w chwili pojawienia się konkretnego problemu, jak również profilaktycznie w celu zapobiegania sytuacjom kryzysowym.

Bajki terapeutyczne można stosować u dzieci, które: są hospitalizowane, w sytuacji rozwodu rodziców, urodzenia się drugiego dziecka, pójścia do przedszkola, śmierci rodzica, brata lub siostry, wykorzystywania seksualnego, niepowodzeń szkolnych. Bajkoterapia może być wsparciem dla dzieci z zaburzeniami nerwicowymi, z upośledzeniem, nadpobudliwych czy wycofanych, ale może okazać się także skutecznym narzędziem w rękach rodziców, którzy próbują zakorzenić w dziecku pewne zasady.

Cechy bajki terapeutycznej

O tym, kiedy i jaką bajkę wybrać, wiedzą najlepiej ci, którzy na co dzień przebywają z dzieckiem i znają jego rozterki. Stąd zachęta dla rodziców, by sami tworzyli bajki dla swoich dzieci. O tym, iż jest to bajka terapeutyczna decyduje kilka jej cech:

• Tło bajki – akcja powinna toczyć się w środowisku zbliżonym do tego, w którym znajduje się dziecko.
• Główny bohater – ulubiona zabawka, zwierzątko, z którym dziecko może się identyfikować. Bohater odczuwa lęk, ale w trakcie przeżywania przygody nabywa nowe umiejętności radzenia sobie z nim oraz uczy się pozytywnego sposobu myślenia o lękotwórczej sytuacji.
• Główny temat – opis problemu oraz tego, co w danej sytuacji odczuwa bohater, czego się boi, co w nim wzbudza lęk. Pozwala to dziecku zrozumieć, jakie są przyczyny odczuwania takich emocji i co dzieje się z głównym bohaterem.
• Inni bohaterowie – pomagają zwerbalizować lęk, uczą, jak sobie z nim radzić, często przyczyniają się do sukcesu głównego bohatera. Postacie te wzbudzają pozytywne emocje, stymulują głównego bohatera do mówienia o uczuciach.
• Rozwiązanie problemu – ma na celu pokazanie, jak bohater radzi sobie z danym problemem, jak działa, jakie wzorce zachowania prezentuje. Ważne jest powtarzanie bodźców lękotwórczych, dzięki czemu zachodzi proces „odwrażliwiania” – czyli oswajania się z sytuacjami czy przedmiotami wywołującymi lęk.
• Szczęśliwe zakończenie – lub takie zakończenie, które pozwoli na obniżenie napięcia oraz zaakceptowanie odczuwanych emocji, jak w przypadku bajek o śmierci.
• Bajka terapeutyczna powinna być prosta, dostosowana do możliwości koncentracji dziecka, nie powinna pouczać, zbędny jest zatem morał. Wskazane są elementy humoru.

Bajkoterapia – cel bajki terapeutycznej

Pamiętajmy, iż bajka terapeutyczna ma wywołać zamierzony cel, nie jest to zwykłe opowiadanie czytane dla relaksu. W trakcie czytania warto obserwować dziecko, aby wiedzieć, czy treść wywołuje zamierzony efekt. jeżeli dziecko się boi, należy je przytulić, ale nie przerywać lektury. Po przeczytaniu bajki nie należy zmuszać dziecka do rozmowy, chyba, iż samo ją rozpocznie. jeżeli tak się stanie, warto wysłuchać tego co maluch ma do powiedzenia, a zadając pytanie, nie sugerować odpowiedzi. jeżeli choćby zdarzy się, iż dziecko wyciągnie z bajki niewłaściwe wnioski, nie należy go krytykować, ale warto zapytać dlaczego tak myśli. Czasami dzieci potrzebują czasu, aby samodzielnie ocenić bajkę. Często wracają do niej po pewnym czasie.

Bajki i baśnie: pozwalają rozpoznać wewnętrzne problemy dziecka oraz pokazują sposoby radzenia sobie z nimi, wspierają rozwój osobowości poprzez wyjaśnianie pojęć, odczuć dotyczących psychiki dziecka. Zachęcają do aktywnego pokonywania napotkanych trudności oraz do nawiązywania pozytywnych relacji z innymi oraz światem przyrody. Jednym zdaniem – mają ogromne znaczenie w rozwoju i wychowaniu dzieci.