Wytyczne dotyczące szczepień w chorobach układu sercowo-naczyniowego

Opublikowane w czasopiśmie „Journal of the American College of Cardiology” wytyczne ACC zalecają osobom z chorobami układu krążenia szczepienie się przeciwko grypie, COVID-19 i wirusowi RSV, ponieważ populacja ta jest bardziej narażona na infekcje dróg oddechowych i późniejsze zdarzenia niepożądane, w tym hospitalizację i zgon. Wytyczne zalecają także szczepionki przeciwko półpaścowi, pneumokokom.

Zdaniem dr. Srihari S. Naidu, profesora medycyny na Oddziale Kardiologii New York Medical College w Valhalli w stanie Nowy Jork, który nie był członkiem komisji opracowującej wytyczne, u osób z chorobą sercowo-naczyniową choroba układu oddechowego może obciążać serce.

– U osoby starszej serce musi pracować ciężej i szybciej. Może to powodować duszność lub ból w klatce piersiowej i prowadzić do hospitalizacji lub śmierci – powiedział naukowiec, dodając, iż szczepienie nie zawsze zapobiega zakażeniu dróg oddechowych, ale może sprawić, iż przebieg choroby będzie łagodniejszy.

Szczepienia czwartym filarem profilaktyki

Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne również uznało znaczenie szczepień przeciwko chorobom układu oddechowego jako elementu zarządzania ryzykiem sercowo-naczyniowym. W oświadczeniu konsensusowym, wydanym na początku 2025 roku przez tę grupę, zaapelowano o uznanie szczepień za czwarty filar profilaktyki medycznej chorób sercowo-naczyniowych, obok leków przeciwnadciśnieniowych, leków obniżających poziom lipidów i leków stosowanych w leczeniu cukrzycy.

Autorzy oświadczenia zauważyli, że dane z badania „Atherosclerosis Risk in Communities” wykazały, iż każdy 5-proc. wzrost miesięcznej aktywności grypy wiązał się z 24 proc. wzrostem liczby hospitalizacji z powodu niewydolności serca. SARS-CoV-2 wiązał się również ze znacznym wzrostem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, szczególnie na początku pandemii COVID-19, gdy odporność populacyjna była wyjątkowo niska, według Narodowych Instytutów Zdrowia. Inne infekcje dróg oddechowych, w tym RSV, paragrypa, adenowirus i pneumokokowe zapalenie płuc, również były powiązane ze zwiększoną zachorowalnością i śmiertelnością z powodu chorób sercowo-naczyniowych.

W USA szczepienia mają się nie najlepiej

W Stanach Zjednoczonych ogólny wskaźnik szczepień pozostaje poniżej optymalnego, zgodnie z danymi z badania szczepień przeprowadzonego przez Narodową Fundację ds. Chorób Zakaźnych (National Foundation for Infectious Diseases Immunization Survey) . Skumulowany odsetek dorosłych zaszczepionych w 2024 roku wyniósł mniej niż 50 proc. w przypadku szczepionki przeciw grypie i poniżej 25 proc. w przypadku szczepionki przeciw COVID-19 i RSV.

Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) niedawno zatwierdziła zaktualizowane formuły trzech w tej chwili dostępnych szczepionek przeciwko COVID-19 firm Pfizer/BioNTech , Moderna i Novavax, aczkolwiek z węższymi wskazaniami. 27 sierpnia Robert F. Kennedy Jr., sekretarz ds. zdrowia i opieki społecznej, ogłosił na platformie społecznościowej X, że zezwolenia na stosowanie w nagłych wypadkach szczepionek zostały cofnięte, ale zostały one zatwierdzone dla osób z chorobami, takimi jak choroby układu krążenia, które zwiększają ryzyko ciężkich powikłań COVID-19.

Nowe wytyczne wskazują na wiele barier utrudniających szczepienia i przedstawiają strategie mające na celu pokonanie problemów związanych z dostępem do szczepień, rozwiązanie problemu wahania przed szczepieniami i poprawę wskaźników szczepień. Wizyty kardiologiczne stanowią idealną okazję dla lekarzy do edukowania pacjentów, stwierdzili autorzy.

Jak twierdzi dr Paul Heidenreich, profesor i wiceprzewodniczący ds. jakości na Wydziale Medycyny Uniwersytetu Stanforda w Stanford w Kalifornii, a także główny autor wytycznych klinicznych, jedną z głównych barier utrudniających szczepienie jest brak wiedzy pacjentów na temat związku między chorobami serca a unikaniem szczepień.

Według American Heart Association badania nad wpływem chorób układu oddechowego i chorób serca wykazują, że:

• u mniej więcej 20 proc. dorosłych hospitalizowanych z powodu zakażenia RSV wystąpiły zawały serca i niewydolność serca,
• COVID-19 wiąże się ze zwiększonym ryzykiem niewydolności serca, nieregularnego bicia serca i choroby wieńcowej,
• ryzyko zawału serca może być nawet sześć razy wyższe w tygodniu po postawieniu diagnozy grypy.