Białko beta-amyloidowe od dekad jest uznawane za głównego winowajcę w rozwoju choroby Alzheimera, niszcząc neurony i prowadząc do utraty pamięci. Naukowcy odkryli jednak coś, co zmienia dotychczasowe postrzeganie tego związku.
Najnowsze badania, opublikowane w prestiżowym czasopiśmie „Cancer Research”, rzucają jednak zupełnie nowe światło na tę czarną owcę biochemii. Naukowcy z Medical University of South Carolina (MUSC) Hollings Cancer Center odkryli, iż to samo białko, które sieje spustoszenie w mózgu, może „odmładzać” komórki odpornościowe, czyniąc je super-skutecznymi w walce z nowotworami.
Ten medyczny paradoks – fakt, iż pacjenci z chorobą Alzheimera znacznie rzadziej zapadają na raka – intrygował naukowców od lat. Badacze z Hollings Cancer Center postanowili w końcu znaleźć jego przyczynę. Po przeanalizowaniu danych z pięciu lat ogólnokrajowych ankiet odkryli, iż dorośli po 59. roku życia z diagnozą Alzheimera byli aż 21 razy mniej narażeni na rozwój nowotworu niż ich rówieśnicy. To nie mógł być przypadek.
Co dzieje się w naszych komórkach?
Kluczem do zagadki okazały się limfocyty T – wyspecjalizowane komórki naszego układu odpornościowego, których zadaniem jest tropienie i niszczenie komórek nowotworowych.
Niestety, z wiekiem limfocyty T tracą swoją moc. W ich wnętrzu dochodzi do nadaktywacji procesu zwanego mitofagią, który można porównać do zbyt gorliwej ekipy sprzątającej. Zamiast usuwać tylko uszkodzone „elektrownie” komórkowe (mitochondria), zaczyna ona pozbywać się także tych w pełni sprawnych. W efekcie komórki odpornościowe słabną i stają się mniej skuteczne w walce z rakiem.
Dowody z laboratorium
Naukowcy przeprowadzili serię eksperymentów na myszach, które miały cechy podobne do choroby Alzheimera. Okazało się, iż nowotwory rosły w ich organizmach znacznie wolniej.
Co więcej, gdy badacze pobrali limfocyty T od myszy z „Alzheimerem” i przeszczepili je chorym na raka, zdrowym myszom, ich guzy również zaczęły się kurczyć. To był ostateczny dowód na to, iż za antynowotworową tarczę odpowiada właśnie układ odpornościowy, a nie inne czynniki związane z chorobą neurodegeneracyjną.
Zatem wspomniany beta-amyloid, główny czynnik degeneracyjny neuronów w chorobie Alzheimera nie jest jednocześnie lekarstwem na raka, to bardziej złożona kwestia. Białko ma jednak zdaniem naukowców korzystny wpływ na kondycję komórek układu odpornościowego, a te – w pełni sprawne – znacznie lepiej radzą sobie z detekcją i usuwaniem nowotworów.
Jak działa ten mechanizm?
Okazało się, iż beta-amyloid zachowuje się w limfocytach T zupełnie inaczej niż w mózgu. Zamiast szkodzić, wnika do mitochondriów i działa jak hamulec bezpieczeństwa, blokując nadgorliwą „ekipę sprzątającą” (mitofagię).
Dzięki temu komórki odpornościowe nie tracą swoich źródeł energii, pozostają zdrowe, w pełni funkcjonalne i gotowe do walki z rakiem. Co ciekawe, ten sam efekt zaobserwowano, analizując komórki pobrane od starszych pacjentów – u osób z Alzheimerem limfocyty T wyglądały i działały jak komórki osób znacznie młodszych.
Nadzieja na przyszłość
Jeszcze raz warto podkreślić, iż nikt nie sugeruje, iż choroba Alzheimera jest lekarstwem na raka. Jednak zrozumienie tego mechanizmu otwiera zupełnie nowe drzwi dla medycyny. Odkrycie sugeruje, iż w przyszłości możliwe będzie opracowanie terapii, które naśladują ochronne działanie beta-amyloidu w układzie odpornościowym. Mogłoby to prowadzić do stworzenia leków „odmładzających” limfocyty T, co zrewolucjonizowałoby immunoterapię nowotworów, zwłaszcza u osób starszych.
Zainteresowanych odsyłam zarówno do wspomnianego „Cancer Research” jak i informacji z MUSC Hollings Cancer Center.
Microsoft: sztuczna inteligencja potrafi ominąć zabezpieczenia i stworzyć biologiczne zagrożenia „zero-day”
Jeśli artykuł Zaskakujący paradoks medycyny. Białko odpowiedzialne za Alzheimera może chronić przed rakiem nie wygląda prawidłowo w Twoim czytniku RSS, to zobacz go na iMagazine.
