Denga (gorączka krwotoczna) jest chorobą wywoływaną przez wirusa dengi (DENV) należącego do rodziny flawiwirusów, który jest przenoszony na ludzi głównie przez komary z rodzaju Aedes aegypti i Aedes albopictus. Istnieją 4 serotypy wirusa DENV. Szacuje się, iż każdego roku na całym świecie dochodzi do 100–400 milionów zakażeń i ponad 20 tysięcy zgonów. Naukowcy alarmują, iż wirus dengi rozprzestrzenia się w zastraszającym tempie. DENV występuje w tej chwili endemicznie w ponad 100 krajach, głównie w regionach tropikalnych i subtropikalnych. W wyniku ciągłych lokalnych epidemii wirus rozprzestrzenił się w Azji Południowo-Wschodniej, Ameryce Północnej i Południowej, na zachodnim Pacyfiku, w Afryce i wschodnim regionie Morza Śródziemnego. Mimo iż wiele zakażeń przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo, wirus dengi może czasami wywoływać poważne dolegliwości, a choćby prowadzić do śmierci. Kontrola wektorów przenoszących chorobę jest zatem kluczowa. Wczesne wykrycie zakażenia i dostęp do odpowiedniej opieki medycznej znacznie obniżają wskaźniki śmiertelności w ciężkich przypadkach dengi.
Niepokojące dane WHO i ECDC
Według raportów WHO (ang. World Health Organization) zbierających dane z 80 państw w 2023 roku doszło do rekordowej liczby 6,5 miliona zachorowań na dengę oraz odnotowano ponad 7300 zgonów. Natomiast od początku 2024 roku zarejestrowano ponad 10 milionów zachorowań i ponad 5000 zgonów z powodu dengi, jak wynika z danych zebranych na tym samym terenie przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC, ang. European Centre for Disease Prevention and Control).
Zebrane dane jednoznacznie wskazują na gwałtowny wzrost liczby przypadków dengi i innych chorób zakaźnych przenoszonych przez komary – również w Europie. Warto podkreślić, iż wiele państw endemicznych nie dysponuje odpowiednimi metodami diagnostycznymi do wykrywania zakażenia, więc rzeczywiste obciążenie dengą na całym świecie jest mocno niedoszacowane. Dengę uważa się za jedną z najczęstszych i najszybciej rozprzestrzeniających się infekcji wirusowych u ludzi.
Diagnostyka dengi – oferta EUROIMMUN
Diagnostyka zakażenia wirusem dengi może być przeprowadzona przy wykorzystaniu metod molekularnych, mikrobiologicznych i serologicznych. EUROIMMUN oferuje rozwiązania diagnostyczne na wszystkich etapach zakażenia i wszystkich czterech serotypów wirusa. Zakażenie jednym serotypem zapewnia długotrwałą odporność na ten sam serotyp i tylko przejściową odporność na inne serotypy. Kolejne zakażenia innym serotypem zwiększają ryzyko wystąpienia ciężkiej postaci choroby.
- Testy oparte o wykrywanie antygenów – antygen NS1 DENV można wykryć we krwi pacjentów w momencie wystąpienia objawów klinicznych. Dotyczy to zarówno zakażeń pierwotnych, jak i reinfekcji.
- Dengue Virus NS1 antigen ELISA (types 1–4) – detekcja antygenu NS1 wirusa dengi (serotypy 1–4) – marker ostrej infekcji
- Testy oparte o wykrywanie przeciwciał – pozwalają na identyfikację ostrych i przebytych infekcji, są również stosowane do badań przesiewowych i badań reakcji krzyżowych.
- Anti-Dengue Virus NS1 Type 1–4 ELISA (IgG)
- Anti-Dengue Virus Type 1–4 ELISA (IgG, IgM)
- Anti-Dengue Virus IIFT (IgG, IgM)
- Flavivirus/Arbovirus IIFT Mosaics (IgG, IgM)
Podsumowanie
Zdolność poszczególnych państw do radzenia sobie z licznymi równoległymi wybuchami epidemii dengi przez cały czas jest ograniczona. Wiele państw nie dysponuje odpowiednimi narzędziami diagnostycznymi do wczesnego wykrywania choroby, wyszkolonym personelem, a społeczna świadomość na temat dengi jest niska. Aby skuteczniej kontrolować transmisję wirusa, potrzebny jest system monitorowania dengi w czasie rzeczywistym. Pozwoliłby on na diagnostykę osób potencjalnie zakażonych, błędnie zdiagnozowanych oraz tych wracających z regionów endemicznych.
Z uwagi na obecną skalę wybuchów epidemii ryzyko dalszego rozprzestrzeniania się wirusa jest wysokie, co czyni dengę globalnym zagrożeniem dla zdrowia publicznego.
Piśmiennictwo
- Roy K.S. i in., Dengue virus: epidemiology, biology, and disease aetiology, Can. J. Microbiol. 2021; 67: 687–702.
- Bhatt P. i in., Current Understanding of the Pathogenesis of Dengue Virus Infection, Current Microbiology 2021; 78: 17–32.
- https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2024-DON518 [dostęp: 16.07.2024].
- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/dengue-and-severe-dengue [dostęp: 16.07.2024].
- https://www.ecdc.europa.eu/en/dengue-monthly [dostęp: 17.07.2024].
Izabella Podsiadły
Specjalista ds. Informacji Naukowej, Junior Product Manager ds. Diagnostyki Gruźlicy
451 052 241