Tak jak w przypadku wielu zaburzeń psychicznych ciężko stwierdzić, co doprowadziło do ich wystąpienia, tak inaczej jest w przypadku zespołu stresu pourazowego, który rozwija się po doświadczeniu jakichś wyjątkowo ciężkich dla psychiki wydarzeń. Różne ostatecznie zdarzenia mogą prowadzić do wystąpienia PTSD, rozmaite bywają również i jego objawy.
Zespół stresu pourazowego (PTSD, wywodzące się od angielskiego post-traumatic stress disorder) rozwinąć się może tak naprawdę u każdego człowieka – doprowadzać do niego mogą bowiem różne spotykane w życiu sytuacje, które przekraczają zdolność danej osoby do adaptacji. Najczęściej za przyczyny zespołu stresu pourazowego uznaje się takie wydarzenia, jak np. udział w działaniach wojennych, gwałt czy uczestnictwo w jakimś wypadku (np. samochodowym). PTSD rozwijać się może jednak i wskutek całkowicie innych doświadczeń, takich jak np. przemoc domowa czy uzyskanie diagnozy jakiejś poważnej, przewlekłej choroby.
Tak jak PTSD rozwija się w związku z przeżyciem traumy, tak pewne osoby mogą mieć zwiększone ryzyko doświadczenia tej jednostki. Wśród czynników ryzyka wymienia się w tym przypadku m.in. dorastanie w dysfunkcyjnej rodzinie, doświadczanie przemocy w dzieciństwie czy ogólnie zwiększoną możliwość wystąpienia zaburzeń psychicznych ze względu na pojawianie się tego rodzaju jednostek u wielu członków rodziny.
Objawy zespołu stresu pourazowego
Zespół stresu pourazowego w znaczący sposób utrudnia pacjentowi zwyczajne funkcjonowanie – związane z nim dolegliwości miewają przewlekły charakter, a do tego mogą one towarzyszyć osobie z PTSD przez większość czasu. Pacjenci borykający się z tą jednostką odczuwać mogą nieustanny niepokój, możliwe jest u nich również poczucie wyczerpania i bezradności. Nierzadkie są objawy ze spektrum zaburzeń nastroju, takie jak obniżony nastrój czy drażliwość. Pacjenci mogą miewać trudności z koncentracją czy odizolowywać się od innych ludzi.
Istotą PTSD jest jednak to, iż pacjenci borykają się z nawracającymi wspomnieniami dotyczącymi traumatycznego wydarzenia. Występować u nich mogą tzw. flashbacki, zdarzać się mogą także koszmary o tematyce powiązanej z traumą. Charakterystyczne dla osób z zespołem stresu pourazowego bywa również unikanie przez pacjentów sytuacji, które kojarzą im się z traumatycznymi zdarzeniami.
Warto tutaj wspomnieć, iż objawy zespołu stresu pourazowego rozwijać się mogą z pewnym opóźnieniem – zwykle pojawiają się one po kilku-kilkunastu tygodniach od doświadczenia traumatycznego wydarzenia.
Leczenie zespołu stresu pourazowego
W leczeniu zespołu stresu pourazowego wykorzystywane są dwie metody: psychoterapia oraz farmakoterapia. Oddziaływania terapeutyczne zostały wymienione jako pierwsze nie bez powodu – stanowią one bowiem podstawową zalecaną pacjentom z PTSD metodę leczenia.
Tak jak terapia zdecydowanie może przynosić oczekiwane rezultaty, tak pojawiać się one mogą po stosunkowo długim czasie, a do tego dla wielu osób bywa ona po prostu bardzo trudna. Dodatkowo warto wspomnieć o tym, iż u niektórych pacjentów objawy zespołu stresu pourazowego bywają wyjątkowo nasilone, zdarza się także, iż miewają oni myśli samobójcze. Wtedy, gdy stan pacjenta wskazuje na taką konieczność, rozważyć można zastosowanie leczenia farmakologicznego. zwykle wykorzystywane są w tym przypadku leki przeciwdepresyjne, głównie z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), takie jak np. paroksetyna czy fluoksetyna. Stosowane u pacjentów mogą być jednak również i inne leki (zarówno przeciwdepresyjne o innych niż SSRI mechanizmach działania, jak i leki przeciwpadaczkowe).
lek. Tomasz Nęcki
Bibliografia:
„Psychiatria”, red. naukowa M. Jarema, J. Rabe-Jabłońska, wyd. PZWL, Warszawa 2011
„Psychiatria. Podręcznik dla studentów”, B. K. Puri, I. H. Treasaden, red. wyd. I polskiego J. Rybakowski, F. Rybakowski, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014
Linki:
https://czpfeniks.pl/psychiatryczny-oddzial-dzienny-kto-moze-leczyc-sie-w-takiej-placowce/
https://czpfeniks.pl/leczenie-zaburzen-lekowych/
https://czpfeniks.pl/lek-ktory-nie-ustepuje-zaburzenia-lekowe-uogolnione/
https://czpfeniks.pl/postepowanie-po-katastrofie-czym-jest-stres-pourazowy/
