Owoce i warzywa są źródłem witamin, minerałów, błonnika, antyoksydantów i innych dobrych dla zdrowia składników – przypomina pacjencki serwis pacjent.gov.pl i zachęca do wprowadzania do codziennej diety większej ilości warzyw i owoców. Autorzy eksperckiego artykułu na ten temat wyjaśniają jednocześnie, czym są antyoksydanty i wolne rodniki.
Wolne rodniki kontra antyoksydanty
Wolne rodniki (inaczej oksydanty) to atomy lub cząsteczki, które naturalnie występują w organizmie człowieka. Mają budowę pomniejszoną o jeden elektron. Ich działanie w organizmie polega na poszukiwaniu tego brakującego elektronu i odbieraniu go innym atomom. Gdy odbierają go atomom białka, może dojść do zakłócenia funkcji różnych białek i przekazywania informacji genetycznej w komórce, a także naruszenia struktury błon komórkowych. Powoduje to zniszczenie komórek i tkanek, a w efekcie może prowadzić do rozwoju chorób nowotworowych, układu krążenia, układu pokarmowego, nerwowego i stawów – czytamy.
Ale w organizmie są jeszcze antyoksydanty (inaczej przeciwutleniacze). To związki chemiczne, których rolą jest neutralizowanie lub zmniejszanie ilości wolnych rodników.
Jeśli równowaga między wolnymi rodnikami a antyoksydantami jest zachowana, możemy być spokojni – nic złego się nie stanie. Dzieje się tak, jeżeli przestrzegamy podstawowych zasad zdrowego trybu życia. Jednak nieprawidłowe nawyki żywieniowe lub przebywanie w zanieczyszczonym środowisku prowadzą do sytuacji, kiedy w organizmie występuje nadmiar wolnych rodników.
Kiedy w organizmie powstają wolne rodniki?
Na wiele rzeczy mamy wpływ, także na to, aby skutecznie ograniczyć powstawanie wolnych rodników. Eksperci wymieniają 7 sytuacji, w których wolne rodniki najszybciej powstają. Dzieje się ta, jeśli:
masz niewłaściwą dietę, która zawiera za dużo wysoko przetworzonej żywności, nasyconych kwasów tłuszczowych, smażonych (również przypalonych) i wędzonych potraw,
jesz spleśniałe rzeczy – w tym także pozostałe części owoców lub warzyw po odcięciu spleśniałych kawałków,
twoja aktywność fizyczna jest mała lub nie ma jej wcale, ale także gdy twój wysiłek fizyczny jest zbyt intensywny,
palisz papierosy i pijesz alkohol,
żyjesz w ciągłym napięciu nerwowym i stresie,
opalasz się zbyt intensywnie,
wdychasz spaliny w powietrzu.
Jak zwiększyć ilość dobroczynnych antyoksydantów?
Antyoksydanty dzieli się na dwie najważniejsze grupy:
antyoksydanty endogenne – enzymy, które naturalnie znajdują się w naszym organizmie,
antyoksydanty egzogenne – antyoksydanty, które dostarczamy do organizmu z zewnątrz, wraz z pożywieniem.
Do najbardziej znanych antyoksydantów egzogennych należą witaminy: C, E, beta karoten. Jest ich najwięcej w intensywnie kolorowych, świeżych warzywach i owocach, np.:
zielonych – takich jak szpinak, sałata
czerwonych i pomarańczowych – takich jak marchew, papryka, pomidory, pomarańcze, borówki, jagody.
Bogatym źródłem przeciwutleniaczy jest też burak. Jak przypominają specjaliści, największą wartość odżywczą mają świeże warzywa i owoce, ale można je spożywać także w formie gotowanej i suszonej, a także soków. Najważniejsze, aby unikać tych z dodatkiem cukru i soli.
