Wielu pacjentów dopytuje jak wygląda bezpieczeństwo oraz ewentualne pozytywne skutki stosowania marihuany w zaburzeniach psychicznych.
Długotrwałe stosowanie marihuany (zwłaszcza bogatej w THC) ma wielowymiarowy wpływ na funkcjonowanie poznawcze oraz stan psychiczny. Efekty zależą od:
- Częstotliwości używania (okazjonalnie vs. codziennie)
- Dawki (wysokie stężenia THC mają większy wpływ)
- Wiek rozpoczęcia używania (im młodszy wiek, tym większe ryzyko negatywnych skutków)
- Genetyki i podatności na choroby psychiczne
1. Wpływ na funkcje poznawcze
Pamięć i uczenie się
- THC osłabia pamięć krótkotrwałą i może utrudniać konsolidację nowych wspomnień, co powoduje problemy z zapamiętywaniem informacji.
- Może zaburzać pamięć operacyjną, co wpływa na zdolność do logicznego myślenia i rozwiązywania problemów.
- Badania wykazały, iż przewlekli użytkownicy marihuany mają niższą aktywność w hipokampie – strukturze kluczowej dla pamięci.
- Efekt ten może być częściowo odwracalny po odstawieniu marihuany, ale u osób, które zaczęły stosować ją w młodym wieku, zmiany mogą być trwałe.
Badania:
- Meta-analiza (JAMA Psychiatry, 2016) – przewlekli użytkownicy marihuany mają gorsze wyniki w testach pamięci i uczenia się.
- Badanie na młodzieży (Meier et al., 2012) – osoby, które zaczęły palić marihuanę w wieku nastoletnim, miały trwałe obniżenie IQ o średnio 6 punktów.
Koncentracja i uwaga
- THC powoduje spadek umiejętności utrzymania uwagi, co może prowadzić do rozproszenia i trudności w skupieniu się na zadaniach wymagających ciągłej koncentracji.
- Efekt ten jest szczególnie widoczny u osób regularnie używających marihuany o wysokiej zawartości THC.
- Może to wpłynąć na wydajność w pracy i nauce, zwłaszcza w zadaniach wymagających szybkiego przetwarzania informacji.
Badania:
- NIDA (National Institute on Drug Abuse, 2021) – osoby używające marihuany regularnie mają wolniejsze reakcje i gorsze wyniki w testach uwagi niż osoby nieużywające.
Funkcje wykonawcze i podejmowanie decyzji
- Przewlekłe stosowanie THC wpływa na płat czołowy, co może skutkować gorszą kontrolą impulsów, słabszym planowaniem i trudnościami w podejmowaniu decyzji.
- U osób regularnie stosujących marihuanę częściej występuje tendencja do impulsywnego zachowania i trudności w ocenie ryzyka.
- Badania obrazowe wykazały, iż u przewlekłych użytkowników zmienia się aktywność w korze przedczołowej, co może tłumaczyć słabszą kontrolę poznawczą.
Badania:
- Badanie MRI (Gilman et al., 2014) – przewlekli użytkownicy marihuany mieli zmniejszoną objętość kory przedczołowej, co korelowało z gorszymi wynikami w testach na funkcje wykonawcze.
2. Wpływ na stan psychiczny
Depresja i zaburzenia nastroju
- Związek między marihuaną a depresją jest skomplikowany – niektóre osoby używają marihuany do radzenia sobie z depresją, ale długoterminowe stosowanie może nasilać objawy.
- Regularne stosowanie marihuany (szczególnie o wysokim THC) wiąże się z wyższym ryzykiem wystąpienia depresji i anhedonii (braku odczuwania przyjemności).
- THC może powodować spadek dopaminy, co prowadzi do apatycznego stylu życia i mniejszej motywacji (tzw. „zespół amotywacyjny”).
Badania:
- Metaanaliza (Journal of Affective Disorders, 2017) wykazała zwiększone ryzyko depresji o 37% u osób przewlekle używających marihuany.
Zaburzenia lękowe i paranoja
- Marihuana może wywoływać lub nasilać objawy lęku, szczególnie u osób podatnych na zaburzenia lękowe.
- THC może prowadzić do wzrostu aktywności w ciele migdałowatym, co zwiększa odczuwanie strachu i paranoi.
- Regularni użytkownicy marihuany częściej doświadczają epizodów paniki i paranoi w porównaniu do osób nieużywających.
Badania:
- Badanie (Current Psychiatry Reports, 2018) wykazało, iż przewlekłe stosowanie marihuany zwiększa ryzyko zaburzeń lękowych, zwłaszcza u osób z predyspozycjami genetycznymi.
Psychoza i schizofrenia
- Istnieje silny związek między przewlekłym stosowaniem marihuany a zwiększonym ryzykiem psychozy, szczególnie u osób z predyspozycją genetyczną.
- THC może wywołać epizody psychotyczne, szczególnie u młodych użytkowników.
- Osoby regularnie używające marihuany mają choćby dwukrotnie wyższe ryzyko rozwinięcia schizofrenii niż osoby, które jej nie używają.
Badania:
- Metaanaliza (Lancet Psychiatry, 2019) wykazała, iż osoby używające marihuany codziennie mają trzykrotnie wyższe ryzyko rozwoju psychozy.
- Badanie z Holandii (2016) pokazało, iż marihuana zwiększa ryzyko wystąpienia pierwszego epizodu psychotycznego, szczególnie u osób z predyspozycją genetyczną.
Podsumowanie – długoterminowe skutki marihuany na psychikę i funkcje poznawcze
Negatywne skutki przewlekłego stosowania marihuany:
Osłabienie pamięci krótkotrwałej i umiejętności uczenia się
Problemy z koncentracją i uwagą
Słabsze funkcje wykonawcze (planowanie, kontrola impulsów)
Zwiększone ryzyko depresji i amotywacji
Wyższe ryzyko lęku i paranoi
Większe ryzyko psychozy i schizofrenii
Potencjalne pozytywne skutki (głównie CBD):
Możliwe działanie przeciwlękowe (CBD)
Potencjalna poprawa nastroju u niektórych pacjentów (THC + CBD)
Zmniejszenie przewlekłego bólu
Wniosek: Przewlekłe stosowanie marihuany (szczególnie z wysokim THC) ma negatywny wpływ na funkcje poznawcze i zwiększa ryzyko zaburzeń psychicznych, szczególnie u młodych osób. Stosowanie CBD może być mniej ryzykowne i potencjalnie korzystne w niektórych przypadkach.
