Arcydzięgiel litwor - co to jest i jak wygląda?
Arcydzięgiel jest rośliną naturalnie występującą w Azji i Europie. W Polsce można spotkać dwie odmiany arcydzięgla. Podgatunek typowy rośnie w Sudetach i Karpatach. Najczęściej można zauważyć go na brzegu rzeki, w wilgotnych miejscach pomiędzy skałami czy na łąkach. Drugi podgatunek nadbrzeżny występuje głównie na Pomorzu. Rośnie wokół jezior czy przy ujściach rzek. Naturalnie rosnący arcydzięgiel jest pod ochroną. Szeroko rozpowszechniona jest jednak uprawa arcydzięgla przeznaczonego na surowce lecznicze.
Arcydzięgiel jest rośliną wysoką. Dorasta do choćby 2,5-3 metrów. Ma okrągłą gładką łodygę, która jest w środku pusta. Wyrastają z niej dość duże owłosione liście i kwiatostany zebrane w obfite baldachy w kolorze żółtozielonym. adekwatności lecznicze arcydzięgla wykazują przede wszystkim korzeń i pozyskiwane z niego oraz nasion olejki eteryczne. Reklama
Jak smakuje arcydzięgiel?
Arcydzięgiel oprócz wielu adekwatności leczniczych jest też słodkim przysmakiem. Dawniej przez ludy skandynawskie był traktowany jako warzywo, które uzupełniało skąpą dietę zimową. Lapończycy do tej pory traktują go jako warzywo czy słodką przekąskę.
Arcydzięgiel spożywany może być w formie suszonego korzenia lub kandyzowanego. Ma słodkawo-korzenny smak. Roślina ta wydziela intensywny słodki zapach piżma, który wykorzystywany jest w perfumach, ale także do wzbogacania domowych przetworów takich jak konfitury czy likiery.
Arcydzięgiel - adekwatności lecznicze
Najwięcej cennych substancji aktywnych zawiera korzeń arcydzięgla. adekwatności tego surowca były już wykorzystywane w średniowieczu, kiedy chroniły przed morowym powietrzem. w tej chwili liczne adekwatności lecznicze arcydzięgla zostały potwierdzone badaniami naukowymi, a sam korzeń wchodzi w skład wielu preparatów leczniczych.
W korzeniu zawarte są między innymi: olejki eteryczne, furanokumaryny, hydroksykumaryny, garbniki, seskwiterpeny, flawonoidy, fenolokwasy, kwasy afilatyczne, fitosterole, laktony, składniki mineralne i witaminy, które odpowiadają za adekwatności arcydzięgla m.in.:
pobudzające układ trawienny; odtruwające; neuroprotekcyjne; nasenne; przeciwlękowe, przeciwdrgawkowe; przeciwnowotworowe; przeciwartretyczne; przciwkaszlowe i przeciwastmatyczne; bakteriobójcze; przeciwgrzybiczne; przeciwwirusowe.
Dzięki swoim adekwatnościom arcydzięgiel dalej uważany jest za roślinę leczniczą pomagającą w wielu schorzeniach układu trawiennego czy nerwowego.
Zastosowanie arcydzięgla
Leki i suplementy z arcydzięglem wykorzystywane są do leczenia wielu chorób. Najczęściej arcydzięgiel wykorzystywany jest w leczenie schorzeń układu pokarmowego. Pobudza on trawienie i wzmaga apetyt, dzięki czemu preparaty z tą rośliną stosowane są w leczeniu anoreksji. Udowodniono także jego działanie ochronne na wątrobę i żołądek.
Dzięki swoim adekwatnościom odtruwającym, napotnym i moczopędnym jest wykorzystywany w leczeniu odwykowym. Z kolei jego adekwatności uspokajające znalazły zastosowanie w leczeniu napięć nerwowych i wyczerpania zarówno fizycznego, jak i psychicznego.
Arcydzięgiel znajduje także zastosowanie w leczeniu bielactwa czy łuszczycy dzięki temu, iż wspiera repigmentację skóry. Dodatek arcydzięgla można znaleźć także w szamponach przeciwłupieżowych.
Przeciwdrgawkowe adekwatności arcydzięglu znalazły zastosowanie w leczeniu i łagodzeniu napadów padaczkowych.
Olejki pozyskiwane z korzenia arcydzięgla i jego nasion są wykorzystywane głównie przeciw grzybom. Działają także na popularne drożdżaki Candida albicans. Ekstrakty z liści wykazują działanie przeciwnowotworowe szczególnie w stosunku do raka piersi. Stosowanie okładów z arcydzięgla działa przeciwbólowo, co jest wykorzystywane w łagodzeniu objawów artretyzmu, a także bólów mięśni czy stawów.
Przeciwwskazania i skutki uboczne stosowania arcydzięgla
Z tych licznych adekwatności leczniczych arcydzięgla nie każdy jednak może skorzystać. Przeciwwskazaniami do stosowania preparatów z arcydzięglem są: zapalenie kłębuszków nerkowych, wyrostka, ostry nieżyt żołądka i jelit, zaawansowana choroba wrzodowa. Powinny unikać go także kobiety w ciąży czy w czasie menstruacji, ponieważ może wywołać skurcze macicy. Ponadto nie należy łączyć go z lekami przeciwzakrzepowymi czy aspiryną.
Stosowanie zewnętrzne arcydzięgla na skórę może wywołać nadwrażliwość na promienie słoneczne, a także świąd, pieczenie czy wysypkę. Z kolei doustne stosowanie preparatów z tą rośliną może wywołać nietolerancję w stosunku do niektórych składników pokarmowych, nudności, wymioty czy ból głowy i bezsenność.
Bibliografia:
A. Forycka, Ar.Adamczak, W.Buchwald, Charakterystyka morfologiczna arcydzięgla litwora (Angelica archangelica L.), “Zasoby genowe roślin użytkowych na rzecz hodowli", [dostęp on-line http://bankgenow.edu.pl/data/2017/01/p74-1.pdf] H. Różański, Korzeń arcydzięgla - Radix Archangelicae w praktycznej fitoterapii, [dostęp on-line http://rozanski.li/355/korzen-arcydziega-radix-archangelicae-w-praktycznej-fitoterapii] A. Ściborowicz, Arcydzięgiel litwor - adekwatności i zastosowanie, Herbalism nr 1(5) / 2019.
CZYTAJ TAKŻE:
Działa rozkurczowo, usprawnia pracę jelit i dostarcza witaminy C. Liście malin zaparz jak herbatę
Poradzi na wysoki cholesterol i wysokie ciśnienie, opóźni starzenie. Stosuj na zimno
Opalanie może skończyć się fatalnie. Tego wystrzegaj się latem
