Czy coraz mniej kobiet chce karmić piersią? Dane statystyczne dla Polski, które posiadamy, mówią o tym, iż 97% matek inicjuje karmienie. Natomiast im dalej w las… tym mniej kobiet karmi. Tylko ok. 4% kobiet kontynuuje karmienie piersią do zalecanego progu 6 miesięcy życia dziecka. Niemniej informacje te opierają się na dość mocno ograniczonych danych, więc nie można jednoznacznie stwierdzić, iż dotyczą calej populacji. Ogólny trend europejski wykazuje tendencję wzrostową – obserwujemy poprawę wskaźników karmienia piersią.
Jak wygląda praca farmaceuty laktacyjnego?
Tematyce farmakoterapii w laktacji swoje życie zawodowe poświęciła farmaceutka Karolina Morze – znana pod marką osobistą Laktaceuta. Zajmuje się świadczeniem usług farmaceutycznych w sektorze prywatnym.
– Jeżeli jakaś mama ma problem z ustaleniem, czy dany lek w okresie laktacji będzie bezpieczny dla dziecka, czy dla laktacji, czy pozwoli jej spełnić jej cele laktacyjne – czyli karmić tak długo, jak ona chce – może przyjść i skorzystać z takiej konsultacji farmaceutycznej u mnie. Wtedy razem ustalamy indywidualną ocenę korzyści i ryzyka w jej sytuacji oraz jak może wyglądać farmakoterapia – wyjaśniła w „Kwadransie z farmacją” Karolina Morze.
- Czytaj również: Hormon obecny w mózgu matek karmiących piersią zapobiega osteoporozie
Jak podkreśliła farmaceutka, w jej praktyce zdarzają się różne przypadki. Niektóre z nich wymagają tylko krótkiej rozmowy. Ale są też takie, gdzie potrzeba wielomiesięcznego monitorowania bezpieczeństwa.
– Ten wachlarz różnych usług, które farmaceuta może zaoferować, jest bardzo obszerny i staram się pokazywać pacjentom, iż farmaceuta może bardzo dużo, o ile chodzi o optymalizację farmakoterapii, także we współpracy z lekarzami, położnymi czy innymi pracownikami ochrony zdrowia – mówiła.
Mit 1. Mleko zamienia się w wodę
Najczęstszy mit, z którym zderza się w swej pracy Pani Karolina, mówi o tym, iż po pierwszym roku życia mleko matki zamienia się w wodę.
– Żaden gruczoł po zakończeniu swojej funkcji nie zaczyna produkować innego produktu. To jest dla mnie zaskakujące, za każdym razem zastanawiam się, co jest źródłem tego mitu[…] Ale mamy potwierdzenie w badaniach, iż mleko mamy nie zamienia się w wodę po pierwszym roku życia. A wręcz przeciwnie, jest przez cały czas źródłem substancji odżywczych i przeciwciał i tak dalej, więc nic tam się nie zmienia – tłumaczyła zaproszona ekspertka.
Mit 2. Karmienie jest proste i musi boleć
Kolejnym powszechnym mitem jest to, iż karmienie piersią to prosta czynność dla każdej kobiety i naturalnym jest, iż bywa bolesne – zwłaszcza na początku.
– Jest bardzo dużo różnych historii i bardzo dużo różnych trudności, które mamy karmiące piersią też przechodzą. I nie tylko jeżeli chodzi o leki, ale też o różne inne problemy laktacyjne[…] o ile coś boli, to powinno się tym zaopiekować. Coś tam się dzieje, co niekoniecznie jest fizjologiczne – powiedziała w „Kwadransie” Karolina Morze.
Mit 3. Ścisła dieta to podstawa
Popularnym wśród młodych mam pogladem jest też to, iż w trakcie karmienia piersią trzeba trzymać jakiejś ścisłej diety.
