Niebieskie światło - co to w ogóle jest?
Niebieskie światło widzimy gołym okiem. Pochodzi ono ze słońca, ale także z ekranów telefonów, komputerów i innych urządzeń. Jest potrzebne, bo pomaga nam regulować nasz rytm dnia i nocy (czyli kiedy czujemy się zmęczeni, a kiedy pełni energii). Ma krótsze fale i więcej energii niż inne kolory światła, co sprawia, iż oddziałuje ono na nasze ciało i samopoczucie.
Jak pokazują statystyki, milenialsi sięgają po telefony choćby 157 razy dziennie. Natomiast młodsze pokolenia praktycznie się nimi nie rozstają. Ponieważ przez cały dzień trzymamy telefony blisko twarzy i stale je sprawdzamy, naturalnie zwiększa się wpływ, jaki niebieskie światło może mieć na organizm.Reklama
Czy niebieskie światło jest zdrowe?
Ze względu na fakt, iż światło niebieskie jest naturalnie emitowane przez słońce, można domniemywać, iż nie powinno nam szkodzić. Jednak w tym przypadku nie chodzi o ekspozycję na naturalne światło. Problemem jest jego nadmiar, który przyswajamy z ekranów.
Czy niebieskie światło szkodzi skórze?
Niebieskie światło może mieć wpływ na skórę, zwłaszcza po dłuższym czasie ekspozycji. Nie jest to tak groźne, jak promieniowanie UV (które powoduje oparzenia słoneczne). Jednak warto wiedzieć, iż światło niebieskie, emitowane głównie przez ekrany i urządzenia elektroniczne, przenika do głębszych warstw skóry, co może prowadzić do pewnych niekorzystnych efektów.
Przyspiesza starzenie się skóry (fotostarzenie)
Badania pokazują, iż długotrwałe narażenie na niebieskie światło może powodować stres oksydacyjny. To proces, w którym wolne rodniki uszkadzają komórki skóry, co może prowadzić do powstawania zmarszczek, przebarwień i utraty jędrności skóry. w uproszczeniu nasza skóra starzeje się szybciej.
Niebieskie światło może wywoływać stany zapalne
Niebieskie światło może nasilać stany zapalne skóry, szczególnie u osób z problemami skórnymi, takimi jak trądzik czy egzema. Może też zwiększać wrażliwość skóry na inne czynniki środowiskowe.
Powoduje przebarwienia
Długotrwałe narażenie na niebieskie światło może prowadzić do powstawania przebarwień, czyli ciemniejszych plam na skórze. To szczególnie dotyczy osób z ciemniejszym fototypem skóry (który oznacza, jak nasza skóra reaguje na światło).
Czy światło niebieskie męczy oczy?
Nadmiar niebieskiego światła może mieć negatywny wpływ na nasz wzrok, zwłaszcza jeżeli przez długi czas patrzymy na ekrany komputerów, telefonów czy tabletów. Choć światło niebieskie nie jest tak szkodliwe, jak promieniowanie UV, to w nadmiarze może powodować zmęczenie oczu, a w dalszej perspektywie choćby uszkodzenia wzroku.
Spędzanie długich godzin przed ekranem może powodować cyfrowe zmęczenie wzroku. Objawia się to bólem oczu, suchością, pieczeniem, a także bólami głowy. Oczy męczą się, ponieważ niebieskie światło wpływa na ich zdolność do skupiania obrazu, zmuszając nas do intensywniejszego patrzenia i częstszego mrugania, aby nawilżyć powierzchnię oka.
Siatkówka to wrażliwa część oka, odpowiedzialna za odbieranie obrazu, który widzimy. Długotrwałe narażenie na intensywne niebieskie światło może prowadzić do uszkodzeń siatkówki. Choć nie ma jeszcze jednoznacznych dowodów na to, iż normalne używanie urządzeń elektronicznych prowadzi do trwałych uszkodzeń siatkówki, to badania sugerują, iż nadmierna ekspozycja może zwiększać ryzyko chorób takich jak zwyrodnienie plamki żółtej, które pojawia się z wiekiem i prowadzi do utraty widzenia centralnego (najbardziej szczegółowego widzenia).
Jak światło niebieskie wpływa na mózg?
Niebieskie światło ma silny wpływ na nasz mózg i układ hormonalny, szczególnie w kontekście snu i rytmu dobowego (czyli naszego wewnętrznego zegara biologicznego). To, ile i kiedy jesteśmy narażeni na niebieskie światło, może zakłócać naturalne procesy organizmu.
Zaburza rytm dobowy (wewnętrzny zegar biologiczny)
Niebieskie światło działa jak sygnał dla naszego mózgu, iż jest dzień, choćby jeżeli jest wieczór. To dlatego, iż niebieskie światło szczególnie mocno wpływa na komórki w naszych oczach, które przekazują informacje do części mózgu kontrolującej rytm dobowy. Kiedy wieczorem jesteśmy narażeni na światło z ekranów, nasz mózg "myśli", iż przez cały czas jest dzień, przez co opóźnia produkcję melatoniny - hormonu, który przygotowuje nas do snu.
