Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS) atakuje nie tylko stawy, ale także struktury pozastawowe, w tym oczy, skórę i narządy wewnętrzne, prowadząc do niepełnosprawności, a choćby do zgonu. Chorobę definiuje się jako obecność zapalenia stawów o nieznanej etiologii, które rozpoczyna się przed 16. rokiem życia i utrzymuje się przez co najmniej 6 tygodni. MIZS dzieli się na podtypy – postać skąpostawową, wielostawową, układową, łuszczycowe zapalenie stawów i zapalenie stawów z zapaleniem przyczepów ścięgnistych; każdy różni się podatnością genetyczną i ciężkością przebiegu.
Obecnie inhibitory TNF-alfa są uznawane za najskuteczniejsze leki w leczeniu MIZS, istotnie redukujące ból, sztywność stawów, poprawiające wzrastanie i jakość życia. Oprócz nich w ostatnich latach do biologicznych leków modyfikujących przebieg choroby dołączyły leki działające w innych mechanizmach, jak np. tocilizumab. Z uwagi na perspektywę wielu lat życia z chorobą istotne jest jej jak najskuteczniejsze leczenie przy zachowaniu bezpieczeństwa, a dotyczy to zwłaszcza cięższych postaci choroby. Zagadnienie rozwinęli niemieccy naukowcy, którzy zbadali wpływ dołączenia metotreksatu do leczenia biologicznego postaci wielostawowej MIZS.
Z rejestru BIKER wybrano 2148 pacjentów cierpiących na wielostawowe MIZS i leczonych albo monoterapią pierwszym lekiem biologicznym (648 pacjentów), albo kombinacją leku biologicznego i metotreksatu (1464 chorych); stosowane leki biologiczne obejmowały adalimumab, etanercept i golimumab oraz tocilizumab. Wykazano, iż aktywność choroby zmniejszyła się znacznie i istotnie bardziej u pacjentów stosujących terapię skojarzoną niż po monoterapii; efekt okazał się istotnie bardziej wyrażony u chorych leczonych inhibitorami TNF-alfa niż tocilizumabem. Dodanie metotreksatu miało umiarkowany wpływ na profil bezpieczeństwa ze względu na zwiększoną częstość występowania działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego. Poważne działania niepożądane występowały z równą częstością wynoszącą 3,6 zdarzenia na 100 pacjentolat w obu kohortach.
Opracowanie: lek. Damian Matusiak
