Fizyczne i chemiczne adekwatności węglanu wapnia
Zastosowanie węglanu wapnia
Węglan wapnia jako suplement diety i środek leczniczy
Węglan wapnia – jeden z głównych jonów ludzkiego organizmu
Źródła wapnia w diecie
Objawy niedoboru wapnia w organizmie
Interakcje węglanu wapnia z lekami
Węglan wapnia jest nieorganicznym związkiem chemicznym, który znajduje szerokie zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu m.in. w przemyśle farmaceutycznym, przemyśle spożywczym, przemyśle kosmetycznym i w budownictwie. Warto dowiedzieć się więcej na temat zastosowania węglanu wapnia oraz jego wpływu na funkcjonowanie ludzkiego organizmu.
Fizyczne i chemiczne adekwatności węglanu wapnia
Węglan wapnia to bezwonna sól kwasu węglowego i wapnia w postaci białych lub przezroczystych kryształków, która ulega rozkładowi w wyniku podgrzania, reaguje z kwasami oraz jest słabo rozpuszczalna w wodzie. o ile dodamy węglan wapnia do wody z dwutlenkiem węgla, to otrzymamy kwaśny węglan wapnia (wodorowęglan wapnia).
Zastosowanie węglanu wapnia
Ze względu na swoje adekwatności fizyczne i chemiczne węglan wapnia znajduje zastosowanie m.in. w:
budownictwie – stosowany jest np. do produkcji cementu,
rolnictwie – stosowany jest jako nawóz,
hodowli zwierząt – stosowany jest jako suplement poprawiający kondycję organizmu zwierząt oraz środek pobudzający laktację i usprawniający pracę przewodu pokarmowego,
kosmetyce – stosowany jest jako dodatek do pudrów, cieni do powiek, podkładów, a także past do zębów,
w przemyśle spożywczym – stosowany jest jako dodatek do pieczywa, wyrobów cukierniczych, chipsów, gum do żucia, a także win,
w przemyśle chemicznym – stosowany jest jako składnik wybielaczy i pigmentów.
W składzie produktów spożywczych węglan wapnia kryje się pod symbolem E 170. Stosowanie tego regulatora kwasowości, substancji przeciwzbrylającej, barwnika, a także stabilizatora nie wpływa w negatywny sposób na stan zdrowia – węglan wapnia to bezpieczny dodatek do żywności.
Węglan wapnia jako suplement diety i środek leczniczy
Medyczny węglan wapnia (Calcium Carbonate) stosowany jest w celach profilaktycznych i terapeutycznych – zastosowanie medycznego węglanu wapnia to m.in. leczenie osteoporozy, chorób układu nerwowego i chorób nerek. Węglan wapnia stosuje się także na nadkwasotę żołądka, refluks żołądkowo-przełykowy oraz zgagę – reagując z kwasem solnym, prowadzi do jego zobojętnienia, co zmniejsza nieprzyjemne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Wskazaniem do stosowania suplementów diety i leków, w których składzie znajduje się węglan wapnia, są m.in. objawy niedoboru wapnia w organizmie.
Węglan wapnia – jeden z głównych jonów ludzkiego organizmu
Węglan wapnia nie występuje jedynie w przyrodzie. Wapń to nieorganiczny związek chemiczny, który zaliczany jest do grupy podstawowych składników mineralnych organizmu człowieka. Jego niedobory powodują zaburzenia homeostazy, uniemożliwiając prawidłowy przebieg wielu procesów biologicznych.
Wapń bierze udział m.in. w procesie krzepnięcia krwi, jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i prawidłowej pracy mięśni m.in. mięśnia sercowego, zmniejsza przepuszczalność ścian naczyń krwionośnych i stanowi element budulcowy tkanki kostnej. W organizmie dorosłego człowieka znajduje się około 1 kg wapnia.
Źródła wapnia w diecie
Wapń jest makroelementem, który musimy dostarczać do organizmu wraz ze spożywanymi pokarmami. Zwiększone zapotrzebowanie na wapń jest związane m.in. ze stanem fizjologicznym oraz wiekiem. Na niedobory wapnia w organizmie najbardziej narażone są dzieci w okresie intensywnego wzrostu, kobiety ciężarne i kobiety karmiące piersią, kobiety w okresie menopauzy, a także seniorzy. Niedobór wapnia często występuje także u osób z zaburzeniami wchłaniania oraz jest jednym ze skutków ubocznych długotrwałego odżywiania pozajelitowego.
Węglan wapnia od dawna stosowany jest w celu wyrównywania gospodarki wapniowej organizmu, a także w profilaktyce niedoborów tego makroelementu w diecie. 1 gram węglanu wapnia dostarcza do organizmu około 400 mg wapnia.
Możemy znaleźć węglan wapnia w wielu suplementach diety oraz produktach spożywczych, np. w pieczywie i wyrobach cukierniczych, warzywach i owocach konserwowanych, a także lodach. Naturalnie węglan wapnia występuje m.in. w brokułach i jarmużu, jednak nie jest podstawowym źródłem wapnia w diecie. Produkty bogate w łatwo przyswajalny wapń to m.in. mleko, przetwory mleczne, jaja, ryby spożywane ze szkieletami (szprotki), niektóre warzywa strączkowe i zboża, nasiona i pestki np. ziarna słonecznika, a także orzechy.
Objawy niedoboru wapnia w organizmie
Niedobór wapnia w organizmie powoduje m.in. takie objawy jak:
zaburzenia rytmu serca,
zaburzenia krzepnięcia krwi,
ból mięśni i stawów,
drętwienie i mrowienie kończyn.
Do charakterystycznych objawów niedoboru wapnia zalicza się łamliwość kości, krzywicę, a także osłabienie zębów, które są bardziej podatne na próchnicę i uszkodzenia mechaniczne.
Podczas profilaktycznego i leczniczego stosowania węglanu wapnia zalecane jest przyjmowanie preparatów, które zwiększają wchłanianie wapnia (np. witamina D).
Interakcje węglanu wapnia z lekami
Węglan wapnia w formie suplementów diety może wpływać na działanie niektórych leków np. glikozydów nasercowych, tetracyklin i antagonistów wapnia. Jednoczesne przyjmowanie węglanu wapnia i leków należy skonsultować z lekarzem.
Źródła:
M. Jarosz, E. Rychlik, K. Stoś, J. Charzewska, Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020
W. Kołłątaj, L. Szewczyk, Gospodarka wapniowa – rola wapnia w organizmie ludzkim, Endokrynologia Pediatryczna, 5/2006, 1(14), s. 57-61
National Library of Medicine, Calcium Carbonate, dostęp z dnia 19.09.2023
