Zmiany klimatyczne stanowią w tej chwili jedno z najpoważniejszych wyzwań zdrowotnych na świecie. Coraz więcej hipotez wskazuje, że zmieniające się warunki klimatyczne i ekstremalne zjawiska pogodowe mogą wpływać na przebieg wielu chorób przewlekłych – w tym schorzeń układu oddechowego oraz chorób skóry.
Na łamach „JAMA Dermatology” opublikowano niedawno badanie, którego celem była ocena związku między atopowym zapaleniem skóry (AZS) a czynnikami środowiskowymi związanymi ze zmianami klimatycznymi.
Analiza obejmowała badania obserwacyjne – kohortowe, typu case-control oraz przekrojowe – koncentrujące się na zależnościach pomiędzy warunkami klimatycznymi (takimi jak zanieczyszczenie powietrza, temperatura, wilgotność) a częstością występowania oraz nasileniem AZS u osób dorosłych (≥18 lat).
Do końcowej analizy włączono 42 badania. Wyniki wykazały m.in., iż na każde 10 μg/mł wzrostu stężenia pyłów zawieszonych (PM10, PM2.5), dwutlenku siarki (SO₂) oraz dwutlenku azotu (NO₂) odnotowano wzrost liczby wizyt ambulatoryjnych z powodu AZS. Ponadto ekstremalne temperatury otoczenia – zarówno wysokie, jak i niskie – były związane ze zwiększoną liczbą konsultacji dermatologicznych. Większe opady, w tym intensywny deszcz, mogą być związane ze zwiększonym nasileniem objawów AZS. Podwyższona wilgotność powietrza prawdopodobnie wykazywała związek ze wzmożeniem ciężkości przebiegu choroby. Czas ekspozycji na promieniowanie słoneczne wykazywał niejednoznaczny wpływ na nasilenie AZS. Istotny wpływ na częstość występowania AZS miało również bierne palenie oraz narażenie na zanieczyszczenia związane z ruchem ulicznym i działalnością przemysłową.
Wyniki systematycznego przeglądu i metaanalizy wskazują, że zanieczyszczenia środowiska oraz ekstremalne warunki pogodowe stanowią istotne czynniki pogarszające przebieg atopowego zapalenia skóry – zarówno poprzez zwiększenie częstości występowania choroby, jak i nasilenie jej objawów. AZS może być zatem jedną z wielu chorób przewlekłych, których przebieg ulega modyfikacji w odpowiedzi na zmiany klimatyczne.
W kontekście rosnącego obciążenia chorobami przewlekłymi, niezbędne są działania systemowe ukierunkowane na ograniczenie zanieczyszczeń środowiskowych oraz łagodzenie skutków zmian klimatycznych. Ochrona klimatu może okazać się nie tylko inwestycją w przyszłość planety, ale również skuteczną strategią poprawy jakości życia pacjentów.