Zmniejsza produkcję melatoniny
Melatonina to hormon, który mówi naszemu organizmowi, iż czas na odpoczynek. Kiedy niebieskie światło wieczorem powstrzymuje jej wydzielanie, trudniej nam zasnąć. Niski poziom melatoniny może prowadzić do bezsenności lub gorszej jakości snu. To oznacza, iż nasz organizm nie regeneruje się tak dobrze, a my rano czujemy się zmęczeni.
Zakłóca równowagę hormonalną
Niebieskie światło wieczorem, zmniejszając wydzielanie melatoniny, zaburza równowagę hormonalną. Brak odpowiedniej ilości melatoniny może prowadzić do stresu i zmęczenia. To może także wpływać na inne hormony, takie jak kortyzol, który jest hormonem stresu. Gdy rytm dobowy jest zaburzony, kortyzol może być podwyższony, co utrudnia relaks i regenerację.
Wpływa na poziom energii i nastrój
Melatonina to niejedyny hormon, na który wpływa światło. Niebieskie światło oddziałuje również na wydzielanie serotoniny, hormonu odpowiedzialnego za nastrój i poczucie szczęścia. Ekspozycja na światło dzienne (które zawiera niebieskie światło) rano jest korzystna, ponieważ pomaga nam się obudzić i poprawia nastrój. Jednak zbyt długie wystawienie się na niebieskie światło późnym wieczorem może prowadzić do zmęczenia psychicznego i problemów z koncentracją.
Czy nadmiar niebieskiego światła może wpływać na naszą wagę?
Tak, nadmiar niebieskiego światła może wpływać na naszą wagę. Badania naukowe wskazują, iż zaburzenia rytmu dobowego spowodowane nadmierną ekspozycją na niebieskie światło, szczególnie wieczorem, mogą prowadzić do problemów ze snem i zmian w poziomie hormonów, takich jak melatonina i kortyzol. To z kolei wpływa na metabolizm, zwiększając ryzyko przybierania na wadze.
Brak zdrowego snu i zakłócony rytm dobowy mogą prowadzić do większego apetytu, szczególnie na pokarmy bogate w cukry i tłuszcze. Hormony regulujące uczucie sytości, takie jak leptyna i grelina, mogą być zaburzone, co zwiększa ryzyko nadwagi i otyłości.
Jak korzystać z ekranów by zminimalizować wpływ niebieskiego światła na zdrowie?
Ograniczenie wpływu niebieskiego światła na zdrowie wymaga wprowadzenia kilku prostych, ale skutecznych nawyków. Oto kilka praktycznych porad, które mogą pomóc zmniejszyć czas spędzany przed ekranami oraz zminimalizować negatywne skutki nadmiaru niebieskiego światła:
Włącz tryb nocny lub filtr niebieskiego światłaWiększość urządzeń, takich jak telefony, laptopy i tablety, ma funkcję "filtr niebieskiego światła" lub "tryb nocny", która zmienia barwę ekranu na cieplejszą. Włącz ją, szczególnie wieczorem, aby zmniejszyć emisję niebieskiego światła.Ustal limity czasowe korzystania z ekranówWyznacz godziny, kiedy nie korzystasz z urządzeń elektronicznych, szczególnie na 1-2 godziny przed snem. Może to poprawić jakość snu i zmniejszyć zmęczenie oczu. Możesz też ustawić przypomnienia lub użyć aplikacji do zarządzania czasem spędzonym na ekranie.Rób regularne przerwyKorzystaj z zasady 20-20-20: co 20 minut spędzonych przed ekranem, zrób 20-sekundową przerwę, patrząc na coś oddalonego o 20 stóp (około 6 metrów). To pomoże zmniejszyć zmęczenie oczu i rozluźnić mięśnie wzroku.Korzystaj z okularów blokujących niebieskie światłoJeśli spędzasz dużo czasu przed ekranem, rozważ noszenie specjalnych okularów z filtrami blokującymi niebieskie światło. Mogą one pomóc chronić oczy i zmniejszać jego negatywny wpływ.Stosuj technikę "cyfrowego detoksu"Zaplanuj regularne dni lub godziny, w których ograniczasz używanie urządzeń cyfrowych. Możesz spróbować detoksu weekendowego lub wieczorów bez technologii, aby ograniczyć nadmiar niebieskiego światła i odpocząć psychicznie.Zadbaj o naturalne światło w ciągu dniaStaraj się korzystać z naturalnego światła dziennego, zwłaszcza rano. Ekspozycja na światło dzienne pomaga regulować rytm dobowy i zwiększa poziom energii. Może to także zredukować potrzebę korzystania z jasnych ekranów wieczorem.Używaj ekranów w dobrze oświetlonych pomieszczeniachPracując z ekranem, upewnij się, iż pomieszczenie jest dobrze oświetlone. Praca w ciemnych warunkach powoduje, iż oczy muszą bardziej się wysilać, co może nasilać zmęczenie wzroku.Zarządzaj powiadomieniami i aplikacjamiWyłącz niepotrzebne powiadomienia i zainstaluj aplikacje, które pomogą śledzić czas spędzony na ekranie. Mogą one blokować niektóre aplikacje po osiągnięciu określonego limitu czasu.
Stosowanie tych prostych nawyków pomoże ograniczyć wpływ niebieskiego światła na zdrowie oraz zmniejszyć nadmierną ekspozycję na ekrany, co pozytywnie wpłynie na samopoczucie, jakość snu i wzrok.
CZYTAJ TAKŻE:
