Zabawy fundamentalne

Zabawy fundamentalne to program, którego twórcami są angielscy pedagodzy: Colin Rose

i Gordon Dryden. Promuje on rozwijanie zdolności dziecka od urodzenia do 6 roku życia.

Autorzy opierają się na dwóch przesłankach:

1. Do 6 roku życia w umyśle dziecka tworzą się fundamenty sposobów myślenia, rozumienia oraz odczuwania świata. Podstawowymi są miłość, poczucie bezpieczeństwa oraz zabawa.
2. Każde dziecko ma 8 różnych rodzajów inteligencji. Zadaniem rodziców i wychowawców jest pomóc mu je optymalnie rozwinąć.

To w pierwszych pięciu latach życia dziecka rozwija się ok. 50% umiejętności uczenia się. Następne 30% – do 8 roku życia. Cała wiedza zdobywana w późniejszych latach życia oparta jest na fundamencie zbudowanym w pierwszych okresach życia dziecka.

Podstawą proponowanych aktywności jest bliska relacja między dorosłym i dzieckiem. Dorosły z jednej strony jest przewodnikiem wskazującym cele i sposoby ich realizacji, z drugiej zaś potrafi umiejętnie wczytywać się w komunikaty nadawane przez malucha i za nimi podążać.

Nie musimy zapewniać dziecku wszystkich popularnych i reklamowanych zabawek i gadżetów. Zabawy fundamentalne nie wymagają od rodziców większych nakładów finansowych, ani czasowych, niosą za to nieocenione pokłady w postaci rozwijania inteligencji wielorakich. Dążą bowiem do uwolnienia samodzielnej aktywności i umiejętności dziecka, rozwoju jego mowy.

Przykłady zabaw fundamentalnych:

• zabawy paluszkowe, wierszyki, masażyki („Sroczka”, „Kominiarz”, „Rzeczka”),
• przesypywanki, przelewanki czyli zabawy manipulacyjne z materiałem sypkim (kasza, fasola, groch ryż, piasek itp.) i wodą – przesypywania z naczynia do naczynia, a gdy dziecko już to opanuje może przelewać wodę,
• zabawa w skojarzenia (dobór słów lub obrazków): sól i pieprz, nóż i widelec, dzień i noc, igła i nitka itp.,
• sekretne pudełko: pokaż dziecku kilka przedmiotów (grzebień, maskotka, łyżka, telefon itp.), poproś, aby je nazwało, schowaj je do pudełka, teraz niech dziecko włoży rączkę do pudełka i odnajdzie (nie patrząc) nazwany przez ciebie przedmiot,
• pisanie po plecach dziecka liter i cyfr – odgadywanie, napisanie ich przez dziecko na kartce,
• polowanie na dźwięk – schowaj tykający zegarek lub minutnik, zabawkę dźwiękową, dzwoniący telefon, włącz muzykę w innym pomieszczeniu – niech maluch podąża w stronę dźwięku, podpowiadaj mu „zimno, cieplej, cieplej, gorąco”, „idź w lewo, dwa kroki prosto, teraz jeden w tył”,
• „co się zmieniło?” – dziecko przygląda się dokładnie pomieszczeniu, sprzętom, zamyka oczy lub wychodzi. Zmieniamy coś, chowamy, dziecko odgaduje. Kładziemy w ciągu przedmioty, owoce, itp.: kubek-łyżeczka-talerzyk-serwetka, zmieniamy kolejność i dziecko odgaduje.

Jak widać zabawy fundamentalne bazują na pomysłowości, kreatywności i energii dorosłego. Ćwiczą u dziecka sprawność manualną, chwytanie pod kontrolą wzroku, koordynację wzrokowo – ruchową, rozwijają logiczne myślenie, kojarzenie, koncentrację uwagi, słuchanie ze zrozumieniem wskazówek i instrukcji.

Zabawa jest wspaniałą formą edukacji!

Jest sposobem, aby zachęcić do nauki choćby najoporniejsze dzieci. Odpowiednio zainteresowane zabawą dziecko choćby nie zauważy, iż jest ona elementem nauki.

Bawmy się więc jak najczęściej w bezpośrednim kontakcie z dzieckiem.

Dzieci są szczęśliwe, kiedy w odkrywaniu świata towarzyszą im rodzice.

Niech roczne, dwuletnie czy trzyletnie dziecko nie siedzi samo przed telewizorem czy komputerem. jeżeli korzystamy z urządzeń medialnych, koniecznie bądźmy z dzieckiem, tłumaczmy, omawiajmy, pytajmy jak rozumie to co ogląda.

Nie zostawiajmy dziecka zarzucając go zabawkami, żeby się zajęło samo sobą.

Na podstawie : Colin Rose, Gordon Dryden „Zabawy fundamentalne”, opracowała Beata Tumiłowicz (pedagog)