47. Szczyt Liderów ASEAN odbywał się w dniach 26–27 października w Kuala Lumpur w Malezji pod hasłem “Inkluzywność i zrównoważony rozwój”.
To najważniejsze forum dla Azji Południowo-Wschodniej, gdzie liderzy 10 państw członkowskich (w tym Malezji jako przewodniczącej) dyskutują o bezpieczeństwie regionalnym, współpracy gospodarczej i wyzwaniach klimatycznych.
Z kanadyjskiego punktu widzenia, udział premiera Marka Carneya to strategiczny ruch dywersyfikacji handlu – Kanada, jako dialogowy partner ASEAN od 1977 r., wykorzystuje szczyt, by wzmocnić więzi gospodarcze i geopolityczne, zwłaszcza w obliczu napięć z USA.
Premier Carney przybył do Kuala Lumpur 25 października, witany z honorami wojskowymi i czerwonym dywanem To podkreśla rosnącą rolę Kanady w regionie jako stabilnego partnera.
Spotkał się z liderami biznesu i ministrami ASEAN, w tym z malezyjskim ministrem ds. mieszkalnictwa Nga Kor Mingiem, który podkreślił nadzieję na “pokój, stabilność i dobrobyt” w relacjach Kanada-ASEAN.
Na X (dawny Twitter) kanadyjscy komentatorzy widzą w tym “wielki powrót” Kanady w Azji.
Kanada dąży do podwojenia eksportu poza USA o 50% do 2035 r., co ma wygenerować dodatkowe 300 mld CAD (ok. 214 mld USD) w handlu. ASEAN jest tu priorytetem – region o 680 mln konsumentów o tempie wzrostu 5% rocznie – jako alternatywa dla uzależnienia od rynku amerykańskiego (75% kanadyjskiego eksportu).
Po sześciu rundach rozmów, Kanada celuje w zakończenie kompleksowej umowy o wolnym handlu (ACaFTA) z ASEAN do końca 2025 r. Dodatkowo, przyspieszone bilateralne FTA, np. z Malezją (przewodniczącą ASEAN) i Filipinami (następną przewodniczącą).
Stosunki opierają się na komplementarności: Kanada wnosi kapitał i technologię, ASEAN – rynki i zasoby.
W przemówieniu Carney podkreślił kanadyjskie zaangażowanie w “system oparty na zasadach”: “Cenimy wolny przepływ towarów, kapitału i idei. Szanujemy umowy handlowe i praworządność”. To subtelna krytyka USA, gdzie Trump grozi 10% taryfami na Kanadę po kontrowersyjnej kampanii antytaryfowej w Ontario (reklamy z Reaganem za 75 mln CAD).
“To idealny moment na dywersyfikację handlu – z partnerami, którzy wierzą w zasady, są komplementarni i dzielą nasze wartości”. Jednocześnie tonował oczekiwania co do szybkiego porozumienia z USA, ale zapowiedział spotkanie z Trumpem na APEC w Korei Płd.
Szczyt zbiegł się z obecnością Trumpa, Xi Jinpinga i innych liderów (np. z Japonii, Korei Płd.), co czyni go platformą dla rywalizacji USA-Chiny. Kanada pozycjonuje się jako neutralny głos w kwestiach Morza Południowochińskiego czy klimatu.
Wyzwania: Wysokie koszty dywersyfikacji (np. inwestycje w LNG), ale korzyści geopolityczne – wzmocnienie sojuszy poza NATO/USA.
Z kanadyjskiej perspektywy szczyt to nie tylko dyplomacja, ale realny krok ku niezależności gospodarczej – ASEAN jako “naturalny partner” w erze niepewności z USA.
Szczyt ASEAN-USA, będący częścią 47. Szczytu Liderów ASEAN w Kuala Lumpur skupił się na wzmocnieniu relacji gospodarczych. Prezydent USA Donald Trump, na pierwszym etapie swojej azjatyckiej tury, odegrał centralną rolę, ogłaszając serię umów handlowych i nadzorując podpisanie rozejmu. Wydarzenie zbiegło się z napięciami handlowymi z Chinami, co podkreśliło strategiczne znaczenie ASEAN dla USA jako przeciwwagi dla Pekinu.
Trump nadzorował ceremonię rozszerzenia porozumienia o zawieszeniu broni, zapoczątkowanego w lipcu po starciach granicznych. Wydarzenie, z hasłem “Delivering Peace” i amerykańskimi symbolami, zgromadziło liderów, w tym premiera Tajlandii Anutina Charnvirakula i premiera Kambodży Hun Maneta. Kambodża nominowała Trumpa do Pokojowej Nagrody Nobla za mediację. Trump stwierdził: “Moja administracja natychmiast rozpoczęła pracę, by zapobiec eskalacji… Wszyscy byli zdumieni, jak gwałtownie to załatwiliśmy”.
Trump spotkał się z prezydentem Brazylii Luizem Inácio Lula da Silvą, inicjuując negocjacje handlowe ws. taryf (50% na brazylijskie towary). Odnotowano brak spotkania z premierem Kanady Markiem Carneyem z powodu eskalacji taryf.
Trump zadeklarował “100% zaangażowanie USA” w Azję Południowo-Wschodnią: “Nasza wiadomość do narodów Azji Południowo-Wschodniej brzmi: Stany Zjednoczone są z wami w 100%, i zamierzamy być silnym partnerem na wiele pokoleń”. Podpisano też Wspólną Wizję ASEAN-USA na rzecz silniejszej współpracy.
Na marginesie szczytu negocjatorzy USA i Chin osiągnęli ramowe porozumienie handlowe, by uniknąć eskalacji (zagrożone 100% taryfy USA na chińskie towary od 1 listopada).
Zamiast krytyki (jak na ONZ), prezydent przeszedł na pochwały – nazwał liderów ASEAN “spektakularnymi” i “geniuszami”, których “każdy dotyk zamienia się w złoto”. Liderzy odwzajemnili: Malezyjski premier Anwar Ibrahim chwalił “niezłomność i odwagę” Trumpa w planie pokojowym dla Gazy, a singapurski Lawrence Wong podkreślił zakupy amerykańskich towarów.
