Międzynarodowy Konsensus w sprawie Typów Świeceń ANA (ang. International Consensus on ANA Patterns, ICAP) to inicjatywa, która od dekady pracuje nad standaryzacją nomenklatury stosowanej w interpretacji i raportowaniu wyników IFA na komórkach HEp-2 oraz harmonizacją aspektów technicznych tych badań. W skład tej organizacji wchodzą uznani na całym świecie eksperci z dziedziny autoimmunologii.
Przedstawiamy najważniejsze zmiany i zalecenia wynikające z najnowszego raportu ICAP podsumowującego najważniejsze ustalenia z 7. warsztatów ICAP, które odbyły się w Dreźnie w 2023 roku.
Nowe wzory świeceń HEp-2 IFA: AC-30 i AC-31
ICAP rozszerzyło drzewo klasyfikacyjne o dwa nowe wzory świeceń na poziomie eksperckim (expert level):
- AC-30 – jądrowy drobnoziarnisty ze strefą mitotyczną (nuclear fine speckled pattern with mitotic plate), stanowi subtelną odmianę wzoru AC-2 (jądrowy gęsty drobnoziarnisty). Ten nowo opisany wzór jest częściej powiązany z autoprzeciwciałami przeciwko dsDNA, nukleosomom i SS-A/Ro60, ale nie jest związany z reaktywnością przeciw DFS70.
Grafika. 1 (A) Wzór świecenia AC-2 z reaktywnością przeciwciał anty-DFS70. (B) Wzór świecenia AC-30, próbka bez reaktywności anty-DFS70.
- AC-31 – nuclear myriad discrete speckled pattern, wyodrębniony z wzoru AC-4 (jądrowy drobnoziarnisty). Wykazuje silne powiązanie z przeciwciałami anty-SS-A/Ro60 i może mieć istotne znaczenie w diagnostyce tocznia rumieniowatego układowego i zespołu Sjögrena.
Grafika 2. (A) Wzór świecenia AC-4 bez reaktywności przeciwko SS-A/Ro60. (B) Wzór świecenia AC-31 z reaktywnością przeciwko SS-A/Ro60.
Wprowadzenie tych wzorów pozwala na bardziej precyzyjną klasyfikację wyników i zwiększa ich wartość kliniczną.
Górny poziom drzewa klasyfikacyjnego został dodatkowo wzbogacony o sekcję AC-XX, zawierającą przykładowe obrazy wzorów, które nie zostały jeszcze jednoznacznie sklasyfikowane.
Aktualizacja danych o znaczeniu klinicznym wzorów HEp-2 IFA
ICAP uruchomiło projekt „Pattern Study Group Project”, który ma na celu systematyczną analizę literatury pod kątem nowych doniesień o związkach między wzorami HEp-2 IFA a schorzeniami autoimmunizacyjnymi. Nowe informacje będą regularnie publikowane na stronie www.anapatterns.org, aby klinicyści mogli na bieżąco śledzić zmiany. Projekt ten pozwoli również na stałe uaktualnianie rekomendacji dotyczących interpretacji wyników testów ANA.
Rozszerzenie obszarów działalności projektu HEp-2 CIC
ICAP ogłosiło rozszerzenie inicjatywy Clinical and Immunological Characterization of HEp-2 IFA Patterns HEp-2 (Projekt HEp-2 CIC) o dwa nowe obszary badań. Przypomnijmy, iż pierwszy z nich (Branch #1) koncentruje się na analizie częstości występowania wzorów ANA w laboratoriach klinicznych na całym świecie. Nowe obszary działalności obejmują:
- określenie powiązań klinicznych wzorów świeceń (Branch #2) – analiza danych klinicznych pacjentów z określonymi wzorami ANA w kontekście konkretnych jednostek chorobowych;
- charakterystykę specyficzności antygenowej (Branch #3) – identyfikacja docelowych autoantygenów dla przeciwciał w wybranych wzorach HEp-2 IFA.
Działania te mają na celu poprawę standardów diagnostycznych oraz lepsze zrozumienie znaczenia klinicznego poszczególnych wzorów ANA.
Nowe materiały edukacyjne ICAP
ICAP zapowiedziało uruchomienie trzech nowych kursów edukacyjnych, które mają ułatwić diagnostom laboratoryjnym i lekarzom interpretację wyników ANA:
- Anatomia funkcjonalna komórek HEp-2 – moduł przedstawiający zależności między budową komórkową a wzorami IFA;
- Identyfikacja wzorów mieszanych i złożonych – szczegółowe omówienie wzorów powstałych wskutek obecności wielu autoprzeciwciał, które mogą utrudniać interpretację wyników;
- Nieklasyfikowane wzory IFA (AC-XX) – przegląd rzadkich wzorów świeceń, których znaczenie kliniczne nie zostało scharakteryzowane, co może pomóc specjalistom w ich identyfikacji i klasyfikacji.
Nowe moduły mają na celu zwiększenie precyzji diagnostycznej i poprawę kompetencji zawodowych specjalistów zajmujących się diagnostyką autoimmunologiczną. Materiały edukacyjne zostaną opublikowane na stronie www.anapatterns.org.
Podsumowanie
Raport ICAP z 2024 roku przedstawia istotne zmiany, a także wyznacza kierunki dalszego rozwoju na kolejne lata działalności. Są to:
- klasyfikacja dwóch nowych wzorów HEp-2 IFA (AC-30 i AC-31) i wprowadzenie kodu AC-XX dla niesklasyfikowanych dotąd wzorów świeceń;
- systematyczna aktualizacja klinicznej istotności wzorów ANA w ramach „Pattern Study Group Project”;
- rozszerzenie projektu HEp-2 CIC o nowe obszary badań;
- uruchomienie nowych modułów edukacyjnych, które pomogą specjalistom w interpretacji wzorów świeceń HEp-2 IFA.
Zmiany wprowadzane przez ICAP są krokiem w stronę coraz lepszej standaryzacji i precyzji w detekcji ANA. Systematyczna aktualizacja danych, edukacja oraz nowoczesne technologie wspierają lekarzy i diagnostów w codziennej pracy.
Firma EUROIMMUN wspiera rozwój i standaryzację badań ANA, oferując nowoczesne rozwiązania diagnostyczne, takie jak system EUROPattern, który umożliwia automatyczną identyfikację wzorów HEp-2 IFA oraz określanie miana przeciwciał.
Dbamy o wysoką jakość badań nie tylko poprzez innowacyjne technologie, ale także poprzez szeroką działalność edukacyjną. Organizujemy szkolenia stacjonarne oraz kursy on-line dostępne na platformie Akademia EUROIMMUN, zapewniając diagnostom laboratoryjnym i lekarzom dostęp do aktualnej, rzetelnej wiedzy z zakresu diagnostyki serologicznej.
Jesteśmy dumni, iż swoim działaniem możemy wspierać standaryzację i podnoszenie jakości diagnostyki ANA na polskim rynku.
Piśmiennictwo
- Andrade L.E.C. et al., Reflecting on a decade of the international consensus on ANA patterns (ICAP): Accomplishments and challenges from the perspective of the 7th ICAP workshop, Autoimmun Rev. 2024 Sep; 23 (9): 103608, doi: 10.1016/j.autrev.2024.103608, Epub 2024 Aug 24, PMID: 39187221.
- https://www.euroimmun.pl/icap-2024-nowosci-w-diagnostyce-ana-hep-2-ifa/?post_language=pl

Anna Kołtyś
Specjalista ds. Informacji Naukowej, Product Manager ds. Autoimmunologii
514 892 472