Narkoza w wielu osobach wzbudza duży niepokój. Nic dziwnego, skoro zwykle jej zastosowanie wiąże się z pobytem w szpitalu i zabiegiem. Oprócz tego, wokół znieczulenia powstało wiele mitów, które należy obalić, np. to, iż zastosowanie narkozy skraca życie pacjenta. Wiele osób martwi się również o to, czy wybudzą się po zabiegu. Lęk wiąże się również z samą procedurą zabiegu, czyli intubacją i byciem „nieobecnym”.
Przeczytaj więcej na ten temat i sprawdź, czy Twoje obawy są uzasadnione naukowo.
Wybór metody znieczulenia, czyli jak bezpiecznie i bezboleśnie przejść zabieg
Wykonywanie jakichkolwiek zabiegów wiąże się z odczuwaniem bólu. Aby zapobiec jego wystąpieniu i umożliwić wykonanie operacji, stosuje się znieczulenie. Istnieją różne metody znieczulenia, w zależności od tego czy pacjent jest nieprzytomny, czy przytomny. Na tej podstawie można wyróżnić:
- znieczulenie ogólne – w tym rodzaju znieczulenia dochodzi do całkowitego czasowego wyłączenia świadomości. Osiąga się ten stan poprzez podawanie leków dożylnie lub wdychanie przez maskę gazów usypiających,
- znieczulenie regionalne: podpajęczynówkowe, zewnątrzoponowe i blokady nerwów obwodowych. W tego typu znieczuleniach pacjent ma przez cały czas zachowaną świadomość, można z nim porozmawiać. Zniesione jest jedynie odczuwanie bólu i dotyku w części ciała, w zależności, ile i gdzie podano środek znieczulający.
To jaka metoda znieczulenia zostanie wybrana, podyktowane jest typem planowanej operacji. Nie bez znaczenia jest także stan ogólny chorego, jakie ma choroby przewlekłe i jakie leki przyjmuje. O typie proponowanego znieczulenia operowany jest informowany przez lekarza anestezjologa i to wspólnie z nim je ustala.
Znieczulenie ogólne – wskazania
Wskazania do znieczulenia ogólnego wynikają z typu planowanego zabiegu. Jest ono szczególnie zalecane w rozległych operacjach dotyczących klatki piersiowej, jamy brzusznej czy neurochirurgicznych. Związane jest to z koniecznością kontroli oddechu, zapewnienia dobrego zwiotczenia mięśni i komfortu operowanego. Znieczulenie ogólne wskazane jest też u dzieci do około 12 roku życia, w związku z dużym poziomem lęku i ograniczonymi możliwościami współpracy.
Jakie badania wykonuje się przed znieczuleniem?
Przed każdym znieczuleniem niezbędna jest rozmowa z anestezjologiem. Odbywa się ona w poradni lub dzień przed zabiegiem. Wówczas lekarz bada kandydata do operacji, zapoznaje się z chorobami i przyjmowanymi lekami przez pacjenta i omawia opcje znieczulenia. Wykonuje także podstawowe badania laboratoryjne, niezbędne do tego by operacja mogła przebiec bezpiecznie. Pewne stwierdzone odpowiednio wcześniej odchylenia można jeszcze do czasu operacji skorygować.
Standardowe testy to:
- morfologia krwi,
- poziom elektrolitów: sód, potas, wapń,
- kreatynina i mocznik,
- stężenie glukozy we krwi,
- próby wątrobowe,
- badania krzepnięcia krwi: APTT i INR,
- TSH.
Powyższe badania wykonywane są u każdego pacjenta. W przypadku stwierdzenia różnych chorób przewlekłych anestezjolog może jeszcze zlecić dodatkowo inne. W niektórych przypadkach oprócz badań laboratoryjnych należy wykonać EKG, RTG klatki piersiowej czy USG jamy brzusznej.
Skutki uboczne narkozy
Sztuczne wywołanie stanu nieświadomości jest dla organizmu dużym obciążeniem. Również leki stosowane w trakcie znieczulenia ogólnego mają różne działania uboczne. W celu uniknięcia części z nich stosuje się odpowiednie leki. Jednak niekiedy nie da się im zapobiec. Dość często pojawiają się:
- nudności i wymioty,
- ból gardła,
- senność,
- chrypka,
- bóle i zawroty głowy.
Oprócz tego pacjent jest zwykle zdezorientowany, może nie wiedzieć do końca, gdzie się znajduje.
Znieczulenie ogólne – zachowanie po zabiegu
Jak już wcześniej wspomniano, zachowanie znieczulanego po zabiegu może być różne. Często kontakt po wybudzeniu jest utrudniony. Zdarza się występowanie nadmiernego pobudzenia i agresji. W celu zapewnienia stałej opieki, chory jest przewożony do sali wybudzeń. Jest to specjalnie wydzielone pomieszczenie, gdzie pacjenci po zabiegach są monitorowani i obserwowani przez pielęgniarki. W razie pojawienia się problemów mogą wówczas gwałtownie zareagować. Znieczulany przebywa tam aż do odzyskania przytomności i pełnej świadomości.
Co ważne po narkozie zdolności poznawcze są zwykle obniżone, dlatego nie powinno się tego samego dnia prowadzić samochodu czy wykonywać zadań wymagających pełnego skupienia.
Bibliografia
- Anestezjologia, pod red. Larsen R. Wrocław 2013.
- Portal Medycyna praktyczna Rodzaje znieczulenia
