Znaczenie postu
Choć post kojarzy się dziś głównie z modnymi dietami i walką z nadprogramowymi kilogramami, to jego korzenie sięgają głęboko w historię ludzkości - od rytuałów religijnych po próby leczenia chorób przewlekłych. Od dawna podejrzewano, iż czasowa całkowita rezygnacja z pożywienia, może przynosić korzyści zdrowotne, jednak wciąż były to raczej przesłanki niepoparte konkretnymi dowodami naukowymi...
Dwunastu ochotników i nowe badanie
Co tak naprawdę dzieje się w ludzkim ciele, kiedy przestajemy jeść? To zagadnienie postanowili zgłębić badacze z Queen Mary University w Londynie i Norweskiej Szkoły Nauk o Sporcie. W siedmiodniowym badaniu, którego wyniki opublikowano na łamach renomowanego Nature Metabolism, śledzono (przed, w trakcie i po zakończeniu postu) niemal 3000 białek krążących we krwi dwunastu zdrowych ochotników. Dzięki ich identyfikacji naukowcy mogli przewidzieć potencjalne korzyści zdrowotne długotrwałego postu, integrując te dane z informacjami genetycznymi z dużych badań populacyjnych.Reklama
Co dzieje się z ciałem podczas postu?
Już po trzech dniach postu organizm, zgodnie z przewidywaniami, przestawił się z czerpania energii z glukozy na wykorzystywanie tłuszczu zapasowego. Ochotnicy tracili na wadze średnio 5 - 7 kg - była to zarówno tkanka tłuszczowa, jak i beztłuszczowa masa ciała. Co istotne, trzy dni po zakończeniu postu, kiedy uczestnicy wrócili do normalnego jedzenia, masa tłuszczu pozostała niższa, a beztłuszczowa masa ciała niemal w całości się odbudowała.
Po raz pierwszy udało się także tak wyraźnie uchwycić, jak intensywnie organizm reaguje na pełne ograniczenie kalorii, mniej więcej po trzecim dniu postu zauważono istotne zmiany w poziomach białek krążących we krwi. Co trzecie z analizowanych białek zmieniało swoją aktywność, a procesy te obejmowały niemal wszystkie układy i narządy. Co ciekawe, choć reakcje były wspólne dla wszystkich badanych, pojawiły się też unikalne wzorce wykraczające poza samą utratę masy ciała - np. zmiany w białkach strukturalnych neuronów w mózgu.
Wnioski z badania. Czy warto pościć?
Na podstawie wyników przedstawionego badania można pokusić się o wniosek, iż post, jeżeli stosowany mądrze i pod fachowym nadzorem, może nieść ze sobą coś więcej niż tylko spadek wagi. Tymczasowa rezygnacja z pokarmu wydaje się wpływać na ciało na głębszym, molekularnym poziomie - uruchamiając zmiany, które obejmują niemal wszystkie układy ciała. Choć spektakularne efekty pojawiają się zwykle po kilku dniach pełnego postu, już krótsze formy, takie jak post przerywany, mogą być obiecującym narzędziem wspierającym zdrowie metaboliczne.
Warto jednak zaznaczyć, iż dotychczasowe metaanalizy nie wykazały jednoznacznej przewagi postu przerywanego (trwającego do 48 godzin) nad klasycznym ograniczeniem kalorii, jeżeli chodzi o zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-metabolicznych. Mimo to rośnie liczba doniesień, iż tygodniowe posty z minimalnym spożyciem kalorii mogą poprawiać parametry metaboliczne, choć często są to efekty przejściowe. W badaniach molekularnych zauważono bowiem, iż wiele białek po powrocie do jedzenia wraca do poziomu wyjściowego, co sugeruje, iż trwałe korzyści zdrowotne mogą wymagać nie tylko chwilowego ograniczenia kalorii, ale dłuższej, ukierunkowanej modyfikacji konkretnych szlaków biologicznych.
Post? Po pierwsze bezpieczeństwo
Aby post przyniósł korzyści, a nie szkody, powinien być konsultowany odpowiedzialnie - najlepiej w konsultacji z lekarzem lub dietetykiem, szczególnie u osób z chorobami przewlekłymi lub zaburzeniami metabolicznymi, u których może być wręcz kategorycznie zabroniony. Poza tym, zanim ogłosimy post remedium na większość problemów, warto wstrzymać entuzjazm i poczekać na wnioski płynące z kolejnych badań.
Źródła:
Pietzner M, Uluvar B, Kolnes KJ, Jeppesen PB, Frivold SV, Skattebo Ø, Johansen EI, Skålhegg BS, Wojtaszewski JFP, Kolnes AJ, Yeo GSH, O'Rahilly S, Jensen J, Langenberg C. Systemic proteome adaptions to 7-day complete caloric restriction in humans. Nat Metab. 2024 doi: 10.1038/s42255-024-01008-9.
CZYTAJ TAKŻE:
Pij przy cukrzycy, insulinooporności i na diecie. Naturalnie zbija cukier
