Badanie Sporal S w aptece

Sporal S to wskaźnik biologiczny, który pozwala ocenić skuteczność procesu sterylizacji suchym, gorącym powietrzem w sterylizatorze. Wykonanie tego badania jest niezwykle ważne, ponieważ pozwala zapobiegać ewentualnym zakażeniom krzyżowym.

Sporal S – Wskaźnik biologiczny skuteczności sterylizacji

Sporal S w praktyce to zestaw czterech pergaminowych krążków, które stanowią wskaźniki biologiczne. Każdy krążek zawiera od 10⁸ do 10⁹ zarodników bakterii Bacillus subtilis, które są wyjątkowo odporne na sterylizację suchym gorącym powietrzem. Bakterie te charakteryzują się ściśle określoną i powtarzalną zdolnością do przetrwania w warunkach sterylizacji. jeżeli proces wyjaławiania nie przebiega prawidłowo, zarodniki mogą przejść w formy wegetatywne, co oznacza, iż sterylizacja nie była skuteczna.

Krążki do badania są owinięte specjalną bibułką. Należy pamiętać, iż bibułki tej nie można zdjąć, ponieważ usunięcie jej powoduje, iż wskaźniki nie będą zaakceptowane przez laboratorium. W celu przeprowadzenia badania, trzy bibułki z krążkami umieszcza się na szalkach Petriego lub w zlewkach i przykrywa folią aluminiową, następnie wkładamy je do suszarki w różnych miejscach, po osiągnięciu przez urządzenie odpowiedniej temperatury. Czwarty wskaźnik pozostawia się poza urządzeniem jako próbę kontrolną.

Parametry sterylizacji

Sterylizator powietrzny można zaprogramować na różne sposoby. Oto zalecane parametry dla procesu sterylizacji:

• Temperatura 160°C – czas sterylizacji nie krótszy niż 2 godziny.
• Temperatura 170°C – czas sterylizacji nie krótszy niż 1 godzina.
• Temperatura 180°C – czas sterylizacji nie krótszy niż 30 minut.

Należy zwrócić uwagę, iż wskaźniki, których bibułka zabezpieczająca będzie przypalona lub uszkodzona, nie zostaną przyjęte do analizy laboratoryjnej.

Po sterylizacji

Po zakończeniu procesu sterylizacji, krążki – w tym próbę kontrolną – należy umieścić w odpowiednich opakowaniach, np. w sterylnych pojemnikach na mocz lub papierowych torebkach. Każde opakowanie musi być ponumerowane i oznaczone informacją o dokładnym miejscu, w którym wskaźnik znajdował się w sterylizatorze. Przykładowo:

• 1 – górna półka, środek
• 2 – środkowa półka, lewy górny róg
• 3 – dolna półka, prawy tylny róg
• K – kontrola

Następnie należy wypełnić odpowiedni protokół. Protokół ten zawiera szczegółowe informacje o urządzeniu sterylizującym, warunkach sterylizacji, dane dotyczące producenta wskaźników, ich numeru serii oraz daty ważności. Wskaźniki biologiczne muszą być dostarczone do laboratorium w ciągu 48 godzin od zakończenia sterylizacji, osobiście lub za pośrednictwem kuriera. Koszt badania ponosi apteka zlecająca jego przeprowadzenie.

Przeglądy techniczne sterylizatorów

Oprócz badania Sporal S, każda apteka powinna regularnie, co najmniej raz na 3 lata, przeprowadzać przeglądy techniczne sprzętu sterylizacyjnego. Przegląd taki wykonuje serwisant, który sprawdza urządzenie pod kątem technicznym, co jest niezbędne dla zachowania bezpieczeństwa. Sprawny sterylizator to gwarancja, iż proces wyjaławiania będzie skuteczny, a personel i pacjenci będą chronieni przed potencjalnymi zagrożeniami wynikającymi z nieprawidłowej sterylizacji.

Czytaj także: Jałowe leki recepturowe – jak je prawidłowo sporządzać?

Rurki Browna, testy chemiczne – alternatywne narzędzie do sprawdzania sterylizacji

Innym narzędziem, które umożliwia weryfikację skuteczności sterylizacji suchym gorącym powietrzem w aptekach, są rurki Browna. Są to szklane rurki wykonane z borokrzemowego szkła, szczelnie zamknięte z obu stron. Wewnątrz każdej rurki znajduje się 200 mikrolitrów wrażliwego na temperaturę płynu. Pod wpływem odpowiednio wysokiej temperatury płyn zmienia kolor z czerwonego na zielony, co oznacza prawidłowy przebieg procesu sterylizacji.

Kontrola sterylizacji dzięki rurek Browna nie wymaga udziału laboratorium, co oznacza, iż badanie można przeprowadzać samodzielnie, w dowolnym momencie. Ważne jest jednak, aby rurki były przechowywane w chłodnym, zacienionym miejscu, w temperaturze poniżej 21°C. jeżeli wskaźniki będą przechowywane w nieodpowiednim miejscu, staną się one niezdatne do użycia.

Kolejnym sposobem, potwierdzającym skuteczność sterylizacji jest przeprowadzanie testów chemicznych, podczas każdorazowego użycia sterylizatora. Dzięki tym testom można w stały sposób kontrolować skuteczność sterylizacji.

Podsumowanie

Badanie Sporal S to jedno z najważniejszych elementów zapewniających bezpieczeństwo w aptekach. Regularne przeprowadzanie tego badania oraz innych kontroli, takich jak testy z użyciem rurek Browna, pozwala na bieżąco monitorować skuteczność procesów sterylizacyjnych. Dodatkowo, przeglądy techniczne sprzętu sterylizacyjnego gwarantują jego niezawodność, co przekłada się na bezpieczeństwo pracy personelu i ochronę pacjentów przed ewentualnymi zakażeniami krzyżowymi.

Zrozumienie i wdrożenie odpowiednich procedur dotyczących sterylizacji to obowiązek każdej apteki, który ma bezpośredni wpływ na zdrowie publiczne. Regularne badania i kontrole sprzętu są gwarancją, iż procesy sterylizacyjne są skuteczne, a apteka spełnia najwyższe standardy bezpieczeństwa.

Autor: mgr farm. Martyna Brzezińska

Bibliografia:

https://sklep.media-med.pl/kontrola-procesu-sterylizacji-suchym-goracym-powietrzem-rurki-browne-typ-6

Instrukcja przygotowania wskaźnika biologicznego Sporal S – WIF Kraków

https://eprus.pl/rurki-browne-a-wskaznik-sterylizacji-10-szt,3,987,2972

https://eprus.pl/kontrola-pracy-sterylizatorow-w-aptece-zapewnienie-bezpieczenstwa-procesow,31,165