📘 Zajęcia rewalidacyjne dla uczniów z Zespołem Aspergera eBook 18 zł

autyzmwszkole.com 6 godzin temu

Reklamy

Nowoczesne podejście: jak wspierać rozwój emocjonalny, społeczny i poznawczy w praktyce szkolnej

🎯 Cel eBooka

Ten eBook to praktyczny i inspirujący przewodnik dla nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia rewalidacyjne z uczniami w spektrum Aspergera. Opiera się na nowoczesnych koncepcjach neuropsychologii, psychologii pozytywnej oraz pedagogiki empatii i różnorodności.

„Nie próbuj naprawiać dziecka. Zbuduj most, po którym ono do ciebie przejdzie.”
– Barry Prizant, autor „Unikanie pułapki autyzmu”

🧠 Główne założenia:

Podejście oparte na mocnych stronach (strength-based).
Uczenie poprzez regulację emocji, nie tylko zachowania.
Stosowanie narzędzi takich jak: storytelling terapeutyczny, NLP w edukacji, schematy społecznościowe, ćwiczenia wspierające myślenie wizualne.
Techniki: Self-Reg, RULER, TRE, mindfulness w klasie, micro-coaching i praca z metaforą.

„Nie uczymy normy – uczymy bycia sobą w relacji z innymi.”

Ten eBook to nie zestaw gotowych technik „na autyzm”. To przewodnik po relacyjnej, uważnej i neuroaffirmującej pracy z uczniami z zespołem Aspergera – oparty na empatii, nauce emocji, świadomości ciała i komunikacji opartej na zrozumieniu.

📖 W środku znajdziesz:

nowoczesne podejście do rewalidacji oparte na neuropsychologii i psychologii relacyjnej,
gotowe scenariusze zajęć do pracy z emocjami, komunikacją i tożsamością,
ćwiczenia inspirowane NLP, neurografiką, storytellingiem terapeutycznym i mindfulness,
sposoby rozbrajania sztywności poznawczej z humorem i lekkością,
język, który nie rani – ale wspiera budowanie samoświadomości i wewnętrznej siły ucznia.

👦👧 Dla kogo?
Dla pedagogów specjalnych, nauczycieli wspomagających, psychologów szkolnych i terapeutów, którzy pracują z dziećmi w spektrum autyzmu (szczególnie ZA) i szukają inspirujących narzędzi, które służą relacji, a nie tylko korekcie zachowań.

📌 Ten eBook przypomina, że: nie jesteś sam. I nie musisz wiedzieć wszystkiego, by być wystarczająco dobrym wsparciem dla dziecka. Wystarczy, iż jesteś – uważnie, z sercem, z gotowością, by usłyszeć najcichszy głos.

„Relacja leczy bardziej niż instrukcja. Obecność – bardziej niż plan.”

📚 Spis treści:

🔹 Wprowadzenie:

Zrozumieć ucznia z Zespołem Aspergera
– neurotypowa szkoła, neuroatypowy uczeń – jak znaleźć wspólny język?

🔹 Rozdział 1:

Czego potrzebuje uczeń z ZA na zajęciach rewalidacyjnych?
– bezpieczna przestrzeń, przewidywalność, konkret, zrozumienie intencji

„Zachowanie to tylko objaw – zapytaj: co za tym stoi?”

🔹 Rozdział 2:

Emocje i regulacja – jak rozwijać świadomość wewnętrzną?

Termometr emocji 2.0
Karty do pracy z napięciem
Opowieści w ciele – praca somatyczna (TRE, oddech, gest)
Praca z humorem i absurdem – metoda odwrócenia ról

🔹 Rozdział 3:

Umiejętności społeczne inaczej – nie TUS, ale relacja

Empatyczne scenki codzienne
Analiza sytuacji konfliktowych bez oceny
„Piramida relacji” – z kim jestem blisko, komu ufam?
Technika „Pytania z kosmosu” – rozbrajanie sztywności myślenia

🔹 Rozdział 4:

