Zaburzenia równowagi

Zaburzenia równowagi to subiektywne odczucie problemów z zachowaniem stabilnej postawy ciała, czemu towarzyszy uczucie wirowania, mroczki przed oczami lub zawroty głowy. Bardzo często zaburzenia równowagi są przejawem chorób, ale nie zawsze. Mogą bowiem wynikać z naturalnych stanów fizjologicznych lub innych czynników. Znacznie częściej obserwuje się je u osób w wieku podeszłym.

Zaburzenia równowagi – przyczyny

Układ równowagi obejmuje wiele struktur – błędnik znajdujący się w uchu wewnętrznym, nerw przedsionkowy, jądra przedsionkowe i zespół ośrodków oraz połączeń w móżdżku, pniu mózgu i korze mózgu. Na równowagę wpływają jednak także receptory czucia głębokiego zlokalizowane w całym ciele, a także narząd wzroku. Zaburzenie pracy lub uszkodzenie którejkolwiek z tych struktur może skutkować zaburzeniami równowagi. Możliwymi przyczynami zaburzeń równowagi są:

• nowotwory;
• infekcje ucha i ośrodkowego układu nerwowego;
• wady wzroku;
• udar mózgu;
• choroba Parkinsona;
• zaburzenia psychiczne;
• depresja;
• choroba lokomocyjna, choroba morska;
• przewlekłe choroby stawów;
• zaburzenia czucia głębokiego;
• anomalie w obrębie układu przedsionkowego;
• choroba Addisona-Biermera;
• niskie ciśnienie krwi;
• zatrucia;
• alkoholizm;
• przyjmowanie niektórych leków.

Zaburzenia równowagi często pojawiają się także u kobiet w ciąży wskutek nagłych zmian w gospodarce hormonalnej, a także przez zmieniony środek ciężkości ciała. U osób starszych wiążą się z fizjologicznym starzeniem się tkanek, także tych należących do ośrodkowego układu nerwowego. Zaburzenia równowagi mogą również być konsekwencją:

• niedoborów witamin i minerałów;
• odwodnienia;
• niewyspania;
• silnego stresu, przeżytej traumy;
• przegrzania organizmu.

Często pojawiające się zaburzenia równowagi powinny być zawsze skonsultowane z lekarzem.

Zaburzenia równowagi – objawy

Zaburzenia równowagi opisywane są przez pacjentów jako brak możliwości utrzymania wybranej pozycji ciała lub uczucie wirowania podczas przemieszczania się. Wyróżniamy zaburzenia równowagi statycznej i dynamicznej, dlatego problem może pojawiać się zarówno wyłącznie podczas poruszania się, jak i tylko podczas stania w bezruchu. Objawami współtowarzyszącymi są najczęściej mroczki przed oczami, zawroty głowy, uczucie gorąca oraz stany przedomdleniowe.

Zaburzenia równowagi – diagnostyka

Jeśli pacjent zgłasza zaburzenia równowagi, w pierwszej kolejności przeprowadza się wywiad obejmujący także wypełnienie kwestionariuszy. Do tych mających największe znaczenie zalicza się kwestionariusze: VSS, DHI, VADL oraz UCLA. Na podstawie zebranych informacji można rozważyć kolejność dalszej diagnostyki. Zaleca się pacjentowi przyjęcie określonych pozycji, np. stania na jednej nodze, pochylenia tułowia czy wychylenia go do tyłu. Uzupełnieniem jest próba palec-nos.

Zobacz również: Równowaga statyczna i dynamiczna – metody oceny.

Następnie pacjenta konsultuje się z lekarzem neurologiem. Należy wykonać badania obrazowe głowy (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny) celem wykluczenia lub potwierdzenia chorób ośrodkowego układu nerwowego. Kolejnym krokiem jest wizyta u otorynolaryngologa, który oceni czynność narządu słuchu. Warto także udać się do okulisty celem oceny wzroku. Stałym elementem diagnostyki są badanie krwi i badanie moczu.

Zaburzenia równowagi – leczenie

Leczenie zaburzeń równowagi zależy od ich przyczyny. Przykładowo, jeżeli wynikają one z guzów mózgu, najprawdopodobniej konieczne będzie ich chirurgiczne usunięcie. Z kolei przy nowotworach ośrodkowego układu nerwowego wdraża się leczenie onkologiczne (chemioterapia, radioterapia). Infekcje będą wymagały zaś leczenia farmakologicznego. Inaczej wygląda sytuacja, w której do zaburzeń równowagi nie dochodzi na tle chorobowym. Wówczas należy przyjrzeć się codziennej diecie (musi być bogata w witaminy, minerały i NNKT), pilnować odpowiedniego nawodnienia organizmu, unikać stresu oraz wysypiać się.

Pacjenci z zaburzeniami równowagi mogą skorzystać z pomocy fizjoterapeuty. Dzięki terapii manualnej (zwłaszcza terapii czaszkowo-krzyżowej), akupresurze, suchemu igłowaniu, kinesiotapingowi oraz indywidualnie dobranym ćwiczeniom równowagi i propriocepcji często uzyskuje się oczekiwane rezultaty. Wizyta u fizjoterapeuty jest również wskazana w przebiegu chorób przewlekłych – dzięki nim można skutecznie poprawić równowagę pacjenta i tym samym zmniejszyć ryzyko upadków i kontuzji.

	Mata z kolcami Mata z kolcami została wykonana z materiałów wytrzymałych i odpornych, a zarazem bezpiecznych. Regularnie stosowana w domowym zaciszu, niweluje liczne dolegliwości bólowe. Zobacz więcej...
	Mata do akupresury (mata z igłami) Mata do akupresury posiada specjalne igły. Ma działanie terapeutyczne i wykorzystywana jest na różne okolice ciała w celu zmniejszenia bólów, regulacji napięcia mięśniowego i wielu innych schorzeń. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Gębska M., Weber-Nowakowska K., Malinowska J., Żyżniewska-Banaszak E., Presbyastasis – terapia zaburzeń równowagi i kontroli postawy, Pomeranian Journal of Life Sciences, 2/2016.
2. Majda A., Zalewska-Puchała J., Brej D., Zawroty głowy i zaburzenia równowagi u osób powyżej 60. roku życia, Problemy Pielęgniarstwa, 2/2011.
3. Szostek-Rogula S., Zamysłowska-Szmytke E., Przegląd skal i testów dla oceny czynnościowej pacjenta z zawrotami głowy i zaburzeniami równowagi, Otorynolaryngologia, 3/2015.
4. Narożny W., Siebert J., Wojtczak R., Epidemiologia zawrotów głowy i zaburzeń równowagi, Forum Medycyny Rodzinnej, 5/2010.