Zaburzenia lękowe i depresja u pacjentów z niewydolnością serca – wywiad z prof. Anną Antosik-Wójcińską

„Obecność depresji u pacjentów z niewydolnością serca jest niestety dosyć częsta. Znacząco pogarsza ona rokowania. Wzrasta ryzyko nagłego zgonu, a średni czas przeżycia jest krótszy” – o zaburzeniach psychicznych u chorych z niewydolnością serca opowiedziała w rozmowie z EverethNews.pl dr hab. n. med. Anna Antosik-Wójcińska, psychiatra, prof. Wydziału Medycznego, Collegium Medicum Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Kierownik Katedry Psychiatrii WMCM UKSW.

Anna Łodzińska, Evereth News: Jak często spotyka się Pani z depresją u pacjentów z niewydolnością serca? Co najczęściej jest przyczyną depresji, z czym nie radzą sobie pacjenci?

Prof. Anna Antosik-Wójcińska: – Obecność depresji u pacjentów z niewydolnością serca jest niestety dosyć częsta. W przypadku wszystkich ciężkich chorób przewlekłych, w tym niewydolności serca, mamy do czynienia ze współwystępowaniem zaburzeń psychicznych, takich jak zaburzenia depresyjne czy lękowe. Zależność ta jest wielokierunkowa – depresja zwiększa ryzyko wystąpienia schorzeń układu krążenia, a występowanie owych schorzeń, pojawienia się depresji. Często u jej podłoża wystąpienia leży postępujące ograniczenie codziennej aktywności, sprawności, wydolności, trudności w codziennym funkcjonowaniu, konieczność rezygnacji z dotychczasowego stylu życia, lęk o własne zdrowie, lęk przed śmiercią, lęk o rodzinę i zabezpieczenie jej bytu. Ciężkie choroby mają to do siebie, iż wprost zaburzają to, na czym opieraliśmy swoje poczucie bezpieczeństwa i stabilności.

Jak depresja wpływa na leczenie pacjentów z niewydolnością serca? Czy wpływa w jakiś sposób na rokowania?

– Depresja znacząco pogarsza rokowania u pacjentów z niewydolnością serca. Wzrasta ryzyko nagłego zgonu, a średni czas przeżycia jest krótszy. Depresja, poza zwiększeniem ryzyka niespodziewanych incydentów kardiologicznych, wpływa na to, jak o siebie dbamy, w jaki sposób współpracujemy przy leczeniu chorób somatycznych. Ważne jest to, czy przestrzegamy zaleceń, jak często wykonujemy badania kontrolne, zgłaszamy się na wizyty lekarskie. Wpływa też oczywiście na codzienną aktywność fizyczną i prowadzenie adekwatnej, zdrowej diety, co ma najważniejsze znaczenie w profilaktyce i leczeniu chorób krążenia.

Z jakimi innymi zaburzeniami psychicznymi spotkała się Pani w swojej praktyce u pacjentów kardiologicznych?

– Z każdym typem zaburzeń psychicznych – od zaburzeń nastroju czy zaburzeń lękowych, po zaburzenia psychotyczne. Pamiętajmy również, iż obecność schorzeń fizycznych wpływa na naszą osobowość, postawę wobec życia, kształtuje pewne mechanizmy zachowań. Mając świadomość własnych ograniczeń czy ryzyka zdrowotnego, zaczynamy ten lęk przekładać na różne inne aspekty codziennego funkcjonowania. Często to, co obserwujemy u naszych pacjentów to pojawienie się i stopniowe narastanie objawów lękowych wtórnie do istnienia chorób na podłożu somatycznym.

Jak przebiega leczenie depresji u pacjentów z niewydolnością serca? Czy pojawiają się jakieś przeszkody?

– Oczywiście obecność niewydolności serca podobnie, jak innych chorób układu krążenia, w szczególności pojawienie się zaburzeń rytmu czy nadciśnienia tętniczego, wpływa na wybory terapeutyczne, jakich dokonujemy, lecząc u naszego pacjenta depresję, musimy wybierać leki możliwie jak najbezpieczniejsze kardiologicznie, mając świadomość możliwości pojawienia się wskutek terapii danym lekiem działań niepożądanych i umieć na nie zareagować. W dobie nowoczesnej psychiatrii mamy do dyspozycji wiele leków przeciwdepresyjnych i przeciwlękowych, nie jesteśmy więc bezradni. Jesteśmy w stanie bezpiecznie i skutecznie leczyć depresję choćby u bardzo obciążonych internistycznie pacjentów. Ważna jest kooperacja między lekarzami różnej specjalizacji, tak aby opieka nad pacjentem była kompleksowa. To, co dzieje się już w szeregu państw europejskich, czyli holistyczne patrzenie na pacjenta i wspólne leczenie go w ramach zespołu specjalistów z różnych dziedzin, warto zaszczepić i przenieść na grunt Polski. Z pewnością przełożyłoby się to na istotne korzyści kliniczne dla naszych pacjentów.

Prof. Anna Zofia Antosik-Wójcińska podczas 26. Sympozjum Sekcji Rehabilitacji Kardiologicznej i Fizjologii Wysiłku będzie prowadziła wykład w sesji: „Optymalizacja leczenia farmakologicznego u pacjentów z niewydolnością serca poddawanych rehabilitacji kardiologicznej” pt. „Zaburzenia lękowe i depresja u pacjentów z niewydolnością serca – czy wpływają na rokowanie?”. Zapraszamy do zapoznania się z całym programem merytorycznym.

26. Sympozjum Sekcji Rehabilitacji Kardiologicznej i Fizjologii Wysiłku odbędzie się w dniach 11-13 maja 2023 r. Serdecznie zapraszamy do rejestracji na stronie: https://rehabilitacja2023ptk.pl/.