Wpływ aktywnego słuchania muzyki wg Batii Strauss na rozwój dziecka w wieku przedszkolnym

Okres przedszkolny to czas, w którym dziecko interesuje się światem dźwięków i chętnie uczestniczy w różnorodnych formach aktywności muzycznej. Słuchanie utworów muzycznych na wczesnych etapach edukacji muzycznej wydaje się dla dziecka dość trudne, gdyż w pewnym stopniu oczekuje od niego posiadania wyobraźni muzycznej, wrażliwości percepcyjnej i koncentracji uwagi. W dodatku środowisko akustyczne dzisiejszego świata, przeładowane dźwiękami, informacjami słuchowymi, nie sprzyja rozwojowi wrażliwości słuchowej dziecka, co przekłada się na trudności koncentracji uwagi. Dlatego tak ważne jest wczesne i przemyślane wprowadzanie wartościowej muzyki, która odpowiednio dobrana może kształtować prawidłowy rozwój dziecka. Jednak samo słuchanie muzyki może okazać się trudne i nieatrakcyjne. Co innego, gdy połączymy je z aktywnością ruchową, wokalną, plastyczną, teatralną, słowną czy instrumentalną. Taka aktywna forma słuchania pozwala zaznajomić się dziecku z warstwą brzmieniową danego utworu w przystępny, często bazujący na zabawie sposób.

Takie właśnie założenie poznawania muzyki ujęła w swojej metodzie Batii Strauss. To pianistka, pedagog i nauczycielka fortepianu, która chcąc przybliżyć muzykę klasyczną, stworzyła metodę aktywnego słuchania, integrującą różne formy aktywności tj. słuchanie muzyki, grę na instrumentach, taniec i śpiew z elementami pantomimy, dramy i różnych form plastycznych. Dzięki temu dziecko, w sposób niewerbalny, odkrywa różne aspekty utworu muzycznego: jego formę, tempo, rytm, barwę, dynamikę. W aktywnym słuchaniu muzyki doświadczenie zdobywa się podczas poznawania kolejnych etapów, a każdy z nich przyjmuje formę zabawy. Każdy etap metody, to doznawanie nowych doświadczeń muzycznych oraz poznawanie zalet i tajemnic zakodowanych w muzyce.

Do etapów pracy z utworem należą:

1. Fabularyzowanie muzyki połączone z prostymi ruchami rytmicznymi.
2. Realizacja działań w tańcu.
3. Gra na instrumentach – najlepiej wykonanych samodzielnie.
4. Połączenie tańca z instrumentacją.
5. Mówienie o muzyce (ale tylko wtedy, gdy dziecko doświadczyło danej muzyki).

Dzięki aktywnemu słuchaniu muzyki dzieci:

• wchodzą wielozmysłowo w utwór muzyczny,
• poznają strukturę utworu poprzez ruch i rozpoznawanie zmian w muzyce oraz różnicowanie
  poszczególnych jej części,
• odbierają jego emocje,
• zaczynają odczuwać własne emocje pod wpływem utworu,
• przyjmują role, zmieniają się rolami, mogą występować w roli współwykonawcy i dyrygenta,
• kształtują wyobraźnię dźwiękową,
• poprzez atrakcyjność utworu mogą go wielokrotnie słuchać, zapamiętują jego melodię
  i potrafią go odtworzyć,
• czerpią z muzyki piękno, wrażliwość, pomysłowość, rozwijają w sobie muzykalność,
• współdziałają w grupie, zespole dla osiągnięcia określonego celu,
• rozwijają motorykę dużą, małą oraz koordynację wzrokowo-słuchowo-ruchową,
• przestrzegają ustalonych zasad, rozwijają pamięć, koncentrację i uwagę słuchową.

Przeprowadzane w różnych krajach badania potwierdzają, iż dzieci biorące udział w aktywnym słuchaniu muzyki są bardziej wrażliwe, systematyczne, uporządkowane, przejawiają większą motywację do działania, a także lepiej i chętniej koncentrują się na muzyce. Dodatkowo nabywają umiejętność działania w zespole, a także z większym szacunkiem odnoszą się do nauczyciela i rówieśników. Dlatego też warto wykorzystywać tę metodę w codziennej pracy dydaktyczno-wychowawczej.

Bibliografia:

1. Bąk B., Aktywne słuchanie muzyki metodą Batii Strauss, „Bliżej Przedszkola” 2008 nr 7/8 [Magazyn Specjalny z. 1] s. 16-17.
2. Białkowska M., Aktywne słuchanie muzyki według Batii Strauss, „Wychowanie w Przedszkolu”
   2013 nr 9 s. 40-[41].
3. Tarczyński J., Próba Polskiej Adaptacji Metody Batii Strauss, „Wychowanie Muzyczne w Szkole” 2002,
   nr 2
4. M. Skiba, Aktywne słuchanie muzyki według Batii Strauss, Wychowanie w Przedszkolu 2009/1

Autor: Agnieszka Pisarek – Czytelniczka Portalu