Alergia czy nietolerancja pokarmowa?

Z lektury niniejszego artykułu dowiesz się, jak odróżnić alergię od nietolerancji pokarmowej. Poznasz także fizjologiczne mechanizmy ich powstawania oraz dowiesz się, jakie kroki należy podjąć, gdy podejrzewasz u siebie problemy z trawieniem niektórych pokarmów.

Różnice w objawach¹

Nietolerancja pokarmowa wynika z niedoboru enzymów trawiennych. Niedostateczna ich ilość utrudnia rozkład określonych substancji w pożywieniu.

Najczęstsze objawy nietolerancji pokarmowej to:

• gazy,
• wzdęcia,
• niestrawność,
• biegunki lub luźne stolce,
• skurcze lub bóle brzucha.

Z kolei alergia pokarmowa to reakcja nadwrażliwa typu I, IgE zależna. Reakcja alergiczna wywołuje natychmiastową odpowiedź organizmu, najczęściej w ciągu kilku sekund lub minut od kontaktu z substancją uczulającą.

Najczęstsze objawy alergii pokarmowej to:

• wysypki skórne,
• pokrzywka,
• anafilaksja,
• swędzenie skóry lub gardła,
• atak astmatyczny.

Przyczyny alergii i nietolerancji pokarmowej

Mechanizm powstawania alergii pokarmowej polega na wytwarzaniu dużej ilości przeciwciał odpornościowych (immunoglobulin klasy E-IgE) w odpowiedzi na niektóre produkty spożywcze. Następnie immunoglobuliny pobudzają komórki organizmu w taki sposób, by te wytworzyły substancje zapalne (m.in. histaminę).

Nietolerancja pokarmowa to zaburzenia w trawieniu i wchłanianiu niektórych pokarmów. Nieprzyjemne objawy spowodowane są zalegającymi niestrawionymi resztkami jedzenia i ich utrudnionym lub nadmiernym wydalaniem przez organizm.

Jak zmniejszyć ryzyko wystąpienia alergii pokarmowej i jak ją leczyć²?

Oto najlepsze sposoby, by poprzez czynniki środowiskowe zmniejszyć ryzyko wystąpienia alergii pokarmowej u dziecka:

• Podczas ciąży unikaj antybiotyków.
• Jeśli poród odbędzie się operacyjnie, zadbaj o podanie niemowlęciu wacika nasączonego florą bakteryjną z dróg rodnych matki.
• Zaraz po porodzie na sutkach matki znajduje się dużo dobrych bakterii, a początkowe mleko (siara) to bakteryjny zastrzyk startowy, nie pomijaj go.
• Nie dezynfekuj całej przestrzeni, w której bawi się niemowlak, pozwól mu nałapać trochę bakterii i wytworzyć odpowiednią odpowiedź organizmu.
• Nie podawaj nowych produktów niedługo po szczepieniach ochronnych oraz w trakcie i świeżo po chorobie, gdy organizm dziecka jest osłabiony.

Jeśli przeprowadzona diagnostyka wskazała na alergię pokarmową, istnieją skuteczne sposoby jej leczenia. Do najczęstszych terapii leczniczych należą:

• czasowa eliminacja czynników alergizujących (nawet na kilka lat), a następnie stopniowe wprowadzanie małych dawek alergenu pod ścisłą kontrolą specjalisty,
• odczulanie polegające na celowym wprowadzaniu alergenów w odpowiednich dawkach.

Obie terapie wymagają czasu, ścisłego przestrzegania wyznaczonych zasad oraz opieki specjalisty przy podejmowaniu kolejnych kroków leczenia. Warto zadbać o diagnostykę, gdyż wyleczenie alergii jest w większości przypadków jak najbardziej możliwe, a radość z efektów warta jest największych poświęceń w trakcie terapii. Warto wiedzieć, iż nieleczona alergia może prowadzić do ciężkich powikłań, a choćby zagrożenia życia. Jest to więc kolejny powód, dla którego nie powinno się odkładać leczenia na później.

Jak wspierać odbudowę układu pokarmowego przy nietolerancji pokarmowej³?

Najczęstszymi przyczynami nietolerancji pokarmowej, spośród tych, na które mamy wpływ, są nadmierne spożywanie pokarmu, który jest niewłaściwie przyswajany przez organizm, oraz wyniszczony chorobowo układ pokarmowy.

Ciekawostką jest fakt, iż zboża, a szczególnie pszenica, by chronić swoje ziarna przed zjedzeniem, wytwarzają niewielką ilość trucizny. Nie stanowi to zagrożenia dla naszego układu pokarmowego, dopóki nie spożywamy produktów pszenicznych w bardzo dużych ilościach.

Natomiast laktoza jest substancją, którą z łatwością trawi większość noworodków i małych dzieci spożywających mleko matki. Wraz z wiekiem jednak umiejętność trawienia laktozy zmniejsza się. Rzadko zdarza się, by osoby dorosłe lub w podeszłym wieku miały zdolność łatwego trawienia tej substancji. Nie jesteśmy stworzeni do tego, by przyjmować duże ilości produktów mlecznych. Warto jednak pamiętać, iż niewielkie ich spożycie nie powinno powodować kłopotliwych dolegliwości u większości z nas.

Wyniszczony układ pokarmowy możemy wspierać, zaczynając od odpowiedniej diagnostyki i leczenia chorób towarzyszących. Bardzo dobre efekty (oprócz diety) we wspomaganiu układu pokarmowego przynoszą indywidualnie skomponowane mieszanki ziołowe.

W przypadku wrodzonych nietolerancji o silnym przebiegu najlepszym sposobem, by pomóc naszemu organizmowi, pozostaje całkowita rezygnacja z powodujących dolegliwości pokarmów.

Przypisy

1. V. Pedre, Szczęśliwe jelita, Wydawnictwo Vivante, Białystok 2016.
2. S. S. Bajowala, Alergie i nietolerancje pokarmowe, Wydawnictwo Vital, Białystok 2020.
3. G. Enders, Historia wewnętrzna. Jelita – najbardziej fascynujący organ naszego ciała, Wydawnictwo Feeria, Łódź 2015.