– Pewne substancje chemiczne przez krążenie ogólne będą trafiały nam do mleka i będą też wzbogacały organizm dziecka. Czyli będą go uczyły i dawały mu różne informacje – nie tylko o tym, co jest w środowisku zewnętrznym mamy, ale też o tym, co jest bezpieczne na takim domowym stole i z czym dziecko potem będzie się stykało, gdy już samodzielnie zacznie jeść posiłki. To jest pożądane, iż rzeczy przenikają do mleka również z diety. Więc mama nie powinna ograniczać jakoś specjalnie swojej diety. Wręcz przeciwnie, ta dieta powinna być bogata, żeby pokazywać dziecku świat już na tym etapie – opowiadała farmaceutka.
Mit 4. Każdy lek, który przenika do mleka, jest przeciwwskazany
Jeżeli chodzi o farmakoterapię, to najczęstszy mit spotykany w trakcie ścieżki zawodowej Pani Karoliny brzmi: każdy lek, który przenika do mleka, jest przeciwwskazany w okresie laktacji.
– Jako farmaceuci powinniśmy być świadomi tego, iż to nie fakt, iż lek znajdzie się w naszym organizmie, sprawia, iż on jest szkodliwy i toksyczny. Ale to dawka świadczy o tym, jaki on będzie. O tym, czy będzie toksyczność dla dziecka czy nie, ile tego leku przeniknie do mleka. I to możemy sobie też sprawdzić – mówiła.
- Czytaj również: Różne rodzaje mleka i ich wartości odżywcze
Mit 5. Stosujesz leki? Odstaw dziecko od piersi. No chyba iż to lek ziołowy…
Zdarza się, iż matki ze strachu odstawiają swoje pociechy od piersi w trakcie swojego leczenia. Wyjątkiem może być stosowanie leków ziołowych, które uchodzą za bezpieczne.
– Znowu wracamy do tej koncepcji, iż to dawka mówi nam o toksyczności leku. Wiemy też doskonale, iż lek ziołowy może być tak samo silny i tak samo szkodliwy jak każdy inny lek syntetyczny[…] Może się zdarzyć, iż będziemy mieli taką rozmowę z pacjentem, iż będziemy musieli jakoś asertywnie podejść do tematu i jednak odradzić lek ziołowy, zaproponować coś innego – tłumaczyła specjalistka.
Mit 6. Odczekaj 2 godziny od wzięcia leku
Z kolei odstęp między przyjęciem leku przez matkę a karmieniem może być wskazany – ale nie zawsze będą to 2 godziny, jak mówi powielana przez pacjentki informacja.
– Czasami robiąc takie zalecenie możemy sobie strzelić w kolano, bo możemy zalecić mamie karmienie piersią w maksymalnym stężeniu leku w mleku. Więc operowanie czasem i jakieś interwencje w karmieniu piersią zawsze powinny być bardzo głęboko przemyślane – podkreśliła farmaceutka.
- Czytaj również: Żadnego związku między szczepieniem na COVID-19 i przebiegiem ciąży oraz rozwojem dzieci
Czy istnieją uniwersalne zasady?
Ekspertka wyjaśniła, iż u kobiety bez obciążeń w wywiadzie i malucha bez trudności możemy założyć, iż w większości przypadków terapia większością leków będzie bezpieczna. Tak jak u każdego pacjenta nie stosujemy leków, które nie są konieczne i nie mają udowodnionej skuteczności. Warto zalecić mamie, by obserwowała dziecko.
– Jeżeli to jest pacjentka w aptece, warto jej powiedzieć na przykład że: przy tym leku proszę przyjść za 2-3 dni i powiedzieć, jak się Pani czuje. Albo o ile prowadzimy opiekę farmaceutyczną, to mamy dane pacjenta, możemy za 2-3 dni zadzwonić i zapytać, jak ta pacjentka i jej dziecko się czują – przekazała mgr farm. Karolina Morze.
W przypadku większości leków dostępnych w aptece otwartej nie trzeba całkowicie wykluczać karmienia piersią. Choć jest to pewna generalizacja, bo to zależy też od innych czynników. Pomocne mogą okazać się uznane klasyfikacje takie jak klasyfikacja dr. Thomasa Hale’a. Jednak mają one tylko charakter orientacyjny i nie należy ich traktować zero-jedynkowo.
©MGR.FARM
