Radzenie sobie z gniewem, frustracją i złymi emocjami to bardzo ważna umiejętność, którą ludziom powinno się wpajać już od najmłodszych lat. Brak tej umiejętności w dorosłym życiu może powodować wiele problemów. Tematem agresji już od wielu lat zajmuje się szerokie grono lekarzy i naukowców. Co ciekawe, nie ma ona jednej przyczyny, ale jest wynikiem wielu zróżnicowanych czynników – od sytuacji w dzieciństwie, w związku, czy w pracy, aż po złożone problemy psychiczne. Ważne jest również to, iż agresja ma wiele form, może pojawiać się w nieoczywistych sytuacjach i być następstwem różnych przyczyn. Jak sobie radzić z agresją?
Czym jest agresja?
Agresja to słowo, które wywodzi się z języka łacińskiego. Określenie to pochodzi od terminu „agressio”, które kiedyś oznaczało dosłownie napad lub atak. Jak już wspomniano, agresja, jako określenie zachowania człowieka, jest bardzo złożone, przez co trudno przytoczyć jej jednoznaczną definicję. Można jednak powiedzieć, iż jest to ogół działań człowieka, których celem jest zaszkodzenie drugiej osobie w sposób fizyczny lub psychiczny.
Przyczyny i rodzaje agresji
Znajomość przyczyn agresji, pozwala lekarzom lepiej zrozumieć mechanizmy jej działania. Problemem jest jednak to, iż jej poznanych przyczyn jest niezwykle wiele, często są także ze sobą mocno powiązane, lub wynikają jedna z drugiej.
Agresja na przestrzeni lat
Zagłębianie się w tematykę agresji, warto zacząć od przeanalizowania pierwszych znanych przejawów agresji wśród ludzi. Co ciekawe, kiedyś była ona utożsamiana z siłą, przywództwem czy byciem liderem wśród społeczności. Agresja pozwalała osobom dostać się do władzy, przeforsować swoje pomysły, zdobywać pożywienie i bronić się, czyli ogólnie rzecz ujmując, agresja pozwalała przetrwać. Z biegiem czasu wiele się zmieniło, i dzisiaj problem z agresją odbierany jest w społeczeństwie zupełnie inaczej. Przede wszystkim agresja jest zupełnie nieakceptowalnym zjawiskiem, a osoby, które się z nią borykają, zwykle wykluczane są z danej społeczności.
Agresja wrodzona czy nabyta? Przyczyny agresji
Przez wiele lat naukowcy zastanawiali się, czy agresja jest wrodzona czy nabyta. Jednym z nich był Zygmunt Freud, który uważał, iż każdy człowiek ma naturalne skłonności do agresywnych zachowań. Według drugiej szeroko rozpowszechnionej teorii, agresja jest następstwem, a często też odzwierciedleniem tego, co spotyka człowieka w życiu. Mogą być to:
- czynniki środowiskowe,
- problemy psychologiczne,
- choroby somatyczne.
Czynniki środowiskowe kształtują każdego człowieka na wszystkich etapach jego życia. Te, które mogą wpływać na skłonności do agresji, to przede wszystkim doświadczenie agresji w okresie dzieciństwa ze strony bliskich osób i rówieśników lub stosowanie środków odurzających i psychoaktywnych, choć w rzeczywistości lista ta pozostało dłuższa.
Kolejnym motorem napędowym dla agresji mogą być różnego rodzaju problemy psychiczne. Osoby cierpiące na takie zaburzenia, często są narażone na długotrwały stres, który może być jedną z przyczyn nagłych ataków agresji. Duże znaczenie mają tu także hormony, co doskonale widać w przypadku młodych osób. Burza hormonów, z którą muszą sobie one poradzić podczas okresu dojrzewania to kolejny czynnik, który może sprzyjać agresywnym zachowaniom w stosunku do innych osób.
W kontekście agresji należy wspomnieć również o chorobach somatycznych, takich jak np. choroba Alzheimera, zespół Cushinga, urazy głowy, nadczynność choroby czy infekcje ośrodkowego układu nerwowego.
Problem z agresją w związku
O problemach z agresją bardzo często mówi się w kontekście związku. Może ona przyjmować formę psychiczną lub fizyczną. Często też zdarza się, iż to ta pierwsza jest znacznie bardziej dotkliwa. Jeszcze jeden spotykany rodzaj to zachowania pasywno-agresywne, czyli po prostu bierna agresja. Takie zachowania niekiedy bardzo trudno dostrzec, ponieważ nie są one tak jednoznaczne, jak w przypadku innych odmian agresji. Może być to m.in. ignorowanie potrzeb partnera, oziębłość, cyniczność czy zachowania sarkastyczne. Osoba, która się tak zachowuje, ma pełną świadomość tego, iż w taki sposób krzywdzi swojego partnera i czerpie z tego dużą satysfakcję.
Problem agresji w związku niestety pojawia się coraz częściej. Jest on nieakceptowalny i w takiej sytuacji naprawdę warto udać się na terapię, która pomoże rozwiązać problem. Na agresję nie należy się godzić, zatem jeżeli choćby terapia nie pomaga, należy pomyśleć o zakończeniu takiego toksycznego związku.
Jak sobie radzić z agresją? Co robić?
Wiele osób zastanawia się, jak radzić sobie z agresją. Na szczęście istnieje kilka sprawdzonych sposobów, które mogą nam w dużym stopniu pomóc. Przede wszystkim z agresją można poradzić sobie samemu, bez względu na to czy jest to pasywna agresja, czy czynna. W pierwszym etapie bardzo ważne jest zdefiniowanie źródła problemu, czyli tego, co wywołuje u nas ataki, aby w kolejnej fazie móc skutecznie temu przeciwdziałać. W niektórych przypadkach niezbędna może okazać się farmakoterapia lub psychoterapia. Którąś z tych metod leczenia warto zastosować w szczególności w przypadku osób, które cierpią na choroby psychiczne lub somatyczne. Radzenie sobie z agresją to umiejętność, w której pomóc nam mogą także najbliższe osoby. W tym celu agresywny człowiek powinien z nimi szczerze porozmawiać, wyjaśnić swój problem i szczerze poprosić o pomoc. Na pewno będzie można liczyć się z dużym zrozumieniem.
W odpowiednim zarządzaniu gniewem pomaga sport. Podczas treningów można skutecznie rozładować napięcie. Świetnie sprawdzają się również treningi relaksacyjne, ćwiczenia oddechowe czy trening antyagresji.
