Naukowcy sprawdzili, czy odstąpienie od operacji w przypadku ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego jest bezpieczne dla pacjentów i czy może spowodować nawrót dolegliwości lub komplikacje w przyszłości.
Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego to stan zapalny ściany pęcherzyka, przebiegający najczęściej z bólem w prawym podżebrzu, gorączką i leukocytozą. Jest częstym powikłaniem u pacjentów z kamicą pęcherzyka żółciowego i jest pierwszym objawem klinicznym u 10–15 proc. pacjentów z objawową kamicą pęcherzyka żółciowego.
Leczenie może być operacyjne lub nieoperacyjne, z drenażem pęcherzyka żółciowego lub bez. Międzynarodowe wytyczne zalecają leczenie operacyjne poprzez wczesną cholecystektomię, najlepiej laparoskopową. Takie postępowanie skraca czas pobytu w szpitalu, a także zapobiega przyszłym powikłaniom (np. nawracającym zapaleniom pęcherzyka żółciowego, zapaleniu trzustki, zapaleniu dróg żółciowych). Leczenie nieoperacyjne może być korzystne u pacjentów z ciężkim stanem zapalnym, u których operacja prawdopodobnie będzie trudna technicznie ze zwiększonym ryzykiem powikłań śródoperacyjnych (np. długi czas między wystąpieniem objawów a rozpoznaniem – powyżej 10 dni). W takich przypadkach zaleca się opóźnioną planową cholecystektomię. Leczenie zachowawcze jest również preferowanym wyborem u pacjentów z poważnymi chorobami współistniejącymi, u których ryzyko operacyjne jest zbyt wysokie.
Powstaje pytanie, czy odstąpienie od operacji jest bezpieczne dla pacjentów i czy może spowodować nawrót dolegliwości lub komplikacje w przyszłości?
W badaniu przeglądowym opublikowanym na łamach „BMJ Gastroenterology” przeanalizowano dane 1634 pacjentów leczonych z powodu ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego w trzech szwedzkich ośrodkach w latach 2017–2020.
Grupa nieoperacyjna była starsza i miała więcej chorób współistniejących niż grupa pacjentów wcześnie zoperowanych. Spośród 909 pacjentów leczonych nieoperacyjnie 348 pacjentów doznało nowego powikłania w postaci kamieni żółciowych. Mediana czasu do nawrotu wynosiła 82 dni. Spośród tych, u których nastąpił nawrót, u 27 proc. w ciągu 30 dni, u 17 proc. między 31. a 60. dniem, u 27 proc. między 61. dniem a 6. miesiącem, u 16 proc. między 6. miesiącem a rokiem i u 13 proc. po ponad roku od pierwszych objawów. Ryzyko nowych powikłań było niższe u młodszych pacjentów (poniżej 67. roku życia) z pierwszym powikłaniem kamieni żółciowych w porównaniu z pacjentami z wcześniejszym powikłaniem kamieni żółciowych. U osób starszych nie było różnicy w ryzyku niezależnie od wcześniejszych kamieni lub ich braku.
Wytyczne zalecają wczesną operację u większości pacjentów, jej opóźnienie może być priorytetem u osób młodszych z historią kamicy żółciowej, jeżeli natychmiastowa cholecystektomia jest niemożliwa. Opóźniona operacja powinna zostać zaplanowana jako kontynuacja leczenia, przed wypisaniem ze szpitala bez wcześniejszej wizyty w poradni, aby zminimalizować czas oczekiwania na zabieg.
