Gromadzenie zbędnych przedmiotów, trudności z wyrzucaniem zepsutych urządzeń, kupowanie za dużo i na zapas – to tylko niektóre problemy patologicznego zbieractwa. Badanie opisane w Journal of Psychiatric Research wskazuje, iż objawy zaburzenia dotykają także osoby z ADHD. Zbieractwo współwystępuje z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi częściej, niż z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym.
Na czym polega patologiczne zbieractwo?
Syllogomania (hoarding disorder, HD) występuje u ok. 2,5% populacji w ciągu całego życia. Osoby dotknięte tym zaburzeniem gromadzą nadmierne ilości zbędnych przedmiotów, które według nich “jeszcze się przydadzą”. Mają też trudności z pozbywaniem się uszkodzonych rzeczy, kupowaniem artykułów “na czarną godzinę”, czy zbieraniem przedmiotów dla innych. Patologiczne zbieractwo może znacząco utrudniać funkcjonowanie i generować problemy w życiu społecznym, prywatnym czy zawodowym. Kiedyś uznawane było za podtyp zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego (OCD), ale od 2013 r. klasyfikowane jest jako odrębna jednostka pokrewna do OCD w klasyfikacji DSM-5.
W ostatnich latach zaczęto dostrzegać wiele powiązań między syllogomanią, a zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD). Pacjenci cierpiący na syllogomanię zgłaszają problemy z uwagą i funkcjami wykonawczymi, które, jak wiemy, są podstawowymi objawami u ADHDowców. Pojawiają się także problemy z poczuciem czasu lub nadmierny perfekcjonizm. Co więcej, u osób z patologicznym zbieractwem częściej diagnozuje się ADHD niż OCD. Badania prowadzone na populacji osób z ADHD wykazały, iż syllogomania jest trzecim najczęściej współwystępującym zaburzeniem, zaraz po zaburzeniach depresyjnych i obsesyjno-kompulsywnych. Można więc wnioskować, iż relacje między tymi trzema zaburzeniami są bardzo złożone.
Czytaj także: Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne: statystyki i wyzwania
Przebieg badania
Aby zgłębić ten problem, włosko — kanadyjski zespół naukowców postanowił porównać objawy zbieractwa występujące u osób z wcześniej wspomnianymi zaburzeniami. Do badania zaproszono 157 dorosłych: 57 pacjentów z ADHD, 50 z OCD, i 50 zdrowych osób stanowiących grupę kontrolną. Każdą z grup poproszono o wypełnienie kwestionariusza samoopisowego Saving Inventory Revised (SI-R), którym mierzono poziom występowania objawów patologicznego zbieractwa. Co więcej, dzięki innych kwestionariuszy diagnostycznych sprawdzano nasilenie objawów ADHD, OCD, a także nastrój i impulsywność u badanych.
Udowodniono, iż syllogomania współwystępuje znacznie częściej u dorosłych z ADHD (32,1%), niż u dorosłych z OCD (8%), czy zdrowych dorosłych (4%). Zależność ta utrzymywała się, choćby gdy zawężono kryteria diagnostyczne zbieractwa. Co ciekawe, ci ADHDowcy, u których stwierdzano współistniejące zaburzenie, mieli poważniejsze objawy ADHD i wyższe wyniki na skali impulsywności. U pacjentów z ADHD ogólnie częściej odnotowywano specyficzne objawy zbieractwa niż u pacjentów z OCD lub w grupie kontrolnej. Naukowcy zaznaczyli, iż w grupach badanych z zaburzeniami nie było różnicy między pacjentami, którzy przyjmowali lub nie przyjmowali leków. Terapia farmakologiczna nie wpływała na objawy zbieractwa.
Badanie miało także swoje ograniczenia. Niektóre zachowania, uznawane za objawy zbieractwa, mogą wynikać tak naprawdę z ADHD, co, według badaczy, wprowadzało niejasność do zebranych danych. Również użycie kwestionariuszy samoopisowych, w których badani samodzielnie oceniają swoje zachowanie, naraża wyniki na subiektywność badanych.
Czytaj także: Jakie choroby i zaburzenia psychiczne występują często u osób z ADHD?
Co z tego wynika?
Podsumowując, artykuł opublikowany w Journal of Psychiatric Research wskazuje na silniejszy związek zaburzenia, jakim jest zbieractwo, z ADHD niż z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym. W jednym z wywiadów autor badania zaznacza, iż należy bardziej zwrócić uwagę na objawy zbieractwa u pacjentów z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Wyniki z pewnością otwierają nowe perspektywy dla leczenia syllogomanii i zachęcają do dalszych badań nad źródłem tego zaburzenia.
Czytaj także: 7 sposobów na porządek w lodówce dla osób z ADHD
