W przebiegu szeregu chorób zdarza się, iż pacjent – z różnych przyczyn – nie jest w stanie odżywiać się naturalnymi sposobami. Bywa i tak, iż odżywianie, choć jest możliwe, nie dostarcza organizmowi wystarczającej ilości substancji odżywczych. Wówczas lekarze rozważają zastosowanie żywienia dojelitowego. jeżeli nie ku temu przeciwwskazań, chorzy mogą skorzystać z tej formy terapii w domu.
- Gdy nie można pokryć zapotrzebowania organizmu na substancje odżywcze i energię
- Zwiększone zapotrzebowanie na substancje odżywcze
- Problemy z trawieniem i wchłanianiem substancji odżywczych
Dla części pacjentów domowe żywienie dojelitowe ma charakter czasowy. I – w zależności od indywidualnej sytuacji chorego – może trwać od kilkunastu tygodni do kilku lat. Z czasem jednak ich przewód pokarmowy ma szanse wrócić do pełnej sprawności. Lekarze wymieniają w tej grupie np. pacjentów onkologicznych, niektórych pacjentów po udarach mózgu, dzieci z rozszczepami krtani czy wadami przełyku.
Część chorych jednak terapii żywieniowej będzie wymagała do końca życia, np. przy zaawansowanych guzach przełyku, żołądka, itp., ciężkich naczyniowych uszkodzeniach mózgu, ciężkim dziecięcym porażeniu mózgowym.
W wielu przypadkach występuje kilka przyczyn niedożywienia oraz kilka przyczyn uniemożliwiających przyjmowanie pokarmu naturalną drogą.
Wskazań do prowadzenia żywienia dojelitowego jest wiele. Poniżej przedstawiamy część z nich.
Gdy nie można pokryć zapotrzebowania organizmu na substancje odżywcze i energię
Dojelitową terapią żywieniową w warunkach domowych obejmowani są między innymi pacjenci, którzy z różnych względów nie mogą dostarczyć organizmowi koniecznej ilości substancji odżywczych z naturalnie przyjmowanym pokarmem czy pokryć zapotrzebowania energetycznego organizmu. Może się tak dziać w przebiegu różnych chorób, m.in. zaburzających zdolność połykania. Są wśród nich:
- uszkodzenia pnia mózgu z objawami zespołu opuszkowego o podłożu naczyniowym czy choroby neuronu ruchowego (np. stwardnienie zanikowe boczne);
- udary mózgu;
- guzy mózgu;
- urazy mózgu;
- choroby przebiegające z otępieniem (np. choroba Alzheimera);
- choroby układu pozapiramidowego (np. choroba Parkinsona, choroba Huntingtona);
- uszkodzenia nerwów czaszkowych, np. nerwu podjęzykowego w polineuropatiach;
- choroby mięśni – dystrofie mięśniowe, miotonia;
- utrwalone zaburzenia połykania w przebiegu encefalopatii anoksyczno-ischemiczna;
- schorzenia złącza nerwowo-mięśniowego, miastenia, dystrofia Duchenne’a, dystrofia oczno-gardłowa, dystrofia Fakuyamy;
- dziecięce porażenie mózgowe;
- choroby chromosomalne z uszkodzeniem układu nerwowego;
- wady wrodzone i okołoporodowe;
- achalazja przełyku;
- uchyłki przełyku;
- znaczne zwężenia przełyku (np. po chemicznym oparzeniu, w chorobie popromiennej);
- przetoki górnego odcinka przewodu pokarmowego;
- dysfagia w przebiegu guzów twarzoczaszki, szyi, przełyku , żołądka, śródbrzusza, trzustki;
- ciężkie zapalenie śluzówek górnej części przewodu pokarmowego w przebiegu radioterapii;
- dysfagia u chorych z wyniszczeniem w trakcie opieki paliatywnej;
- dysfagia w przebiegu AIDS, zapalenia mózgu, poszczepiennego;
- amyloidza;
- dysfagia w toczniu rumieniowatym;
- zwężenie przełyku w przebiegu epidermolisys bullosa;
Zwiększone zapotrzebowanie na substancje odżywcze
Kolejną grupą schorzeń, w których domowe żywienie jelitowe jest wskazane, są te, w których zwiększa się zapotrzebowanie na składniki odżywcze, ale nie ma możliwości, by pokryć je naturalnym przyjmowaniem pokarmu.
W tej grupie jako wskazanie do domowego żywienia dojelitowego wskazuje się:
- dyskinezy pląsawicze w chorobie Parkinsona;
- nasilone ruchy pląsawicze w chorobie Parkinsona;
- przewlekłe biegunki;
- nieswoiste zapalenia jelit;
- kacheksję płucną u chorych z POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc) – w tym pacjentów korzystających z domowej repiratoroterapii;
- zespół oskrzelowo-płucny;
- zaawansowaną kacheksję kardialną;
- długotrwałą rekonwalescencję chorych po urazach wielonarządowych, oparzeniach, powikłanym leczeniu operacyjnych
- mukowiscydozę.
Problemy z trawieniem i wchłanianiem substancji odżywczych
Domowe żywienie dojelitowe jest również wskazane wówczas, gdy zaburzenie odżywiania dotyczy nie kłopotów z naturalnym przyjmowaniem pokarmu, ile zaburzeń związanych z jego trawieniem lub wchłanianiem składników pokarmowych. Problem ten występuje w szczególności przy:
- zespole krótkiego jelita;
- zespołach złego wchłaniania;
- ubocznych skutkach chemioterapii;
- ostrych zapaleniach trzustki;
- skrajnym wyniszczeniu wskutek psychogennego zaburzania odżywiania;
- zaburzeniach motoryki przełyku i żołądka (przewlekła atonia żołądka);
- ciężkich alergiach pokarmowych;
Żywienie dojelitowe stosuje się również przy zapobieganiu niedożywieniu w niektórych schorzeniach wieku dziecięcego, w trakcie terapii onkologicznej, przy wadach wrodzonych, nieadekwatnej doustnej podaży kalorii.
Do żywienia dojelitowego włączani są też pacjenci cierpiący na wrodzone wady i schorzenia metaboliczne oraz niektórzy chorzy z zaburzeniami pracy trzustki.
Źródło:
1. Domowe żywienie dojelitowe pacjentów dorosłych, red. Katarzyna Karwowska, Marek Kunecki, Anna Zmarzły, Wydawnictwo Continuo, Wrocław 2016
Dziękujemy, iż przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. o ile Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook,
