Zarząd Związku Województw RP apeluje o zapewnienie stabilnego finansowania opieki psychiatrycznej

Zarząd Związku Województw Rzeczypospolitej Polskiej przyjął stanowisko z dnia 29 października 2025 r. w sprawie opieki psychiatrycznej, w którym wyraża poparcie dla postulatów Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego oraz apeluje do Ministra Zdrowia o zapewnienie stabilności finansowej i organizacyjnej systemu opieki psychiatrycznej w Polsce.

Zarząd Związku poparł uchwałę nr 3 Walnego Zgromadzenia Delegatów Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego z 3 września 2025 r., dotyczącą przedłużenia programu pilotażowego w Centrach Zdrowia Psychicznego (CZP). Samorządy województw z zadowoleniem przyjęły fakt, iż postulaty środowiska psychiatrycznego zostały częściowo uwzględnione — Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało bowiem kontynuację programu pilotażowego do 31 grudnia 2026 r.

Brak precyzyjnych informacji o finansowaniu

Zarząd Związku wskazuje jednak, iż w komunikacie Ministerstwa nie określono wysokości środków finansowych przeznaczonych na realizację programu w 2026 r. oraz nie wyjaśniono zasad włączania do pilotażu nowych ośrodków — w tym tych, które już zostały wskazane w rozporządzeniu jako CZP, ale dotychczas nie zawarły umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia.

W swoim stanowisku Związek zwraca się do Ministra Zdrowia o przedstawienie informacji dotyczących:

1. środków finansowych przewidzianych w budżecie NFZ na rok 2026 na realizację programu pilotażowego CZP,

2. zasad i procedury włączania nowych ośrodków do pilotażu.

Nierówności w dostępie do opieki

Zarząd Związku podkreśla, iż w tej chwili zasięg terytorialny Centrów Zdrowia Psychicznego obejmuje jedynie około 51% populacji kraju, co oznacza, iż niemal połowa mieszkańców Polski przez cały czas żyje poza obszarem objętym modelem środowiskowym. Utrzymywanie pilotażu w dotychczasowym tempie – jak zaznaczono – prowadzi do utrwalenia tzw. „białych plam” na mapie opieki psychiatrycznej oraz ogranicza dostęp do leczenia środowiskowego i oddziałów dziennych.

Związek zwraca także uwagę, iż obecny sposób finansowania premiuje duże ośrodki obejmujące rozległe terytoria, jednocześnie dyskryminując mniejsze szpitale psychiatryczne, które mimo posiadanego potencjału nie mogą przystąpić do programu pilotażowego.

Ryzyko ograniczenia środków finansowych

Zarząd Związku Województw RP wyraził poważne zaniepokojenie projektowanym zmniejszeniem finansowania opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień w 2026 r..
Z danych wynika, iż plan finansowy NFZ na rok 2026 przewiduje na ten cel kwotę 7,97 mld zł, co stanowi 3,96% kosztów świadczeń ogółem. To o blisko 1,15 mld zł mniej niż łączna kwota przewidziana w roku 2025 na finansowanie opieki psychiatrycznej oraz programu pilotażowego CZP. Takie zmniejszenie środków – zdaniem Związku – stanowiłoby poważne zagrożenie dla funkcjonowania systemu lecznictwa psychiatrycznego.

Apel o współpracę i stabilne decyzje

Niepokój samorządów budzi również praktyka niektórych oddziałów wojewódzkich NFZ, które – wbrew obowiązującym przepisom – odmawiają zawierania umów z ośrodkami wskazanymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia. W efekcie pacjenci z tych obszarów są pozbawieni dostępu do nowoczesnego modelu środowiskowej opieki psychiatrycznej.

Zarząd Związku Województw RP apeluje do Ministra Zdrowia o pilne działania mające na celu uspokojenie nastrojów w środowisku psychiatrycznym oraz wprowadzenie zmian w realizacji programu pilotażowego, tak aby odpowiadały one rzeczywistym potrzebom społecznym.

– Troska o zdrowie psychiczne społeczeństwa wymaga przejrzystych decyzji, stabilnego finansowania i współpracy wszystkich zaangażowanych stron. Zmiana modelu opieki psychiatrycznej nie może pomijać roli szpitali psychiatrycznych, które stanowią najważniejsze ogniwo w systemie i uczestniczą w kształceniu kadr – podkreśla w swoim stanowisku Zarząd Związku Województw RP.

Stanowisko zostało skierowane do Minister Zdrowia Jolanty Sobierańskiej-Grendy.

Pełna treść stanowiska Zarządu Związku Województw RP:

https://polskieregiony.pl/wp-content/uploads/2025/10/Stanowisko-Zarzadu-w-sprawie-op.-psychiat.pdf