Zalecenia żywieniowe dla dzieci z cukrzycą typu 1 opierają się na wytycznych, które opracowywane są przez towarzystwa naukowe. Zgodnie z zaleceniami PTD* oraz ISPAD** zasady żywienia dzieci chorych na cukrzycę typu 1 nie różnią od ogólnie obowiązujących zasad żywienia dzieci zdrowych. Różnicę stanowi konieczność uwzględnienia i podania odpowiednich dawek insuliny do spożywanych posiłków. Edukacja dzieci i ich rodziców powinna skupiać się na poznaniu zasad zdrowego żywienia, prawidłowej kompozycji i harmonogramu posiłków oraz liczeniu WW i WBT, aby jak najdokładniej zabezpieczyć posiłek insuliną.
Dzieci najskuteczniej uczą się poprzez naśladowanie. Zasady zdrowego żywienia powinny obejmować całą rodzinę, a nie tylko dziecko.
Żywienie kształtuje zdrowie i jakość życia. Odpowiednio dopasowana dieta gwarantuje prawidłowe wzrastanie i rozwój fizyczny Twojego dziecka. Wspomaga rozwój psychoemocjonalny. Prawidłowy sposób żywienia zmniejsza również ryzyko chorób cywilizacyjnych w przyszłości. Najważniejszą rolę w kształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych odgrywają rodzice. Dzieci odtwarzają Twoje zachowania, naśladują Cię. Skutecznie przekażesz adekwatne zachowania żywieniowe swoim dzieciom, wówczas kiedy sam będziesz się do nich stosować. Pamiętaj, iż przykład idzie z góry. Pozwalaj dziecku pomóc sobie w przygotowywaniu posiłków. Nawiązuj w rozmowach, iż posiłki, które składają się ze zdrowych produktów wpływają na lepsze samopoczucie. Tłumacz dziecku, iż dzięki stosowaniu zdrowej diety będzie miało więcej siły. Warto uświadamiać dzieci, iż prawidłowe żywienie pomaga osiągać lepsze wyniki w nauce, na sprawdzianach czy zawodach sportowych. Róbcie wspólnie zakupy w sklepach spożywczych. Tłumacz przy okazji dlaczego wybierasz te, a nie inne produkty i co wpływa na Twoje wybory. Analizuj ze starszymi dziećmi etykiety. Dzieci są zainteresowane i bardzo zaangażowane w tych czynnościach – wykorzystaj to.
Poznaj zasady zdrowego żywienia:
- Regularne spożywanie posiłków
- Spożywanie warzyw i owoców pamiętając, iż stosunek warzyw do owoców wynosi 3:1
Warzywa i owoce najlepiej spożywać w postaci surowej, gotowane al dente lub na parze - Spożywanie produktów zbożowych, zwłaszcza pełnoziarnistych
- Uwzględnienie w diecie mleka i produktów mlecznych, takich jak kefir, jogurt naturalny.
Mleko można zastąpić napojami roślinnymi wzbogaconymi w wapń i witaminy - Ograniczenie spożycia mięsa, zwłaszcza czerwonego i przetworzonych produktów mięsnych – wędliny, kiełbasy.
Zalecane są chude gatunki: kurczak, indyk. Mięso powinno być dodatkiem do warzyw, a nie podstawowym składnikiem dania.
Zamiast mięsa zaleca się spożywanie nasion roślin strączkowych
(różne odmiany fasoli, groch, bób, ciecierzyca, soczewica, soja), ryb oraz jaj - Unikanie cukrów, słodkich napojów oraz słodyczy
Wysoko przetworzone słodycze sklepowe warto zamieniać na słodycze wykonane w domu samodzielnie - Ograniczenie spożycia tłuszczów zwierzęcych – zastąpić tłuszczami roślinnymi
- Niedosalanie potraw, zamiast tego używanie ziół, które oprócz poprawy smaku zawierają cenne składniki
U starszych dzieci często zaleca się stopniowe ograniczenie dosalania potraw,
u młodszych staramy się od początku wyrabiać preferencje do smaku mało słonego - Picie odpowiednich ilości wody
Harmonogram posiłków
Rozkład posiłków zależy od trybu życia dziecka. zwykle przyjmuje się 3 posiłki główne (śniadanie, obiad, kolacja) oraz 2 posiłki uzupełniające (II śniadanie i podwieczorek). Ponieważ stabilność glikemii zależy od jedzenia, zaleca się aby posiłki spożywać regularnie, w miarę możliwości o stałych porach. Zbyt częste posiłki uniemożliwiają utrzymywanie prawidłowych stężeń cukru we krwi. Śniadanie najlepiej podać dziecku do 30 minut po przebudzeniu. Warto wspomnieć, iż częste pomijanie śniadań jest czynnikiem ryzyka nadwagi i otyłości. Kolację dziecko powinno zjeść 2 godziny przed snem.
