Właściwe żywienie przekłada się na jakość życia pacjenta onkologicznego, sprzyja wzmocnieniu jego układu immunologicznego, ułatwia walkę z chorobą i zwiększa szanse na wyleczenie.
Żywienie pacjentów z chorobą nowotworową zaleca się dostosować do prowadzonego leczenia, wspomagając tym samym efekt terapii oraz minimalizując jej skutki uboczne.
Poznaj szczegółowe zalecenia żywieniowe w trakcie leczenia choroby nowotworowej.
Zalecenia dotyczące żywienia w trakcie leczenia onkologicznego
Choroby nowotworowe leczy się stosując operacje chirurgiczne, radioterapię oraz leczenie systemowe (chemioterapię, hormonoterapię, immunoterapię). Wszystkie metody leczenia nowotworów mogą wpływać na stan odżywienia pacjenta i zwiększać ryzyko wystąpienia niedoborów składników odżywczych.
Z uwagi na odmienne mechanizmy działania różnych strategii terapeutycznych, wyodrębniono szczegółowe zalecenia dotyczące żywienia dla poszczególnych terapii onkologicznych.
Wspólne pozostają cele żywieniowe dla pacjentów z nowotworem złośliwym:
- Utrzymanie masy ciała i poprawa stanu odżywienia
- Zmniejszenie katabolizmu
- Uzupełnianie strat składników odżywczych powstających podczas terapii
- Spożywanie dostatecznej ilości białka, węglowodanów, tłuszczów, witamin i składników mineralnych
- Utrzymanie równowagi wodno-elektrolitowej
Zalecenia żywieniowe dla chorych poddanych operacji onkologicznej
Zapewnienie optymalnego żywienia w okresie okołooperacyjnym wymaga modyfikacji dietetycznych w zależności od zdolności organizmu pacjenta do przyjmowania pożywienia i wchłaniania składników odżywczych.
Procedury chirurgiczne wpływają na funkcje poszczególnych narządów, co może przyczyniać się do zmniejszenia spożycia żywności i redukcji masy ciała.
- Zabiegi operacyjne w okolicach jamy ustnej i szyi powodują trudności z gryzieniem, żuciem i połykaniem, co może wymagać żywienia z wykorzystaniem zgłębnika.
- Resekcja żołądka powoduje powstanie tzw. zespołu małego żołądka, co wymaga spożywania małych i częstych posiłków oraz przyjmowania płynów między posiłkami.
- W przypadku resekcji jelita cienkiego, której towarzyszy biegunka i zespół złego wchłaniania, zaleca się stosowanie żywienia dojelitowego opartego na dietach peptydowych lub elementarnych.
- Zabiegi, którym towarzyszy wytworzenie kolonostomii (rak jelita grubego) są wskazaniem do stosowania specjalnych diet i preparatów odżywczych.
W przypadku nowotworu przełyku, w okresie okołooperacyjnym, do czasu odzyskania możliwości podaży pożywienia drogą doustną, pacjenci żywieni się dojelitowo
Warto dodać, iż suplementacja wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi z rodziny omega-3 przed operacją może poprawić stan odżywienia, zmniejszyć stan zapalny oraz zwiększyć odpowiedź immunologiczną zarówno przed, jak i po operacji.
Na rynku dostępne są specjalne diety kompletne pod względem odżywczym np. Impact Oral przeznaczone dla pacjentów chirurgicznych w okresie okołooperacyjnym.
Zalecenia dotyczące żywienia w trakcie chemioterapii
Chemioterapia to leczenie systemowe, które wpływa na cały organizm. Chemioterapeutyki zaburzają proces podziału komórek nowotworowych, ale mogą także oddziaływać na komórki zdrowe.
Negatywny wpływ cytostatyków na przewód pokarmowy prowadzi do wystąpienia biegunek, zaparć, pogorszenia trawienia i utrudnionego wchłaniania składników pokarmowych. Występowanie wymiotów i biegunek sprzyja zaburzeniom gospodarki wodno-elektrolitowej.