Komunikacja, która nie rani – jak uczyć języka akceptacji siebie

Praca z przekonaniami ucznia (np. „Zawsze się mylę”)
Ćwiczenia NLP: „Zmień ramkę – zmień uczucie”
Rozpoznawanie głosu wewnętrznego – „Krytyk vs Opiekun”
Słowa, które leczą – pisanie listów do siebie

🔹 Rozdział 5:

Techniki wizualne dla umysłu obrazowego

Notatki wizualne
Mind mapy emocji
Neuro-Grafika: rysunek jako środek ekspresji
„Zrób sobie mapę siebie” – mapa tożsamości

🔹 Rozdział 6:

Scenariusze zajęć rewalidacyjnych (10 gotowych planów)

„Moje emocje mają kolory” – od rozpoznania do regulacji
„Jak powiedzieć: NIE, ale życzliwie?”
„Co robić, kiedy ktoś mnie denerwuje?” – strategie zamiast wybuchów
„Moje supermoce i to, co mnie osłabia”
„Rysuję swoją samotność” – rozmowa przez sztukę
„Przycisk STOP w mojej głowie” – ćwiczenie samokontroli
„Kto mnie wspiera?” – ćwiczenie z siecią wsparcia
„Komunikacja ciałem” – teatr gestu i ekspresji
„Co to znaczy być sobą?” – metafory i analogie
„Buntownik z powodu potrzeby” – od frustracji do strategii

🔹 Zakończenie:

Nie uczymy normy – uczymy bycia sobą w relacji z innymi

🔹 Wprowadzenie:

Zrozumieć ucznia z zespołem Aspergera
Neurotypowa szkoła, neuroatypowy uczeń – jak znaleźć wspólny język?

„Dla neurotypowych ludzi świat jest domem. Dla mnie – obcym krajem, którego języka ledwo mogę się nauczyć.”
— cytat z ucznia z ZA, lat 14

Każdego ranka Marek, czternastoletni uczeń z Zespołem Aspergera, wchodzi do szkoły w słuchawkach. Nie dlatego, iż nie chce słyszeć nauczycieli. Ale dlatego, iż szkolny korytarz o 8:00 rano jest dla niego jak wzburzona fala dźwięku, światła i zapachów, która boli każdą komórkę w jego ciele i bezlitośnie zalewa obdarty ze skóry system nerwowy.

Kiedy nauczyciel mówi: „Marek, skup się!”, chłopiec słyszy tylko echo. Jego mózg nie przetwarza bodźców tak, jak u większości dzieci. Nie brakuje mu inteligencji – brakuje mu spokoju neurologicznego. A szkoła, niestety, zbyt często oferuje wszystko poza spokojem.

To, co nazywamy „zwykłym dniem szkolnym”, dla dziecka w spektrum może być formą przemocy, której nie widać gołym okiem, ale która odciska się głęboko – w neuronach, w ciele, w duszy.

Byung-Chul Han w „Społeczeństwie zmęczenia”, diagnozując cywilizację nadmiaru bodźców, informacji i hałasu, pisał:

Ten współczesny typ przeciążenia można nazwać „przemocą neuronalną”. To przemoc niewidzialna, ale realna – działa w neuronach i sprawia, iż umysł się zamyka, a ciało reaguje jak w zagrożeniu. „Zbyt wiele informacji, zbyt wiele wrażeń, zbyt wiele bodźców. Człowiek współczesny nie umiera z braku sensu, ale z jego nadmiaru.”

U dzieci neuroatypowych – ten nadmiar przekłada się na wyczerpanie, meltdowny*, wycofanie.

*Meltdowny w Zespole Aspergera (ASD) to gwałtowne, emocjonalne reakcje dziecka lub osoby dorosłej, które wynikają z przeciążenia sensorycznego, emocjonalnego lub poznawczego. Nie są to wybuchy złości ani manipulacja – to reakcja obronna mózgu, który nie radzi sobie z nadmiarem bodźców.

🔹 Co może je wywołać?

hałas, jasne światło, intensywne zapachy,
presja społeczna lub niezrozumiałe sytuacje,
nagłe zmiany, frustracja, zmęczenie.

