Agresja u dzieci

9Agresja u dzieci. Czy trening zastępowania agresji im pomoże?

Twoje dziecko bije, gryzie, krzyczy, a Ty nie wiesz co masz zrobić? Trudne zachowania powtarzają się w domu i w szkole? Padają przymiotniki agresywny, zły, niedobry? jeżeli odpowiadasz twierdząco na te pytania, prawdopodobnie zarówno Tobie jak i Twojemu dziecku potrzebna jest pomoc w poradzeniu sobie z sytuacją. Możliwe, iż czas na trening zastępowania agresji.

H1 Agresywne dziecko

Dzieci nie biją i nie krzyczą bez powodu. U podstawy wszystkich negatywnych zachowań leżą przyczyny, czasami głęboko ukryte. Kiedy je zdiagnozujemy, wtedy łatwiej nam zrozumieć zarówno dziecko, jak i jego zachowanie.

Wiele rzeczy może wpłynąć na zachowanie dziecka, mogą być to zmiany w domu np. powrót mamy do pracy, czy delegacja taty. Mogą być niecodzienne wydarzenia, takie jak narodziny młodszego rodzeństwa. Na dziecko wpływa również przedszkole i szkoła, zmiany kadry, sali, planu dnia, konflikty z innymi dziećmi. To, co jest ważne, to obserwacja dziecka oraz rozmowa z nim na temat jego uczuć i postępowania.

Dzięki takiemu zatrzymaniu się i skupieniu na dziecku, łatwiej będzie nam odkryć, po co dane zachowanie agresywne występuje, czy ma dostarczyć naszej uwagi, pomóc uzyskać jakąś korzyść czy odreagować napięcie i zagrożenie.

U dzieci pojawia się wiele rodzajów agresywnych zachowań rozumianych bardzo różnorodnie. Już we wczesnym dzieciństwie widzimy tarzających się chłopców wraz z ojcami, gdzie ma miejsce walka poprzez zabawę, pozwala testować siły, poczuć naturalną euforia ze zwycięstwa, uczy rywalizacji.

Agresja jako odwet ma miejsce wtedy, kiedy dziecko chce wyrównać doznane krzywdy. Może pojawić się w chwili zagrożenia godności osobistej, mienia, czy bliskich osób. Przezywanie, zabieranie zabawek czy wyśmiewanie może sprowokować agresywne zachowania ze strony drugiej osoby.

Agresja może się pojawić również jako test, sprawdzanie granic rodzica, nauczyciela czy rówieśnika. Dziecko sprawdza na ile może sobie pozwolić przy danej osobie, szczególnie tam, gdzie nie ma jasnych zasad mówiących, co jest dopuszczalne, a co nie. Przykładem takiego zachowania jest wymuszanie kupna słodyczy czy zabawek w sklepie przez małe dzieci. Histeria, płacz mogą spowodować, iż rodzic ulegnie, jeżeli tak się stanie, dziecko dostanie jasny komunikat, iż jego zachowanie przynosi mu korzyść, także będzie je powtarzać.

H2Jak radzić sobie z agresją u dzieci?

Agresywne zachowania u dzieci wiele osób przerażają i dziwią, jednak niestety są one całkowicie realne. Każdy z nas przezywa emocje, również te, które sprawiają nam trudność: złość, gniew, rozczarowanie. Dziecko również ich doświadcza, wiele niezaspokojonych potrzeb oraz frustracji przejawia się w zrachowaniach agresywnych. Bywają momenty, kiedy rodzice nie wiedzą co robić, a zachowania niepożądane jedynie eskalują, stają się silniejsze i praktycznie nie do opanowania.

W takiej sytuacji dobrym rozwiązaniem jest trening zastępowania agresji. Jest to specjalny program, opracowany z myślą o pomocy dzieciom nie radzącym sobie z własną impulsywnością i gniewem. ART został opracowany przez Arnolda Goldsteina, ma na celu zapobiegać zachowaniom agresywnym oraz zwiększyć poczucie bezpieczeństwa uczniów. W trakcie treningu są wykorzystywane techniki poznawczo-behawioralne, całość programu składa się z trzech części:

• Treningu umiejętności społecznych
• Treningu kontroli złości
• Treningu wnioskowania moralnego

W trakcie treningu, dzieci uczą się konstruktywnych zachowań, akceptowalnego wyrażania złości i innych emocji, a także nabywają umiejętności rozwiązywania problemów w sposób inny niż dzięki przemocy. Grupy treningowe dopierane są pod kątem wieku oraz możliwości danych osób. Dzięki uczestnictwu w takim treningu Twoje dziecko i Ty możecie wieść inne, lepsze życie, bez niekontrolowanych wybuchów złości i bicia.

Bibliografia:

Borecka-Biernat D. Agresja: dlaczego dzieci ranią i jak możemy temu przeciwdziałać? Przegląd Naukowo-Medyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa 1, 283-305

Pawliczuk W., Łobodda K, Nowińska A. Trening Zastępowania Agresji: opis metody, jej skuteczność oraz zastosowanie w praktyce oddziału psychiatrii dzieci i młodzieży. Psychiatria, Psychologia Kliniczna , 2015, 15 (1), 33-37