Zapalenie korzonków

Zapalenie korzonków to często stosowana, potoczna nazwa odnosząca się do uszkodzenia lub ucisku korzeni nerwowych, czego konsekwencją jest silny, promieniujący ból. Inne nazwy wykorzystywane w opisywaniu tej dolegliwości to ból korzonków, rwa kulszowa oraz zespoły korzeniowe. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się ortopeda oraz neurolog, nierzadko we współpracy z fizjoterapeutą.

Czym są korzonki?

Wiele osób z bólami kręgosłupa i okolicy pleców posługuje się terminem „korzonki”, jednak w praktyce mało kto zdaje sobie sprawę czym one tak naprawdę są. Otóż korzonki to nic innego jak włókna nerwowe odchodzące od rdzenia kręgowego, przechodzące parzyście przez otwory kręgowe po obu stronach kręgosłupa. Wyróżnia się 2 korzenie brzuszne (włókna ruchowe) oraz 2 korzenie grzbietowe (włókna czuciowe). Niestety, nie są one niczym osłonięte czy chronione, dlatego nietrudno o ich uszkodzenie czy podrażnienie.

Zapalenie korzonków – przyczyny

Ucisk na tak delikatne struktury gwałtownie powoduje przykre dolegliwości, intensywnie odczuwane przez pacjenta. Możliwymi przyczynami zapalenia korzonków są:

• gwałtowny ruch, np. podniesienie bardzo ciężkiego przedmiotu, co powoduje nagłe uszkodzenie krążka międzykręgowego;
• choroby zapalne stawów, kości i tkanek miękkich okolicy kręgosłupa;
• infekcje wirusowe i bakteryjne, także ogólnoustrojowe;
• brak aktywności fizycznej, długotrwałe przebywanie w jednej pozycji (np. zgarbiona pozycja podczas pracy przed komputerem);
• choroba zwyrodnieniowa stawów;
• choroby autoimmunologiczne;
• dyskopatia;
• skolioza;
• błędnie wykonywany trening fizyczny, bez zachowania ergonomii ruchów i prawidłowych wzorców ruchowych.

Takich przyczyn jest jednak znacznie więcej. Bardzo często korzonki nerwowe ulegają podrażnieniu wskutek przewlekłych chorób ogónoustrojowych. Zdecydowanie najczęściej przyczyną zapalenia korzonków jest jednak przepuklina krążka międzykręgowego. Krążki te lokalizują się pomiędzy sąsiednimi kręgami kręgosłupa, zapewniając mu odpowiednią amortyzację i ruchomość. Zbudowane są z pierścienia włóknistego i jądra miażdżystego. Określonych przypadkach dochodzi do przerwania pierścienia włóknistego i przesunięcia się jego zawartości (czyli jądra miażdżystego) na zewnątrz. Jądro miażdżyste po zmianie swojej pozycji może uciskać na korzenie nerwowe lub je podrażniać.

Zapalenie korzonków – rodzaje i objawy

Termin „zapalenie korzonków” jest bardzo rozległy i nie wskazuje na żadną konkretną dolegliwość. Dzieje się tak, ponieważ korzenie nerwowe lokalizują się na całym przebiegu kręgosłupa i każdy z nich może ulec uszkodzeniu. Najczęściej zespoły korzeniowe dzieli się na:

• zespoły korzeniowe kończyn górnych – tzw. rwa ramienna. Pojawia się silny ból promieniujący do całej kończyny górnej, łopatki oraz niekiedy szyi, czemu towarzyszy bolesność kręgosłupa w odcinku szyjnym, zwłaszcza podczas wykonywania nim ruchów;
• zespoły korzeniowe kończyn dolnych – tzw. rwa kulszowa oraz rwa udowa. Pojawia się silny ból promieniujący do pośladka i tylnej strony uda (w przypadku rwy kulszowej) oraz do pośladka, przedniej części uda i stawu kolanowego (w przypadku rwy udowej).

Ponadto mianem zapalenia korzonków można określić radikulopatię lędźwiową, czyli ucisk / uszkodzenie korzeni nerwowych w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Schorzenie pojawia się głównie u osób starszych, zwykle jako konsekwencja chorób degeneracyjnych kręgosłupa.

Zobacz również: Zespół korzeniowy i rzekomokorzeniowy.

Zapalenie korzonków – diagnostyka

Aby móc rzetelnie zdiagnozować zapalenie korzonków należy wykonać badanie RTG lub tomografię komputerową okolicy, którą podejrzewa się u patologię. Najczęściej zaleca się pacjentom wykonanie badań obrazowych całego kręgosłupa, co daje lekarzowi pogląd na ogólną sytuację zdrowotną danej osoby. Fizjoterapeuta jest w stanie wstępnie rozpoznać zapalenie korzonków na podstawie testów funkcjonalnych. Przykładowo, na rwę kulszową wskazuje dodatni objaw Laseque’a, natomiast na rwę udową wskazuje dodatni objaw Mackiewicza.

Zapalenie korzonków – leczenie

Większość przypadków zapalenia korzonków można leczyć u fizjoterapeuty z dobrym rokowaniem. Od pacjenta wymaga się jednak sumienności i regularności, szczególnie w zakresie wykonywania ćwiczeń zaleconych do domu oraz modyfikacji życia codziennego (np. unikanie dźwigania ciężkich przedmiotów czy schylania się przez zgięcie pleców). Fizjoterapeuta dzięki terapii manualnej (dobrze sprawdza się terapia metodą Kaltenborn-Evjenth), kinezyterapii, różnego rodzaju masaży oraz kinesiotapingu jest w stanie znieść dolegliwości bólowe i na tyle wzmocnić mięśnie grzbietu, aby nie dochodziło do podrażnień w przyszłości. Jedynie zaawansowane przypadki (znaczne wysunięcie jądra miażdżystego, złamania trzonów kręgów itd.) wymagają interwencji chirurgicznej.

W warunkach domowych można doraźnie wspomagać się ciepłymi lub zimnymi okładami (w zależności od preferencji i efektów), elektrostymulacją (coraz częściej pacjenci decydują się na zakup przenośnych aparatów do metody TENS) oraz masażami (np. leżenie na macie do akupresury). Można również smarować bolesne miejsca maściami przeciwzapalnymi i przeciwbólowymi. Należy jednak pamiętać, iż domowe metody nie usuną przyczyny problemu. Długoterminowo pomoże wyłącznie wizyta u specjalisty.

	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej adekwatności lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, iż skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...
	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, iż wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Domżał T., Neurologiczne postępowanie w bólach krzyża — standardy i zalecenia, Polski Przegląd Neurologiczny, 2/2010.
2. Miller M., Ortopedia Miller, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2020.
3. Hueter-Becker A., Doelken M., Badanie kliniczne w fizjoterapii, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2018.
4. Kwolek A., Rehabilitacja medyczna, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2013.