Warto pamiętać, iż pacjenci w dobrym stanie odżywienia lepiej tolerują trudne leczenie chemioterapią.
Dieta stosowana u chorych leczonych cytostatykami, niedożywionych i zagrożonych niedożywieniem, powinna uwzględniać zwiększone zapotrzebowanie energetyczne i odpowiednią podaż białka. Zaleca się, aby w zależności od występujących objawów ubocznych leczenia, zawierała zalecenia diety łatwostrawnej.
Odpowiednia ilość pełnowartościowego i łatwo przyswajalnego białka może wspomóc poprawę funkcji uszkodzonych w czasie terapii.
Dieta w trakcie chemioterapii powinna składać się z przynajmniej 5 posiłków dziennie, komponowanych z jak najmniej przetworzonych produktów, o urozmaiconym smaku, kolorze i konsystencji. W czasie chemioterapii nie należy spożywać alkoholu.
Zmiany w odczuwaniu smaku i węchu u pacjentów poddanych terapii onkologicznej mogą powodować niechęć do jedzenia. Wsparciem w takiej sytuacji są dostępne na rynku preparaty odżywcze. Ich specjalne formuły zaspokajają potrzeby żywieniowe pacjentów w trakcie terapii przeciwnowotworowej i dostarczają niezbędnych składników diety.
Przykład stanowi Resource® Refresh – żywność specjalnego przeznaczenia medycznego do postępowania dietetycznego u pacjentów onkologicznych z zaburzeniami zmysłu smaku związanymi z radioterapią lub chemioterapią, niedożywionych lub z ryzykiem wystąpienia niedożywienia. Resource® Refresh został opracowany z udziałem i dla pacjentów onkologicznych.
CZYTAJ WIĘCEJ: ŻYWIENIE W TRAKCIE CHEMIOTERAPII
Zalecenia żywieniowe w trakcie leczenia radioterapią
Podobnie jak w przypadku chemioterapii, komórki stale proliferujące są najbardziej wrażliwe na działanie promieniowania. W przypadku radioterapii efekt toksyczny leczenia ograniczony jest jednak do napromieniowanego regionu ciała.
Radioterapia głowy, klatki piersiowej, przełyku i przewodu pokarmowego może utrudniać przyjmowanie pożywienia. Problemy z żuciem i przełykaniem są związane z zapaleniem i owrzodzeniem jamy ustnej, zapaleniem przełyku oraz zmniejszeniem wydzielania śliny.
Naświetlaniom towarzyszą często zaburzenia łaknienia, odczuwania smaku i zapachu, nudności, wymioty i biegunki.
Problemy z przyjmowaniem pożywienia i płynów zwiększają ryzyko odwodnienia i mogą wymagać dożylnej podaży płynów i elektrolitów. Przy znacznym uszkodzeniu przełyku lub jego niedrożności wprowadza się żywienie dożołądkowe z wykorzystaniem przetoki odżywczej
Analogicznie jak w przypadku pacjentów stosujących chemioterapię, chorzy poddani radioterapii powinni wyłączyć z diety potrawy przygotowywane z wykorzystaniem zabronionych w diecie lekkostrawnej technik kulinarnych, a także słodycze, alkohol, mocną kawę i napoje gazowane.
U pacjentów onkologicznych z zaburzeniami zmysłu smaku po radioterapii, niedożywionych lub z ryzykiem wystąpienia niedożywienia warto rozważyć zastosowanie żywności specjalnego przeznaczenia medycznego np. Resource® Refresh.
Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Stosować pod kontrolą lekarza. Resource® Refresh: Do postępowania dietetycznego u pacjentów onkologicznych z zaburzeniami zmysłu smaku związanymi z radioterapią lub chemioterapią, niedożywionych lub z ryzykiem niedożywienia. Impact® Oral: Do postępowania dietetycznego w stanach niedożywienia lub ryzyku niedożywienia u pacjentów chirurgicznych w okresie okołooperacyjnym.
PRZEJDŹ DO: ŻYWIENIE A NOWOTWORY