Prawidłowa kompozycja posiłków
Dzieci powinny zjadać urozmaicone posiłki, dobrze zbilansowane pod względem wartości odżywczych. Dania zawierające zbyt dużo węglowodanów powodują bardzo szybki wzrost stężenia cukru we krwi bezpośrednio po posiłku. Zbyt duża ilość tłuszczów może wywołać hiperglikemię w ciągu 3-6 godzin po jedzeniu. Unika się podawania posiłków jednoskładnikowych, z wyjątkiem sytuacji takich jak hipoglikemia. U chorych na cukrzycę zaleca się komponowanie posiłków z produktów węglowodanowych o małym indeksie i ładunku glikemicznym. Produkty o dużym IG nie są zalecane, ponieważ po ich spożyciu cukier rośnie gwałtownie. Zwiększają też zapotrzebowanie na insulinę. Szczególnie niekorzystne jest spożycie węglowodanów o wysokim IG na śniadanie. Posiłki prawidłowo zbilansowane, zawierające węglowodany, białka, tłuszcze oprócz tego, iż pomagają w utrzymywaniu prawidłowej glikemii, dają też dłuższe uczucie sytości.
1. Węglowodany
pieczywo, kasza, ryż, makaron, płatki owsiane, owoce i warzywa, mąka
2. Białko
mięso, ryby, jaja, mleko, jogurt, kefir, maślanka, ser żółty, nasiona roślin strączkowych, tofu, nasiona i orzechy
3. Tłuszcze
oleje, masło, awokado, orzechy i pestki, tłuste ryby
Wielkość porcji zmienia się wraz z wiekiem dziecka. Dla dzieci w wieku 2-6 lat przyjmuje się, iż 1 porcja warzyw, owoców czy produktów zbożowych na główne posiłki to 1 łyżka stołowa na każdy rok życia dziecka. Dla dwulatka będą to odpowiednio 2 łyżki stołowe, dla sześciolatka 6. jeżeli po zjedzeniu podstawowej porcji dziecko jest głodne podajemy dokładkę.
Przykłady 1 porcji dla dzieci w wieku 2-3 lat
Produkty mleczne:
120 ml mleka
120 ml jogurtu naturalnego
100 g sera twarogowego
15 g sera żółtego
Mięso, ryby, jaja:
2-3 łyżki mięsa
2-3 łyżki ryby
pół lub 1 jajko
Warzywa i owoce:
2-3 łyżki gotowanych warzyw
kilka kawałków surowych warzyw
pół lub 1 mały owoc
Produkty zbożowe:
pół lub 1 kromka chleba pełnoziarnistego
pół lub 1 tortilla
2-3 łyżki kaszy gotowanej
Przykłady 1 porcji dla dzieci w wieku 4-6 lat
Produkty mleczne:
120-180 ml mleka
120-180 ml jogurtu naturalnego
15-30 g sera żółtego
Mięso, ryby, jaja:
4-6 łyżek mięsa
4-6 łyżek ryby
1-2 jajka
Warzywa i owoce:
4-6 łyżek gotowanych warzyw
kilka kawałków surowych warzyw
pół lub 1 mały owoc
Produkty zbożowe:
1 kromka chleba pełnoziarnistego
1 tortilla
4-6 łyżek kaszy gotowanej
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:Standardowy;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:8.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:107%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
Ilość porcji na dzień - naucz się świadomie bilansować i komponować jadłospis Twojego dziecka.
Produkty zbożowe – 5 porcji
- pieczywo
- kasze
- ryż
- makaron
- płatki zbożowe
Mleko i produkty mleczne – 3 porcje
- mleko
- jogurty naturalne
- kefir
- twarożek
- ser twarogowy
- ser żółty
Mięso, ryby, jaja – 1/2 porcje
(porcję mięsa można zastąpić ugotowaną fasolą, groszkiem, soczewicą)
Warzywa – 5 porcji
- ciemnozielone, zielone
- czerwone
- białe
- żółtopomarańczowe
Owoce – 3/4 porcje
- fioletowopurpurowe
- czerwone
- żółtopomarańczowe i białe
Tłuszcze – 1/2 porcje
Mam nadzieję, iż ten artykuł pomoże Ci w pozytywnych zmianach i efektywnej nauce w zakresie żywienia Twojego dziecka. Omówione zostały zasady żywienia, które dotyczą dzieci zdrowych i chorych na cukrzycę typu 1. Jako rodzic dziecka z cukrzycą masz z pewnością większą świadomość i wielką motywację aby przestrzegać zasad zdrowego żywienia. W dużej mierze od tego zależy stabilność glikemii Twojego dziecka, a więc jego zdrowie. Pamiętaj jednak, iż nieprawidłowe glikemie się zdarzają i będą zdarzać. Ma na to wpływ nie tylko jedzenie. Nie wiń się kiedy zaserwujesz dziecku zdrowy posiłek, a mimo to cukier wzrośnie tak jak nie powinien był wzrosnąć. Miewa tak każdy diabetyk i nie jest to Twoja wina. A jeżeli masz wątpliwości i nie jesteś pewien czy dobrze wykonujesz obliczenia wymienników węglowodanowych lub białkowo-tłuszczowych zachęcam Cię do zapoznania się z poniższymi artykułami.
/* Style Definitions */table.MsoNormalTable
{mso-style-name:Standardowy;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:8.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:107%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
Normal
0
21
false
false
false
PL
X-NONE
X-NONE
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:Standardowy;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:8.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:107%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
*Polskie Towarzystwo Diabetologiczne
**International Society of Pediatric and Adolescent Diabetes – międzynarodowe towarzystwo naukowe, które zajmuje się cukrzycą dzieci, młodzieży i młodych dorosłych
