Zabezpieczenie potrzeb medycznych uchodźców w warunkach masowej migracji

Zdjęcie: 123RF


Wojskowy Instytut Medyczny – Państwowy Instytut Badawczy rozpoczyna pilotaż programu pomocy humanitarnej realizowany przez Rzeczpospolitą Polską i Królestwo Jordanii. Cel? Aby niezwykle szlachetne, budzące uznanie w całym świecie działania Polaków otrzymały wsparcie w postaci rozwiązań o charakterze systemowym.

Centrum Usług Medycznych (CUM) dla Uchodźców powstało w wyniku współpracy Wojskowego Instytutu Medycznego – Państwowego Instytutu Badawczego z lekarzami Sił Zbrojnych Królestwa Jordanii. Centrum jest programem pilotażowym, którego celem jest zdefiniowanie warunków, w jakich powinna być prowadzona opieka medyczna wobec uciekających przed terrorem wojny w Ukrainie.

Misją centrum jest objęcie opieką medyczną uchodźców docierających do naszego kraju. Jej zakres obejmuje nie tylko bieżące potrzeby medyczne pacjentów z Ukrainy, ale także profilaktykę i ochronę przeciwepidemiczną.

Pomysł realizacji programu badań diagnostycznych dla uchodźców z Ukrainy, jak podkreśla dyrektor WIM-PIB, gen. broni prof. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak – to efekt obserwacji i przemyśleń dotyczących wczesnego okresu masowej imigracji, z jaką mieliśmy do czynienia w pierwszych tygodniach agresji Rosji na Ukrainę.

– Skala zjawisk, jakie wówczas obserwowaliśmy, ich gwałtowność oraz chaos i poczucie niepewności spowodowane m.in. brakiem wiedzy na temat stanu zdrowia i wynikających z tego potrzeb populacji przekraczającej granicę, to najważniejsze przyczyny, które ostatecznie zainspirowały nas do rozpoczęcia prac nad wspomnianym projektem. Z dzisiejszej perspektywy widać wyraźnie, iż wymagania zdrowotne imigrantów ewoluowały wraz z czasem ich pobytu w Polsce. Na początku były to potrzeby czysto opiekuńcze z dominującą w odbiorze usług pierwszą pomocą medyczną. W dalszych etapach obserwowaliśmy stabilizację oczekiwań na poziomie odpowiadającym populacji kraju gospodarza. Dlatego też doszliśmy do wniosku, iż w przyszłości nasza – państwa – odpowiedź na tego rodzaju zdarzenia od początku powinna mieć charakter strukturalny, systemowy – skalowany do bieżących potrzeb. Pozwalający efektywnie angażować niezbędne zasoby, eliminować zacięcia wynikające z ograniczeń w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej, spowodowane m.in. nieadekwatną, niedostosowaną do dających przewidzieć się okoliczności, często nadmiarową, mobilizacją potencjału obszaru zdrowia i opieki – wyjaśnia Grzegorz Gielerak.

Powody uruchomienia programu
– Powodów jest wiele. Główny to sytuacja za naszą wschodnią granicą oraz związane z nią ryzyka i zagrożenia, a także wyzwania, z których najważniejsze wiąże się z nasiloną migracją ludzi doświadczonych traumą wojny, w każdym – medycznym, społecznym, ekonomicznym znaczeniu tego zwrotu. Naszym celem jest, aby niezwykle szlachetne, budzące uznanie w całym świecie działania Polaków będące „odruchem serca” otrzymały wsparcie w postaci rozwiązań o charakterze systemowym. Działań gwarantujących dostarczenie opieki medycznej w stopniu i zakresie adekwatnym do bieżących potrzeb imigrantów. Ograniczających jednocześnie w drodze racjonalizacji wymagań i posiadanych możliwości konieczność angażowania dodatkowych zasobów materiałowych, kadrowych i finansowych. Zapewniających utrzymanie jakości i dostępności świadczeń opieki zdrowotnej w Polsce przy równoczesnym dążeniu do poprawy koszt-efektywności systemu zabezpieczenia medycznego wczesnego etapu masowej migracji – czytamy na stronie WIM-PIB.

Efekty realizacji programu
Po zakończeniu etapu identyfikacji potrzeb materiałowych i sprzętowych, sposobu i warunków organizacji świadczeń oraz ich finansowania rozwiązanie zostanie upowszechnione w wybranych – spełniających ustalone podczas pilotażu wymagania jednostkach – Centrach Pomocy Medycznej. Liczba i rozmieszczenie ww. placówek na mapie kraju zostanie określona na podstawie szacunkowo zdefiniowanych potrzeb zdrowotnych uchodźców.

– Korzystając z udziału w projekcie partnera zagranicznego, będziemy dążyć także do umiędzynarodowienia uzyskanych wyników. Nie ulega wątpliwości, iż każda wiedza, doświadczenie w dziedzinie metod i sposobów organizacji, dostosowania krajowych systemów ochrony zdrowia do sytuacji kryzysowej, jaką jest masowy napływ imigrantów z terytoriów objętych konfliktem zbrojnym, stanowi wartość dodaną zarówno dla szukających pomocy, jak i państwa gospodarza. Dlatego też zdefiniowanie priorytetowych potrzeb imigrantów określających minimalne wymagania w zakresie standardów opieki medycznej stwarza warunki do przedstawienia propozycji ustrukturalizowanego modelu zabezpieczenia ludności, którego skala i zakres będą adekwatne do okoliczności, racjonalizując jednocześnie stopień zaangażowania i wykorzystania zasobów oraz zdolności będących w dyspozycji systemu ochrony zdrowia państwa udzielającego pomocy. W naszej ocenie wypracowane rozwiązania będą miały charakter uniwersalny, co oznacza, iż z powodzeniem będą mogły być stosowane przez państwa, a także organizacje międzynarodowe, takie jak WHO czy ONZ, aktywnie uczestniczące w przeciwdziałaniu skutkom kryzysów migracyjnych – napisano na stronie Wojskowego Instytutu Medycznego – Państwowego Instytutu Badawczego.