🔹 Jak wygląda meltdown?

krzyk, płacz, tupanie, zasłanianie uszu lub oczu,
agresja lub autoagresja,
czasem ucieczka lub całkowite wycofanie (tzw. „shutdown”).

🔹 Co ważne:

Meltdown nie jest wyborem ani złym zachowaniem – to alarmowy sygnał, iż system nerwowy danej osoby się przeciążył.
Zamiast karania – potrzebne jest zrozumienie, wsparcie i przestrzeń do wyciszenia.

Neurotypowa szkoła kontra neuroatypowy uczeń

Szkoła zorganizowana jest wokół norm, schematów i społecznych oczekiwań. Neurotypowy system edukacji zakłada, iż dzieci:

spontanicznie rozumieją reguły relacji,
potrafią przewidzieć konsekwencje,
rozpoznają niuanse mimiki i tonu głosu,
radzą sobie z wielozadaniowością i presją czasu.

Uczeń z zespołem Aspergera natomiast:

widzi świat przez pryzmat szczegółu, nie ogółu,
uczy się relacji jak języka obcego, reguła po regule,
może być niezwykle logiczny, ale bez „emocjonalnego GPS-u”,
reaguje z pozoru nadmiarowo – ale to często reakcja na chaos zewnętrzny.

Co mówią badania?

Według DSM-5 uczniowie z zespołem Aspergera należą dziś do szerszej kategorii ASD (autism spectrum disorder), ale wiele cech ich funkcjonowania – wysoka inteligencja werbalna, głęboka pasja do wybranych tematów, trudność w rozumieniu ironii i metafor – pozostaje charakterystyczna.

👉 Od 2013 roku, wraz z wprowadzeniem klasyfikacji diagnostycznej DSM-5, zespół Aspergera został włączony do spektrum autyzmu (ASD – autism spectrum disorder) jako jedna z jego postaci o wysokim funkcjonowaniu. Choć formalnie nie używa się już tej diagnozy, termin „Zespół Aspergera” przez cały czas bywa stosowany w kontekście edukacyjnym i społecznym ze względu na swoją rozpoznawalność.

Badania prof. Tony’ego Attwooda, jednego z największych światowych autorytetów w dziedzinie ZA, pokazują, że:

uczniowie z ZA częściej odczuwają lęk społeczny, choćby jeżeli go nie okazują,
doświadczają tzw. „maskowania” (masking) – starają się udawać neurotypowych, co prowadzi do wyczerpania psychicznego i fizycznego,
w klasycznych systemach edukacyjnych często są postrzegani jako „trudni”, a nie „niewłaściwie wspierani”.

Z życia: „Nieprzyjemny, bo nie patrzy w oczy”

Ania, nauczycielka matematyki, opowiada:

„Na początku roku miałam ucznia, który wydawał mi się niegrzeczny. Nie patrzył mi w oczy, nie odpowiadał, jak go pytałam. Myślałam, iż mnie ignoruje. Dopiero pedagog szkolny uświadomił mi, iż on tak okazuje… szacunek. Patrzenie prosto w oczy jest dla niego zbyt intensywne neurologicznie. Od kiedy to wiem, zmieniło się wszystko. Nasza relacja się pogłębiła.”

💬 Język z dwóch światów

Uczniowie z ZA często mówią językiem logiki, konkretu i dosłowności. Nauczyciele – językiem ogólników, oczekiwań społecznych i metafor.

Dlatego tak ważne jest:

ustalanie wspólnych kodów komunikacyjnych („co znaczy: bądź grzeczny?”),
unikanie dwuznacznych poleceń („nie zachowuj się jak dzieciak” – co to znaczy?),
zadawanie pytań opartych na ciekawości, nie kontroli („co sprawia, iż wolisz być sam?” zamiast: „dlaczego jesteś niekoleżeński?”).

🪜 Jak znaleźć wspólny język?

Zamiast próbować zmieniać ucznia, spróbujmy zmienić punkt odniesienia. Szkoła, która rozumie ucznia z ZA, to nie szkoła, która „dostosowuje się do autyzmu”, ale szkoła, która uwzględnia różnorodność neurologiczną jako normę.