Odżywianie odgrywa ogromną rolę nie tylko dla zdrowia fizycznego, ale i psychicznego. Mózg, podobnie jak inne narządy, potrzebuje odpowiednich składników odżywczych do prawidłowego działania. W jaki sposób dieta może więc wpływać na samopoczucie osób z ADHD?
ADHD – definicja
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) jest zaburzeniem neurorozwojowym, które zwykle rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie i może utrzymywać się w wieku dorosłym. ADHD ma przyczyny zarówno genetyczne, jak i środowiskowe, a tendencja do występowania tego zaburzenia często jest dziedziczona. Objawia się problemami z koncentracją, nadpobudliwością i impulsywnością.
Diagnoza ADHD wymaga konsultacji z lekarzem psychiatrą. Leczenie może obejmować terapię, wsparcie edukacyjne i w niektórych przypadkach farmakoterapię. Odpowiednia dieta jest natomiast czynnikiem wspierającym proces leczenia.
Dlaczego dieta ma znaczenie w ADHD?
Dieta odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu organizmu, w tym mózgu. Zarówno nadmiar szkodliwych substancji, jak i niedobór korzystnych składników pokarmowych ma wpływ na samopoczucie psychiczne. Zadbanie o prawidłową dietę może więc znacznie ułatwić proces leczenia.
Niedobór składników mineralnych
Niedobory takich składników mineralnych jak magnez, żelazo, cynk, miedź, czy selen mogą przyczyniać się do zaburzeń funkcjonowania kory przedczołowej i innych obszarów mózgu, które są ważne dla mechanizmów odpowiedzialnych za objawy ADHD. Ponadto, te pierwiastki uczestniczą w produkcji neuroprzekaźników, takich jak serotonina i dopamina. Warto więc zbadać poziom składników mineralnych w organizmie i w razie konieczności uzupełnić braki poprzez odpowiednią suplementację.
Najlepiej jednak zapobiegać niedoborom poprzez zdrowe odżywianie. Suplementację zawsze należy skonsultować z lekarzem lub dietetykiem, ponieważ nadmiar składników mineralnych może być niebezpieczny. Ponadto, jednoczesne przyjmowanie wielu suplementów może wpływać na ich wchłanianie, gdyż mogą one oddziaływać na siebie wzajemnie.
Witamina D
U osób z ADHD często obserwuje się niedobory witaminy D w organizmie. Jej poziom można sprawdzić w badaniach krwi. Witamina D występuje w żywności w bardzo małych ilościach i jest głównie syntezowana przez skórę pod wpływem słońca.
W Polsce, efektywna synteza witaminy D jest możliwa latem, pod warunkiem, iż skóra nie jest chroniona kremami z filtrem podczas przebywania na zewnątrz. Opalanie się nie jest jednak uważane za zdrowe dla skóry, więc raczej większość ludzi go unika. Z tego powodu, stosowanie suplementu witaminy D jest koniecznością.
Mikrobiota jelitowa
Mikrobiota jelitowa, czyli zespół bakterii i innych mikroorganizmów występujących w jelitach, różni się u osób zdrowych i tych z zaburzeniami ADHD. Niektóre badania naukowe sugerują, iż odpowiednia probiotykoterapia może korzystnie wpływać na funkcjonowanie osób z ADHD. Chociaż na tym etapie nie ma mocnych dowodów, to wyniki badań są obiecujące.
„Zachodni” styl odżywiania a objawy ADHD
Tzw. „zachodni” styl odżywiania to dieta, w której występują znaczne ilości:
- słodyczy
- wyrobów cukierniczych
- czerwonego mięsa
- wędlin
- przekąsek, takich jak chipsy, frytki
- napojów gazowanych słodzonych
- sztucznych barwników
- żywności przetworzonej
Nadmiar wyżej wymienionych produktów w diecie może przyczyniać się do nasilenia objawów ADHD. Taki sposób odżywiania nie tylko zwiększa stan zapalny w organizmie, ale prowadzi także do niedoborów niezbędnych składników odżywczych, witamin i składników mineralnych.
Dieta śródziemnomorska a łagodzenie objawów ADHD
W diecie śródziemnomorskiej występują następujące produkty:
- warzywa i owoce
- produkty zbożowe i pełnoziarniste
- rośliny strączkowe
- ryby i owoce morza
- orzechy i nasiona
- oliwa z oliwek
- produkty mleczne
- mięso drobiowe w niewielkich ilościach
- jaja
Charakteryzuje się ona również małą ilością tłuszczów nasyconych i cukru.
Dieta śródziemnomorska może mieć pozytywny wpływ na łagodzenie objawów ADHD. Jest ona również związana z niższym ryzykiem występowania chorób serca, cukrzycy i chorób neurodegeneracyjnych, co wskazuje na jej ogólnie korzystny wpływ na zdrowie.
Odpowiednie odżywianie, oparte na zróżnicowanej i zbilansowanej diecie, bogatej w składniki odżywcze, może znacząco wpłynąć na poprawę funkcjonowania osób z ADHD. Chociaż dieta nie jest w stanie zastąpić terapii, może stanowić ważne wsparcie w procesie leczenia, przyczyniając się do poprawy jakości życia.
W naszym zespole znajdziesz psychodietetyk, dietetyk kliniczną, psychoterapeutów, psychiatrę oraz możesz wykonać diagnozę ADHD.
Artykuł:
Emilia Kołodziejska – psychodietetyk, dietetyk kliniczna
Literatura:
1. Lange KW, Lange KM, Nakamura Y, Reissmann A. Nutrition in the Management of
ADHD: A Review of Recent Research. Curr Nutr Rep. 2023 Sep;12(3):383-394.
2. Pinto S, Correia-de-Sá T, Sampaio-Maia B, Vasconcelos C, Moreira P, Ferreira-
Gomes J. Eating Patterns and Dietary Interventions in ADHD: A Narrative Review.
Nutrients. 2022 Oct 16;14(20):4332.
3. Del-Ponte B, Anselmi L, Assunção MCF, Tovo-Rodrigues L, Munhoz TN, Matijasevich
A, Rohde LA, Santos IS. Sugar consumption and attention-deficit/hyperactivity
disorder (ADHD): A birth cohort study. J Affect Disord. 2019 Jan 15;243:290-296.
4. Paglia L, Friuli S, Colombo S, Paglia M. The effect of added sugars on children’s
health outcomes: Obesity, Obstructive Sleep Apnea Syndrome (OSAS), Attention-
Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) and Chronic Diseases. Eur J Paediatr Dent.
2019 Jun;20(2):127-132.
5. Lange, K.W., Lange, K.M., Nakamura, Y. et al. Nutrition in the Management of ADHD:
A Review of Recent Research. Curr Nutr Rep 12, 383–394 (2023).
